Tham vọng xe điện của ông Macron

Trong phòng khiêu vũ tại Cung điện Versailles (Pháp) vào tháng 7/2022, người đứng đầu công ty ProLogium của Đài Loan đã dùng kéo cắt một cục pin thể rắn có kích thước bằng chiếc thẻ tín dụng ra làm đôi. Tuy nhiên, bóng đèn nhỏ mà cục pin đang cấp điện vẫn liên tục phát sáng, theo Reuters ngày 5/6.

Tổng thống Macron đã rất ngạc nhiên trước màn trình diễn về độ an toàn và độ bền của công nghệ thế hệ tiếp theo - thứ nhiều nhà sản xuất ôtô hy vọng nó sẽ sớm cung cấp năng lượng cho xe điện. “Chúng tôi sẽ giúp việc làm ăn của các anh dễ dàng hơn và giúp anh thiết lập cửa hàng ở đây”, tổng thống Pháp nói với ông Vincent Yang, Giám đốc điều hành của ProLogium.

10 tháng sau, Tổng thống Macron và ông Yang đứng cùng nhau tại Dunkirk (Pháp) để thông báo rằng ProLogium đã chọn cảng phía bắc nước Pháp để xây nhà máy sản xuất pin xe điện đầu tiên bên ngoài Đài Loan.

Tham vọng cho miền Bắc nước Pháp

Đây là một trong 4 nhà máy lớn mà Tổng thống Macron hy vọng sẽ biến khu khai thác than cũ ở gần Bỉ thành một trung tâm cho ngành công nghiệp pin xe điện. Điều này sẽ giúp tạo cơ hội việc làm và giúp Pháp đi đầu trong quá trình chuyển đổi năng lượng của châu Âu.

Các cuộc phỏng vấn của Reuters với 10 quan chức chính phủ và giám đốc điều hành liên quan đến các quyết định đầu tư cho thấy Pháp đã trải thảm đỏ cho các nhà sản xuất pin xe điện. Nước này cung cấp các khoản trợ cấp hào phóng cho các nhà sản xuất pin nhờ nới lỏng các quy tắc viện trợ của Pháp cho dự án năng lượng xanh cùng với một số vận động hành lang cá nhân của Tổng thống Macron.

Những người này cũng cho biết những thay đổi kể từ khi ông Macron trở thành tổng thống Pháp năm 2017 như cắt giảm thuế doanh nghiệp, các biện pháp giúp sa thải và tuyển dụng dễ dàng hơn, đồng thời giảm thuế sản xuất dựa trên quy mô của nhà máy cũng đóng một vai trò quyết định.

Bên cạnh ProLogium của Đài Loan, Envision AESC của Trung Quốc đại lục, công ty khởi nghiệp địa phương Verkor và liên doanh ACC - bao gồm Mercedes và Stellantis - đang lập các nhà máy sản xuất pin lithium-ion và linh kiện xe điện trong cùng khu vực. Các quan chức Pháp cho biết họ đang mời cả Tesla và gã khổng lồ trong lĩnh vực xe điện Trung Quốc là BYD để xây dựng các nhà máy sản xuất ôtô.

Khách tham quan xem dây chuyền sản xuất pin ô tô điện bên trong Gigafactory của Automotive Cell Company (ACC), một liên doanh giữa Stellantis, Total Energy và Mercedes. Ảnh: Reuters.

“Kết quả không tự nhiên rơi xuống, điều đó đã phù hợp với những gì chúng tôi làm trong 6 năm. Nước Pháp đang thích nghi với thế giới”, Tổng thống Macron nói với Reuters ở Dunkirk.

Các nhà sản xuất ôtô đang chạy đua để vượt mặt các đối thủ bằng cách sản xuất phương tiện sạch hơn, đảm bảo quyền kiểm soát tốt hơn với chuỗi cung ứng của họ và đưa các nhà máy sản xuất pin xe điện do các công ty Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản thống trị đến gần địa điểm sản xuất của họ hơn.

Đó là lý do Pháp trình bày việc chuyển đổi miền Bắc đất nước thành trung tâm công nghiệp khổng lồ như một chiến thắng cho chủ quyền kinh tế và sản xuất ở châu Âu trước sự cạnh tranh gay gắt của Mỹ và Trung Quốc.

Cuộc cạnh tranh

Tuy nhiên, các hoạt động tích cực của Tổng thống Macron cũng làm nổi bật sự cạnh tranh ngày càng tăng giữa các chính phủ châu Âu để giành được các khoản đầu tư cao cấp từ các công ty xe hơi và nhà cung cấp của họ.

Một nhà ngoại giao Pháp giấu tên nói: “Tổng thống đấu tranh cho châu Âu bất cứ khi nào có thể. Nhưng đó cũng là một cuộc chạy đua bên trong châu Âu”.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và giám đốc điều hành ProLogium, ông Vincent Yang thăm các văn phòng Cộng đồng đô thị Dunkirk (Pháp). Ảnh: Reuters.

Với thỏa thuận của ProLogium và lễ khánh thành nhà máy của ACC vào tháng 5, ông Macron cũng hy vọng sẽ cho công chúng bất mãn thấy rằng những cải cách thân thiện với doanh nghiệp của ông đang được đền đáp đồng thời thay đổi câu chuyện phản đối quyết định tăng tuổi nghỉ hưu của ông.

Tuy nhiên, hiện tại Pháp thua xa Đức khi nói đến việc thu hút các nhà sản xuất pin.

Theo bản tóm tắt các dự án của ông Heiner Heimes, một chuyên gia học thuật trong lĩnh vực sản xuất pin tại Đại học RWTH Aachen (Đức), bao gồm cả nhà máy 48 gigawatt/giờ (GWh) của ProLogium, các địa điểm đã được công ty lên kế hoạch hoặc hiện tại có công suất 169 GWh, thua xa Đức với 545 GWh và Hungary với 215 GWh.

Tuy nhiên, Pháp đang bắt kịp các nước châu Âu khác, nhờ vào sự hào phóng trong việc tài trợ cho các dự án từ trước.

Theo Reuters dẫn nguồn thạo tin, các quan chức Pháp và giám đốc điều hành ProLogium dự kiến có tổng vốn đầu tư 5,2 tỷ EUR (khoảng 5.561 tỷ USD) và tạo ra 3.000 việc làm theo thời gian, Pháp đã đưa ra các ưu đãi trị giá hơn 1 tỷ EUR (1,1 tỷ USD).

Các quan chức Pháp và giám đốc điều hành ProLogium từ chối bình luận về mức hỗ trợ vì nó vẫn đang chờ sự chấp thuận của Ủy ban châu Âu và số tiền cuối cùng có thể khác nhau.

Đối với nhà máy 3,2 tỷ EUR được khai trương bởi công ty ACC, nhà sản xuất pin liên quan đến nhà sản xuất ô tô Pháp-Italy Stellantis, đối thủ của Mercedes và công ty năng lượng Pháp TotalEnergies.

Theo chính phủ Đức và Italy, ACC có kế hoạch xây dựng hai nhà máy tương tự ở 2 quốc gia này, với sự hỗ trợ lần lượt là 437 triệu EUR (khoảng 467 triệu USD) và 370 triệu EUR (khoảng 395 triệu USD) từ quỹ công.

Ông Ola Kaellenius, Giám đốc điều hành của Tập đoàn Mercedes-Benz, cho biết họ đang áp dụng cách tiếp cận theo khu vực để đảm bảo pin xe điện được sản xuất gần các nhà máy sản xuất ôtô của họ trên khắp thế giới, vì vậy việc có các nhà máy lớn ở châu Âu là không thể tránh khỏi.

Ông Ola Kaellenius nói với Reuters: “Bây giờ bạn có thêm các ưu đãi kinh tế, đó là điều bạn phải tính đến trong trường hợp kinh doanh của mình”.

Để triển khai sự hỗ trợ của công chúng mà Pháp đang sử dụng để lôi kéo các nhà sản xuất pin, Tổng thống Macron đã vận động hành lang Brussels để các quốc gia thành viên EU tương ứng với loại trợ cấp mà Washington đang chuyển vào ngành công nghiệp xe điện theo IRA.

Vào tháng 2, EU đã đồng ý nới lỏng các quy tắc viện trợ của Nhà nước, mở đường cho Pháp công bố gói tín dụng thuế xanh. Ông Marc Mortureux, người đứng đầu bộ phận vận động hành lang cho xe hơi của PFA tại Pháp, nói: “Chúng tôi đang ở mức hỗ trợ phù hợp với IRA của Mỹ”.

Ông Macron "quyến rũ" nhưng điều đó không đủ

Ông Xavier Bertrand, người đứng đầu khu vực trung tâm sản xuất pin, nói với Reuters rằng họ có thể theo dõi nhanh các dự án trong thời gian chưa đến một nửa so với các khu vực khác của Pháp, vì nó nhận được tất cả các phê duyệt cần thiết được thực hiện song song thay vì lần lượt.

Pháp cũng đang thực hiện ưu đãi tiền mặt lên tới 5.000 EUR (5.345 USD) cho những người mua ôtô điện mới với điều kiện các nhà sản xuất đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe về carbon thấp, giúp ngăn chặn hiệu quả nhiều nhà sản xuất ô tô ngoài châu Âu sử dụng năng lượng bẩn hơn.

Một vị cố vấn của tổng thống Pháp nói với Reuters rằng IRA gần như đã chuyển khoản đầu tư của ProLogium vào Pháp.

Vào tháng 4 năm nay, các cố vấn của Tổng thống Macron và ProLogium đã tổ chức một cuộc họp quan trọng ở Paris sau khi công ty cho biết họ cần thêm một chút tiền để thuyết phục hội đồng quản trị đầu tư vào Pháp.

Theo cố vấn, điều đã ký kết thỏa thuận là lời hứa của Tổng thống Macron rằng ông sẽ đích thân tham dự lễ ký kết và mang đến cho ProLogium một sự thúc đẩy công khai đáng hoan nghênh.

Khi được hỏi về phiên bản tiếng Pháp của các sự kiện, ông Yang nói với Reuters: “Ông Macron là người đàn ông quyến rũ”. Tuy nhiên, ông nói thêm rằng nguồn điện giá rẻ từ nhà máy điện hạt nhân Gravelines gần đó cũng quan trọng không kém.

Các quan chức Pháp cho biết các nhà máy sản xuất pin xe điện chỉ là một ví dụ về một quốc gia đang bắt đầu mở các nhà máy trên đất nước của mình sau hai thập kỷ thuê các địa điểm có chi phí thấp hơn, nhờ các cải cách về phía cung ứng của chính phủ.

Tuy nhiên, một số chính trị gia đối lập nói rằng Tổng thống Macron chỉ đang phơi bày nước Pháp trước những ý tưởng bất chợt của các công ty đang chơi khăm các chính phủ với nhau để giành được nhiều tiền công hơn.

Trần Nguyễn Đức Nhân

Theo Reuters