Bắc Ninh: Thúc đẩy tự động hóa trong nuôi thủy sản thâm canh

Nâng cao năng suất

Trang trại chuyên thả cá kết hợp nuôi lợn của gia đình ông Lê Xuân Mười ở xã Tân Dĩnh có diện tích hơn 4 mẫu, trong đó 1,7 mẫu ao thả các loại cá rô phi, trắm cỏ, chép và 1.000 m2 chuồng kín thường xuyên nuôi 30 lợn nái, 300 - 500 lợn thịt. Từ năm 2024, được sự hỗ trợ của Chi cục Chăn nuôi, Thú y và Thủy sản tỉnh cùng với nguồn vốn đối ứng của gia đình, ông Mười đã mạnh dạn áp dụng nhiều công nghệ tự động hóa quá trình sản xuất. Theo đó, toàn bộ các ao nuôi cá giống, cá thịt của gia đình ông được lắp đặt hệ thống camera giám sát và chủ động điều khiển hoạt động của máy quạt nước, máy phun cám viên giúp giảm rất nhiều công lao động…

Cán bộ Chi cục Chăn nuôi, Thú y và Thủy sản tỉnh kiểm tra mô hình nuôi cá theo hướng tự động hóa của gia đình ông Lê Xuân Mười.

Ngoài được hỗ trợ một phần cá giống, chế phẩm sinh học vệ sinh nguồn nước ao nuôi cá, gia đình còn được hỗ trợ thiết bị kiểm tra độ pH, qua đó đánh giá được chất lượng môi trường ao nuôi. Để giảm chi phí mua điện phục vụ sản xuất, gia đình ông còn đầu tư kinh phí lắp đặt hệ thống điện năng lượng mặt trời, hệ thống máy phát điện để duy trì thường xuyên hoạt động hệ thống quạt nước, máy phun cám viên cho cá, quạt làm mát chuồng trại.

Ông Mười cho biết: “Trước đây, nuôi các loại cá truyền thống như chép, trôi, mè…, bình quân mỗi năm gia đình tôi chỉ thu hoạch được khoảng 26-30 tấn trên tổng diện tích 1,7 mẫu. Kể từ khi tham gia đề án phát triển tự động hóa nuôi thủy sản thâm canh do Chi cục Chăn nuôi, Thú y và Thủy sản tỉnh triển khai, gia đình chuyển sang nuôi chủ yếu cá rô phi bởi đây là giống cá có khả năng sinh trưởng, phát triển nhanh, thời gian nuôi ngắn (6 - 7 tháng/vụ). Nhờ áp dụng nhiều công nghệ tự động hóa kết hợp kiểm soát chặt chẽ chất lượng môi trường ao nuôi, năng suất, sản lượng cá thu được tăng gấp 4 - 5 lần. Cụ thể, mỗi vụ nuôi kéo dài 6 - 7 tháng, gia đình tôi có thể thu hoạch 60 - 70 tấn cá, lợi nhuận đạt 120 - 150 triệu đồng”.

Gia đình ông Lương Văn Hồng ở xã Đồng Việt có 1 ha mặt nước nuôi trồng thủy sản cũng là một trong những hộ tham gia đề án tự động hóa nuôi thủy sản thâm canh do Chi cục Chăn nuôi, Thú y và Thủy sản tỉnh triển khai. Với 1 ha mặt nước được lắp đặt hàng chục máy quạt nước tăng hàm lượng oxy, máy phối trộn bắn thức ăn tự động, camera giám sát… mỗi vụ nuôi, gia đình ông Hồng thu hoạch từ 20 tấn cá trắm cỏ, trôi, chép, rô phi các loại, lợi nhuận đạt 120 - 130 triệu đồng. Theo ông Hồng, hiệu quả dễ nhận thấy nhất khi áp dụng công nghệ tự động hóa đó là giảm được nhân công lao động, giảm chi phí sản xuất do toàn bộ quy trình nuôi (điều chỉnh môi trường, chất lượng nguồn nước, bổ sung oxy, cho cá ăn...) có thể điều khiển qua điện thoại thông minh bằng một ứng dụng (App).

Triển vọng tích cực

Toàn tỉnh hiện có khoảng 16.200 ha nuôi thủy sản, trong đó diện tích nuôi chuyên canh đạt 9.520 ha, có khoảng 100 vùng nuôi thủy sản tập trung quy mô từ 10 ha/vùng trở lên với các đối tượng cá có năng suất, giá trị kinh tế cao như: Trắm cỏ, chép lai, rô phi, diêu hồng, lăng đen (nheo Mỹ), chép giòn,… Sản lượng thủy sản hằng năm ước đạt 99.700 tấn, trong đó chủ yếu là sản lượng nuôi.

Theo Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi, Thú y và Thủy sản tỉnh, những năm gần đây, sản xuất thủy sản của tỉnh phát triển theo xu hướng nuôi thâm canh, áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao thu nhập, góp phần quan trọng trong phát triển kinh tế nông nghiệp của tỉnh.

Để hỗ trợ người nuôi thủy sản phát triển bền vững, nâng cao năng suất, chất lượng, giảm chi phí và giảm thiểu tác động đến môi trường... từ năm 2021, Chi cục xây dựng và triển khai đề án tự động hóa nuôi thủy sản thâm canh giai đoạn 2021-2025. Theo đó, phấn đấu xây dựng 130 mô hình thâm canh công nghệ cao, áp dụng công nghệ tự động hóa trong các khâu quản lý, chăm sóc và nuôi dưỡng, cho sản lượng từ 14 tấn/ha trở lên, đạt tiêu chuẩn VietGAP với tổng diện tích 140 ha.

Toàn tỉnh hiện có khoảng 16.200 ha nuôi thủy sản, trong đó diện tích nuôi chuyên canh đạt 9.520 ha, có khoảng 100 vùng nuôi thủy sản tập trung quy mô diện tích từ 10 ha/vùng trở lên với các đối tượng cá có năng suất, giá trị kinh tế cao, như trắm cỏ, chép lai, rô phi, diêu hồng, lăng đen (nheo Mỹ), chép giòn,… Sản lượng thủy sản hằng năm ước đạt 99.700 tấn.

Tự động hóa trong nuôi thủy sản thâm canh là công nghệ sử dụng một hay nhiều hệ thống điều khiển từ xa, giúp các thiết bị, máy móc hoạt động trong quá trình sản xuất. Thực tế cho thấy, hầu hết các ao nuôi trên địa bàn đều nằm xa khu dân cư hoặc tách biệt với nơi ở của hộ nông dân, việc quản lý, chăm sóc, gặp nhiều khó khăn và tốn nhiều công lao động.

Tham gia đề án, các hộ nuôi thủy sản thâm canh được hỗ trợ một phần kinh phí mua giống, thức ăn, chế phẩm, camere giám sát, máy quạt nước, máy phun thức ăn; đồng thời được tập huấn kỹ thuật quy trình nuôi thủy sản thâm canh, tự động hóa, sử dụng công nghệ cao theo tiêu chuẩn VietGAP, tham quan học tập kinh nghiệm nâng cao nhận thức, trình độ sản xuất. Ngoài ra, người nuôi thủy sản tham gia đề án được tư vấn hướng dẫn áp dụng quy trình nuôi theo tiêu chuẩn VietGAP, an toàn thực phẩm, an toàn sử dụng thuốc kháng sinh, nhận biết đánh giá mối nguy gây mất an toàn thực phẩm, đào tạo đánh giá nội bộ, tập huấn cho người lao động về quy trình sản xuất và hướng dẫn cập nhật hồ sơ sản xuất; đánh giá, cấp giấy chứng nhận nuôi thủy sản đạt tiêu chuẩn VietGAP.

Việc ứng dụng công nghệ tự động hóa trong nuôi thủy sản không chỉ giúp tăng năng suất từ 10 - 20%, giảm chi phí từ 5 - 10% mà còn giúp giải quyết hiệu quả vấn đề về thiếu nhân công lao động, hạn chế 50% các rủi ro do thiên tai, giúp cho công tác quản lý, chăm sóc và bảo vệ thủy sản được thuận lợi hơn. Sản xuất thủy sản phát triển theo hướng hiện đại, bền vững cũng sẽ góp phần quan trọng thúc đẩy kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống người nông dân, phát huy tiềm năng sẵn có về điều kiện tự nhiên, con người trong sản xuất thủy sản. Việc ứng dụng khoa học kỹ thuật vào nuôi thủy sản đang dần trở thành xu hướng tất yếu, đem lại hiệu quả kinh tế cao cho người nông dân, thúc đẩy sản xuất thủy sản theo hướng bền vững.

Bài, ảnh: Nguyễn Tuấn