Thanh niên Việt Nam chung tay hành động chống kháng thuốc

Các đại biểu tham gia thảo luận tại “Diễn đàn Thanh niên hành động chống lại tình trạng kháng thuốc”.

Vấn đề này đã được đưa ra thảo luận tại “Diễn đàn Thanh niên hành động chống lại tình trạng kháng thuốc”. Diễn đàn do Cục Chăn nuôi và Thú y (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) phối hợp Khoa Thú y, Học viện Nông nghiệp Việt Nam tổ chức, với sự hỗ trợ của Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO) tại Việt Nam và nguồn tài trợ từ Chương trình Phát triển quốc tế của Vương quốc Anh.

Đây là một trong những hoạt động hưởng ứng Tuần lễ Thế giới nâng cao nhận thức về kháng thuốc (WAAW), quy tụ các đối tác đa ngành cùng cam kết thúc đẩy cách tiếp cận Một sức khỏe và khuyến khích thanh niên hành động chống kháng thuốc.

Nguy cơ kháng thuốc gia tăng và yêu cầu cấp thiết phải hành động

Sự phát triển và thương mại hóa kháng sinh là một trong những thành tựu y học quan trọng nhất thế kỷ 20, giúp kéo dài tuổi thọ con người, mở đường cho các kỹ thuật điều trị và phẫu thuật tiên tiến, đồng thời cải thiện phương thức chăm sóc sức khỏe vật nuôi. Tuy nhiên, nhiều thập kỷ lạm dụng và sử dụng kháng sinh không thận trọng đã tạo điều kiện cho vi sinh vật phát triển cơ chế kháng thuốc, đe dọa nghiêm trọng các tiến bộ y học.

Tại Việt Nam, kháng sinh vẫn được sử dụng rộng rãi, không chỉ để điều trị mà còn phòng bệnh trong chăn nuôi. Việc sử dụng không kiểm soát khiến vi khuẩn kháng thuốc gia tăng, tồn dư kháng sinh trong thực phẩm có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng. Với lượng tiêu thụ lớn thịt lợn và gia cầm hằng ngày, rủi ro này càng trở nên đáng lo ngại, tiềm ẩn nguy cơ hình thành các bệnh truyền từ động vật sang người hoặc các bệnh truyền qua thực phẩm.

Theo TS, Nguyễn Thu Thủy, Phó Cục trưởng Chăn nuôi và Thú y (Bộ Nông nghiệp và Môi trường): Để kiểm soát tình trạng này, Bộ Nông nghiệp và Môi trường những năm qua đã phối hợp các bộ, ngành triển khai nhiều giải pháp mạnh mẽ, trong đó có Kế hoạch hành động quốc gia về quản lý sử dụng kháng sinh và phòng, chống kháng thuốc trong chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản giai đoạn 2017–2020, cùng Kế hoạch hành động quốc gia về phòng, chống kháng thuốc trong lĩnh vực nông nghiệp giai đoạn 2021-2023. Những chương trình này tập trung tăng cường giám sát, nâng cao nhận thức, cải thiện quản lý và thúc đẩy sử dụng thuốc kháng sinh có trách nhiệm trong toàn ngành.

Theo các chuyên gia, kháng thuốc là hiện tượng các vi sinh vật-gồm vi khuẩn, virus, nấm ký sinh trùng-tiến hóa để chống lại các biện pháp điều trị hiện có. Đây không còn là nguy cơ xa vời, mà là vấn đề hiện hữu, đe dọa hệ thống y tế, an ninh lương thực và môi trường. Tuần lễ Thế giới nâng cao nhận thức về kháng thuốc với chủ đề “Hành động ngay: Bảo vệ hiện tại, gìn giữ tương lai” một lần nữa nhấn mạnh tính cấp bách của hợp tác liên ngành nhằm bảo vệ hiệu quả của kháng sinh cho các thế hệ mai sau.

Ông Pawin Padungtod, Điều phối viên kỹ thuật cao cấp Trung tâm ECTAD chia sẻ tại diễn đàn.

Ông Pawin Padungtod, Điều phối viên kỹ thuật cao cấp Trung tâm ECTAD, cho biết diễn đàn góp phần khuyến khích sinh viên, đặc biệt sinh viên ngành thú y, nghiên cứu sâu hơn về kháng sinh và sử dụng thuốc hợp lý. Việc giảm nhu cầu sử dụng kháng sinh là yếu tố then chốt để hạn chế nguy cơ kháng thuốc ở người và vật nuôi.

Việt Nam hiện là một trong những quốc gia đi đầu trong khu vực về kiểm soát kháng sinh trong nông nghiệp. Từ năm 2018, cả nước đã cấm sử dụng kháng sinh làm chất kích thích tăng trưởng trong chăn nuôi. Đến năm 2026, việc sử dụng kháng sinh phòng bệnh cũng sẽ bị cấm hoàn toàn, chỉ cho phép sử dụng khi điều trị. Đây là những bước đi quyết liệt nhằm giảm thiểu kháng thuốc, bảo vệ sức khỏe con người, vật nuôi và hệ sinh thái.

Thế hệ trẻ-lực lượng tiên phong trong cuộc chiến chống kháng thuốc

Ông Vinod Ahuja, Trưởng đại diện FAO tại Việt Nam, khẳng định thanh niên là lực lượng quan trọng trong kiến tạo các giải pháp bền vững. FAO đồng hành cùng diễn đàn thông qua hỗ trợ tài liệu truyền thông, chia sẻ kiến thức và phối hợp với các đối tác để thúc đẩy cách tiếp cận một sức khỏe.

“Bằng cách trao quyền cho sinh viên hôm nay, chúng ta đang đầu tư cho một tương lai gắn kết giữa sức khỏe, an toàn thực phẩm và bảo vệ môi trường”, ông Vinod Ahuja nhấn mạnh.

Đại diện sinh viên chia sẻ tại diễn đàn.

Bà Ruth Turner, Tham tán Chính trị và Phát triển, Đại sứ quán Anh tại Việt Nam, cho rằng kháng thuốc là thách thức toàn cầu, đòi hỏi nỗ lực chung của cộng đồng quốc tế. Anh đã và đang hỗ trợ nhiều quốc gia thông qua Quỹ Fleming Fund nhằm tăng cường năng lực giám sát và phòng, chống kháng thuốc. Bà Ruth Turner nhấn mạnh: “Các bạn trẻ chính là những người bảo vệ tương lai. Kiến thức, sự sáng tạo và tinh thần chủ động của các bạn sẽ tạo ra sự thay đổi lớn trong cuộc chiến với kháng thuốc”.

Diễn đàn được tổ chức đúng vào Tuần lễ Nâng cao nhận thức về kháng sinh-chiến dịch thường niên của Liên Hợp Quốc nhằm kêu gọi cộng đồng, cán bộ y tế, nhà quản lý và các tổ chức liên quan cùng hành động giảm thiểu kháng thuốc.

Kháng sinh, được phát hiện cách đây khoảng 100 năm bởi nhà khoa học Alexander Fleming, từng mở ra cuộc cách mạng trong y học và cứu sống hàng tỷ người. Tuy nhiên, quá trình phát triển một loại kháng sinh mới ngày nay vô cùng tốn kém và kéo dài, có thể lên tới hàng tỷ USD. Khi kháng sinh dần mất hiệu quả, hệ lụy không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe con người mà còn đe dọa an ninh lương thực và sinh kế của hàng triệu hộ chăn nuôi.

PGS, TS Bùi Trần Anh Đào, Trưởng khoa Thú y Học viện Nông nghiệp Việt Nam cho biết diễn đàn là minh chứng cho khả năng kết nối giữa các lĩnh vực của sinh viên khi cùng chung tay giải quyết vấn đề kháng thuốc.

“Khi thanh niên được tham gia đối thoại về Một sức khỏe, chúng ta xây dựng được một thế hệ hiểu rõ mối liên kết giữa sức khỏe con người, động vật và môi trường, sẵn sàng hành động vì cộng đồng”, PGS, TS Bùi Trần Anh Đào nhấn mạnh.

THANH TRÀ