Tham vấn 5 chính sách lớn sửa Luật Hàng không dân dụng Việt Nam

Trình Chính phủ hồ sơ luật trong tháng 5/2025

Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Anh Tuấn cho biết, sau gần 19 năm thực hiện, Luật Hàng không dân dụng Việt Nam đã góp phần thiết lập hành lang pháp lý vững chắc, giúp cho ngành hàng không phát triển mạnh mẽ.

Tuy nhiên, đến nay bối cảnh thế giới có nhiều biến động, kinh tế Việt Nam cũng có nhiều thay đổi theo hướng lớn mạnh hơn nên hạ tầng hàng không ngày càng quá tải, đặt ra những thách thức lớn đối với ngành hàng không. Trong khi đó, huy động các nguồn lực để đầu tư phát triển mạng cảng hàng không khó khăn.

Thứ trưởng Lê Anh Tuấn nhấn mạnh việc xây dựng Luật Hàng không dân dụng Việt Nam (thay thế) là cần thiết và cấp bách.

Ngoài ra, rất nhiều luật đã được điều chỉnh, bổ sung hoặc đã được ban hành mới;các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên có quy định liên quan đến lĩnh vực hàng không dân dụng cần thực hiện…

Do đó, Thứ trưởng nhấn mạnh việc xây dựng Luật Hàng không dân dụng Việt Nam (thay thế) là cần thiết và cấp bách, nhằm thể chế hóa chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước; đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế, thực thi đầy đủ nghĩa vụ của quốc gia thành viên ICAO; khơi thông các điểm nghẽn, tạo ra động lực mới cho sự phát triển kinh tế - xã hội, hội nhập quốc tế, đảm bảo quốc phòng - an ninh.

Theo Thứ trưởng, Bộ Xây dựng với vai trò là cơ quan chủ trì đề xuất được Chính phủ giao đã tiến hành xây dựng dự thảo Hồ sơ chính sách Luật Hàng không dân dụng Việt Nam (thay thế) theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025.

Nội dung tham vấn chính sách Luật Hàng không dân dụng Việt Nam tập trung vào 5 nhóm chính sách lớn. Cụ thể: Hoàn thiện khung pháp lý về công tác quản lý Nhà nước chuyên ngành hàng không dân dụng; hoàn thiện khung pháp lý về an toàn hàng không; hoàn thiện khung pháp lý về an ninh hàng không; hoàn thiện khung pháp lý về cảng HK, sân bay; hoàn thiện khung pháp lý về vận chuyển hàng không.

"Với tinh thần cầu thị, Bộ Xây dựng mong muốn được lắng nghe các ý kiến phản biện, góp ý từ đại diện các cơ quan của Quốc hội, các bộ, ngành, cơ quan ngang bộ, các tỉnh, thành phố, doanh nghiệp, hiệp hội cùng đại diện các cơ quan, đơn vị. Đây sẽ là cơ sở quan trọng để Bộ Xây dựng tiếp tục hoàn thiện dự thảo hồ sơ chính sách, trình Chính phủ trong tháng 5/2025", Thứ trưởng nói.

Kiến nghị doanh nghiệp cảng hàng không được thuê tư vấn lập quy hoạch

Tham luận tại hội nghị, ông Trần Anh Vũ, Phó Tổng giám đốc Tổng công ty Cảng hàng không VN (ACV) cho biết, Luật Hàng không dân dụng hiện tồn tại khái niệm "doanh nghiệp cảng hàng không" và "người khai thác cảng hàng không, sân bay". Tuy nhiên, luật chỉ quy định về quyền, nghĩa vụ của doanh nghiệp cảng hàng không còn định nghĩa và trách nhiệm, quyền hạn người khai thác cảng chỉ được quy định tại nghị định về quản lý cảng hàng không sân bay.

Bên cạnh đó, mối quan hệ hai chủ thể nêu trên chưa được làm rõ trong quy định định các văn bản quy phạm pháp luật.

Vì vậy, ông Vũ kiến nghị bổ sung làm rõ khái niệm, quyền và nghĩa vụ của doanh nghiệp cảng hàng không, người khai thác cảng hàng không sân bay trong Luật Hàng không dân dụng tương ứng với quy định của ICAO, đảm bảo tính kế thừa, phù hợp với quy định của Luật Doanh nghiệp. Đồng thời, bổ sung quy định mối quan hệ giữa doanh nghiệp cảng hàng không và người khai thác sân bay.

Toàn cảnh Hội nghị tham vấn chính sách Luật Hàng không dân dụng Việt Nam.

Bên cạnh đó, Luật cũng cần quy định cụ thể hơn về quyền, trách nhiệm của doanh nghiệp cảng trong việc đầu tư, quản lý, khai thác cảng hàng không, sân bay. Đặc biệt, cần làm rõ thẩm quyền của doanh nghiệp cảng được quyền đầu tư xây dựng các công trình thiết yếu.

Về cơ chế nhượng quyền cấp phép cung cấp dịch vụ chuyên ngành hàng không, theo ông Vũ trong thời gian qua xảy ra tình trạng việc cấp phép cung cấp dịch vụ mặt đất cho các doanh nghiệp và đơn vị không phù hợp với cơ sở hạ tầng và nhu cầu tại cảng hàng không dẫn đến việc gây quá tải hạ tầng và đầu tư có thể bị lãng phí.

Do đó, ACV kiến nghị, việc cấp phép cho các đơn vị cung cấp dịch vụ cần phải phù hợp với quy hoạch hạ tầng và nhu cầu phát triển của cảng hàng không, đặc biệt là cần có sự tham gia trong quá trình cấp phép và giám sát trong quá trình thực hiện của Người khai thác Cảng để đảm bảo dịch vụ được thông suốt và chất lượng dịch vụ đồng bộ tại cảng hàng không.

"Với thực tế hiện nay, để đáp ứng nhu cầu phát triển thì nên quy định vào luật việc cho phép đối với cảng hàng không hiện hữu, ngoài việc lập kế hoạch đầu tư thì doanh nghiệp cảng hàng không được thực hiện việc thuê tư vấn lập quy hoạch trình Bộ Xây dựng phê duyệt để đảm bảo đồng bộ, thống nhất trong việc quản lý khai thác phát triển cảng hàng không, sân bay, tạo tính chủ động cho doanh nghiệp cảng hàng không xây dựng kế hoạch đầu tư phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng hàng không theo quy hoạch", ông Vũ kiến nghị.

Xây dựng chi tiết mạng lưới sân bay chuyên dùng

Đóng góp ý kiến tại hội nghị, ông Hà Tiến Dũng, Phó Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Hàng không Hải Âu cho rằng không cần thiết áp dụng mức vốn điều kiện với tất cả các doanh nghiệp khai thác hàng không chung. Nói cách khác, luật có thể xem xét phân loại doanh nghiệp hàng không chung theo quy mô khai thác, mức độ ảnh hưởng đến đại chúng để áp dụng điều kiện về vốn tối thiểu và các điều kiện kinh doanh khác, từ đó giúp luật đi vào đời sống thực tiễn hơn.

Cũng theo ông Dũng, tàu bay hàng không chung/hàng không chuyên dùng trong nhiều trường hợp là những tàu bay không có giấy chứng nhận loại hoặc đã được hoán cải khác với giấy chứng nhận loại để đáp ứng nhu cầu công việc hàng không chuyên dùng. Đây là một thực tiễn rất phổ biến trong ngành.

Vì vậy, ông Dũng kiến nghị Luật Hàng không dân dụng sẽ mở rộng Tiêu chuẩn đủ điều kiện bay và cho phép đăng ký quốc tịch Việt Nam với những tàu bay không có Giấy chứng nhận loại theo thông lệ quốc tế.

Việc này không chỉ tháo gỡ khó khăn trong việc nhập khẩu các loại tàu bay hàng không chung/hàng không chuyên dùng từ nước ngoài mà tạo hành lang pháp lý đặc biệt cần thiết cho các tổ chức trong nước nghiên cứu phát triển, cải tiến các mẫu máy bay nội địa. Tạo tiền đề quan trọng cho ngành công nghiệp hàng không nước nhà.

Ngoài ra, doanh nghiệp này cũng kiến nghị Luật tạo cơ chế để Bộ Xây dựng là cơ quan chủ trì, phối hợp với Bộ Quốc phòng xây dựng chi tiết mạng lưới sân bay chuyên dùng phục vụ kinh tế, xã hội, bao gồm sân bay mặt đất và mặt nước; phân cấp, phân quyền mạnh mẽ cho UBND cấp tỉnh đối với thẩm quyền xác định vị trí và quyết định đóng mở sân bay chuyên dùng...

"Dự thảo chính sách luật nên quan tâm đến cải cách thủ tục hành chính đối với công tác cấp phép bay, đặc biệt đối với hoạt động hàng không chung và hàng không chuyên dùng. Các chuyến bay hàng không chung/ hàng không chuyên dùng nhằm đáp ứng các nhu cầu bay không thường lệ và bất thường của khách hàng lại phải chịu hình thức quản lý cấp phép theo tính chất của hàng không thương mại, khi các chuyến bay đều được lên lịch trước", ông Dũng nói.

Hội nghị cũng nghe các báo cáo, tham luận về phát triển công nghiệp, ứng dụng khoa học công nghệ, bảo vệ môi trường, chính sách quản lý hoạt động bay... Các ý kiến đóng góp đã bám sát thực tiễn quản lý, kinh doanh và khai thác trong lĩnh vực hàng không, thể hiện sự tâm huyết, tinh thần trách nhiệm cao đối với việc hoàn thiện hệ thống pháp luật về hàng không dân dụng.

Tạ Hải