Thanh lọc suy thoái, tiêu cực; tiễu trừ tham nhũng, đầu hàng (Bài 1)
TIẾP TỤC NHẬN DIỆN SUY THOÁI, CHỦ NGHĨA CƠ HỘI,
ĐẦU HÀNG “TỰ DIỄN BIẾN”, “TỰ CHUYỂN HÓA”
Nhị Lê
Nguyên Phó tổng biên tập Tạp chí Cộng sản
BPO - Trước yêu cầu, nhiệm vụ mới của công cuộc đổi mới toàn diện, đồng bộ, trong điều kiện hội nhập quốc tế, đội ngũ cán bộ, đảng viên nếu không vững vàng về chính trị, không thống nhất về tư tưởng, không trong sạch về đạo đức, lối sống, không kiên định về hành động... nhất định không đảm đương được nhiệm vụ, toàn Đảng không thể đứng vững, chế độ ta sẽ bị đe dọa. Vì vậy, hiện nay, ngăn chặn, đẩy lùi, loại bỏ sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, tham nhũng, tiêu cực, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong một bộ phận cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp... là việc rất cấp bách và quan trọng, mệnh hệ tới sự tồn vong của Đảng, Nhà nước và chế độ ta, là công việc và danh dự của dân tộc ta.
Đó là tư tưởng hành động của những quyết sách tháng 10-2021 của Hội nghị Trung ương 4 (khóa XIII), là nguyện vọng của nhân dân.
Tính cấp bách từ thực tiễn
Tiếp tục công cuộc đổi mới toàn diện, đồng bộ, vì chủ nghĩa xã hội và bảo vệ vững chắc Tổ quốc, dưới ngọn cờ của Đảng, không chỉ là mục tiêu, lý tưởng chính trị mà còn là nhu cầu phát triển của dân tộc và đất nước, là nguyện vọng của nhân dân ta. Mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội là lý tưởng chính trị, là nguyên tắc chính trị, là cương lĩnh hành động chính trị và là đạo lý sống của Đảng ta, nhân dân ta, dân tộc ta và đất nước ta.
Đó cũng là con đường Việt Nam hùng cường, là động lực phát triển Việt Nam mạnh mẽ và bền vững duy nhất đúng để dân tộc ta tiến lên, sánh vai cùng các quốc gia dân tộc trên hoàn cầu.
Nhưng, đó đang là một trong những thử thách lớn nhất, quyết định sự thành bại của sự nghiệp cách mạng, sự thịnh suy của Đảng, với tư cách là một Đảng cầm quyền, một Đảng lãnh đạo, sự tồn vong của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và chế độ ta. Và, bất cứ ai, bất kỳ tổ chức nào bị lôi kéo hay cố ý, trực tiếp hay gián tiếp, nếu suy nghĩ và hành động xa rời, làm trái hoặc cản trở những điều đó, dù xét dưới bất cứ góc độ nào đều gây tổn hại tới sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc. Nói cụ thể, đó chính là “cục nghẽn mạch”, là “tử huyệt” do sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” kết tụ và có sức công phá khôn lường ngay trong nội bộ đội ngũ cán bộ, đảng viên của hệ thống chính trị.
Thực tế đã và đang cho thấy, sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” không chỉ tiềm tàng ở một nơi nào đó. Nó hiện diện tại không ít nơi, không chỉ ở một vài người hay nhóm người nào đó mà đáng lo ngại là, hiện diện khá rộng, sâu và phức tạp trong một bộ phận đáng kể đội ngũ cán bộ, đảng viên. Nguy hiểm nhất là ở những cán bộ cao cấp, chiến lược của hệ thống chính trị.
Vì thế, ngay từ năm 1999, Đảng ta chỉ rõ: "...Trước yêu cầu mới ngày càng cao của sự nghiệp cách mạng, trong Đảng đang bộc lộ một số yếu kém: sự suy thoái về tư tưởng chính trị... của một bộ phận cán bộ, đảng viên có chiều hướng phát triển nghiêm trọng hơn"(1). Tại Đại hội IX (2001), Đảng ta tiếp tục nhấn mạnh: “Trong công tác xây dựng Đảng... chưa ngăn chặn và đẩy lùi được sự suy thoái về tư tưởng chính trị và đạo đức, lối sống”(2); và Đại hội X (2006) cảnh báo: “Thoái hóa, biến chất về chính trị, tư tưởng, đạo đức lối sống; tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí, sách nhiễu dân trong một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên diễn ra nghiêm trọng, kéo dài chưa được ngăn chặn, đẩy lùi... Đó là một nguy cơ lớn liên quan đến sự sống còn của Đảng, của chế độ”(3).
Tại Đại hội XI (2011), Đảng ta tiếp tục cảnh báo: “Tình trạng suy thoái về chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống trong một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên và tình trạng tham nhũng, lãng phí, quan liêu, những tiêu cực và tệ nạn xã hội chưa được ngăn chặn, đẩy lùi mà còn tiếp tục diễn biến phức tạp... làm giảm lòng tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước, đe dọa sự ổn định, phát triển của đất nước”(4).
5 năm sau đó, tại Đại hội XII, Đảng ta vẫn cảnh báo và đặt ra trọng trách: “Đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; ngăn chặn, đẩy lùi những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”.
Nhận diện suy thoái
Trước hết, về những biểu hiện suy thoái, hủ bại đó của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên trong Đảng hết sức phức tạp, tinh vi, dưới nhiều hình thức và mức độ khác nhau.
Có thể nói, suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống là sự tha hóa và thoái hóa về tư tưởng và hành động của cán bộ, đảng viên trực tiếp gây tổn hại đến vai trò lãnh đạo, sức chiến đấu và uy tín chính trị của Đảng đối với sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc ở nước ta.
Đó là sự thờ ơ chính trị, thờ ơ lương tri hay lãnh đạm chính trị, lãnh đạm đạo đức. Sự bàng quan với thời cuộc và tình hình đất nước; sự "thúc thủ", "rũ áo xuôi tay", "lạnh tanh máu cá, nhiệt tình độ âm" trước vận mệnh của Đảng, của dân tộc, sự lẩn tránh trách nhiệm của chính mình... đã và đang trở thành phương châm hành xử của không ít người. Đó chính là hành động "trùm chăn", "án binh bất động"; là thái độ "sống chết mặc bay", "cháy nhà hàng xóm bình chân như vại"... Nói chính xác, sự thờ ơ chính trị là đồng nghĩa với sự tê liệt về ý chí, thụ động, tự hạ vũ khí chiến đấu, tự tước bỏ vị thế của người chiến sĩ tiên phong, tự làm mờ mình và vô hình dung túng cho cái xấu hoành hành.
Ở góc độ khác, suy thoái tư tưởng chính trị là sự dao động chính trị, sự tha hóa đạo đức. Đó là đánh mất thế ổn định về tư tưởng, tinh thần và sự nao núng, ngả nghiêng trong hành động. Đó là sự giảm sút niềm tin xã hội chủ nghĩa, là sự "nhạt Đảng", "nhạt lý tưởng xã hội chủ nghĩa"; nhận thức mơ hồ, lệch lạc về chủ nghĩa Mác - Lênin và chủ nghĩa xã hội, về đường lối, chủ trương của Đảng, mắc vào “vợ bé”, “phòng nhì” đầy hủ bại, “sân sau, sân trước” đầy mánh lới, trục lợi... Đặc biệt, trước những bước ngoặt của cách mạng, họ hồ nghi sự đúng đắn của mục tiêu chính trị, thậm chí ngả theo luận điệu cho rằng, chủ nghĩa Mác - Lê nin đã lỗi thời (!), họ "giữ thân", "sống chết mặc bay", a dua, lâm vào sự hủ bại về đạo đức, lối sống, không hoặc không dám công khai đấu tranh với các quan điểm, hành vi trái với quan điểm của Đảng, thậm chí cổ súy cho những tư tưởng, tệ nạn đó... rồi mất phương hướng tư tưởng, mất khả năng chủ động kiểm soát và điều chỉnh hành động của mình, từ đó rơi vào tình trạng hoặc tả khuynh hoặc hữu khuynh... Đó là những con lắc đơn trong tư tưởng chính trị, là sự hỗn mang của thứ "đạo đức tùy thời" cơ hội, “sống chết mặc bay” hủ bại.
Sự suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống cũng được biểu hiện thành thói thực dụng chính trị, thực dụng đạo đức. Đó là tình trạng phân liệt cực tả về tư tưởng, hành động và lối sống. Nghĩa là, họ chỉ nhằm vào những gì mang lại lợi ích cho mình (và phe nhóm mình) một cách nhất thời, trước mắt mà không quan tâm tới lợi ích chung của cách mạng, của nhân dân, thậm chí chà đạp lên chúng, cốt mưu chiếm đoạt cho lợi ích riêng của mình, của phe nhóm, thậm chí cả dòng họ mình. Từ đó tạo nên tình trạng cát cứ, phe nhóm, phường hội theo kiểu "trên có chính sách, dưới có đối sách", hành xử theo lối "đạo đức cho người và đạo đức cho ta", kéo bè kéo cánh trong Đảng... vô hình phá vỡ tính thống nhất và chỉnh thể của đường lối, của tổ chức, "băm nhỏ" và "chia phần", xâm hại lợi ích chung bằng "nhát dao của tên đao phủ", như cách nói của H.Ban dắc, làm phân liệt ý chí và rã rời sức mạnh của tổ chức. Và, V.I. Lênin gọi đó là một sự "man rợ".
Ở mức độ trầm trọng và nguy hiểm là, suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống chính là tình trạng cơ hội chính trị, cơ hội về đạo đức. Đó là thói tùy thời thỏa hiệp vô nguyên tắc, là hành động lợi dụng cơ hội nhằm chiếm đoạt lợi ích trước mắt và cục bộ, bất kể việc làm đó đúng hay sai, như kiểu "mượn gió bẻ măng", "đục nước béo cò", "gió chiều nào che chiều ấy"...
V.I. Lênin chỉ rõ: Họ xác định thái độ của mình tùy theo hoàn cảnh, thích ứng với những sự biến trước mắt, với những biến đổi của những sự kiện chính trị nhỏ nhặt, quên mất lợi ích sống còn của giai cấp vô sản... hy sinh những lợi ích sống còn ấy vì những lợi ích thực tế hay những lợi ích giả định tạm thời - đó là chính sách của bọn xét lại(5). Và từ chính thực chất của chính sách ấy nảy sinh sự thật hiển nhiên là: chính sách ấy có thể mang những hình thức hết sức muôn hình muôn vẻ và mỗi vấn đề hơi "mới" một chút, mỗi sự thay đổi hơi bất ngờ và đột ngột một chút của những sự biến - dù sự thay đổi ấy chỉ làm thay đổi đường lối căn bản của sự phát triển trong một mức độ rất nhỏ và trong một thời gian ngắn nhất chăng nữa - nhất định bao giờ cũng đẻ ra biến tướng này hay biến tướng khác của chủ nghĩa xét lại. Đây là một căn bệnh cực kỳ nguy hiểm trong Đảng, đặc biệt là tình trạng "cơ hội giấu mặt". Ở họ chứa đựng thứ “đạo đức ba mặt”: đạo đức giả trong cuộc họp, trí trá ngoài hành lang và nịnh bợ trước cấp trên, cốt mưu có lợi cho họ, làm phương hại đồng chí mình và tổ chức… Đó là những con "kỳ nhông chính trị", "con trùng biến hình đạo đức", những người đạo đức giả, đa nhân cách nguy hiểm trong bộ máy của Đảng và hệ thống chính trị.
(1) Văn kiện Hội nghị lần thứ sáu (lần 2) Ban Chấp hành Trung ương khóa VIII, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 1999, tr 24
(2) Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2001, tr 52
(3) Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2006, tr 263-264
(4) Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, tr173
(5) V. I. Lê-nin: Toàn tập, NXB Tiến bộ, Mátxcơva, 1978, t 17, tr 283.
