Thành phố Hồ Chí Minh công bố kết luận thanh tra về Saigon Co.op

Một siêu thị bán lẻ trong chuỗi Co.op Mart.

4 sai phạm về quản lý vốn, phân chia lợi nhuận

Thứ nhất, Saigon Co.op được UBND thành phố Hồ Chí Minh phê duyệt Điều lệ tổ chức và hoạt động theo Quyết định số 1344/QĐ-UB-KT ngày 5-3-1999 với tổng vốn đăng ký là 23.133.392.985 đồng. Từ năm 1999 đến nay, Saigon Co.op được UBND thành phố giao cùng Sở Tài chính - Vật giá (nay là Sở Tài chính) xây dựng Quy chế quản lý nguồn vốn này trình UBND thành phố.

Tuy nhiên, đến nay các đơn vị vẫn chưa thực hiện, dẫn đến không cung cấp được cho Thanh tra thành phố cụ thể danh mục vốn, tài sản không chia có giá trị là 21.885.392.000 đồng. Điều này là thực hiện không đúng theo quy định tại Điều 8 Thông tư số 83/2015/TT-BTC ngày 28-5-2015 của Bộ Tài chính hướng dẫn chế độ quản lý tài chính áp dụng đối với hợp tác xã (HTX), Liên hiệp HTX quy định về quản lý tài sản không chia.

Thứ hai, các tài sản Saigon Co.op tiếp nhận từ Liên hiệp HTX mua bán thành phố Hồ Chí Minh chuyển sang nguồn tài trợ khác, Saigon Co.op phải có nghĩa vụ sử dụng có hiệu quả, bảo toàn, phát triển và xây dựng quy chế để quản lý chặt chẽ tài sản không chia, nhưng Saigon Co.op chưa mở sổ theo dõi khi tiếp nhận tài sản không chia là không thực hiện đúng quy định.

Do đó, mặt bằng số 1 Đặng Văn Bi, phường Bình Thọ, quận Thủ Đức (Cửa hàng Co.op Food Đặng Văn Bi) hiện nay chưa có hồ sơ pháp lý nên việc Saigon Co.op đang quản lý và sử dụng là không đủ thủ tục pháp lý.

Thứ ba, liên quan đến việc phân phối lợi nhuận, theo Luật HTX và Điều lệ Liên hiệp, dựa trên kết quả hoạt động kinh doanh của Liên hiệp, sau khi hoàn thành nghĩa vụ tài chính theo quy định của pháp luật, thu nhập qua các năm của Saigon Co.op được trích lập các quỹ; phân phối cho thành viên HTX, tỷ lệ phân phối do đại hội thành viên quyết định.

Qua kiểm tra, Thanh tra thành phố Hồ Chí Minh nhận thấy trong năm 2015, sau khi trích lập quỹ dự phòng tài chính, Saigon Co.op đã kết chuyển số tiền 1.091.000.000 đồng sang Quỹ đầu tư phát triển là thực hiện không đúng Khoản 2, Điều 23 Thông tư số 83/2015/TT-BTC ngày 28-5-2015 của Bộ Tài chính hướng dẫn chế độ quản lý tài chính áp dụng đối với HTX, Liên hiệp HTX quy định mục đích sử dụng các quỹ và việc Saigon Co.op không trích lập quỹ dự phòng tài chính là thực hiện không đúng Điểm a, Khoản 5, Điều 21 Thông tư số 83/2015/TT-BTC về việc trích lập các quỹ bắt buộc theo quy định.

Thứ tư, việc tăng vốn điều lệ năm 2020, về trình tự thủ tục, qua kiểm tra, Thanh tra thành phố nhận thấy Saigon Co.op thực hiện chưa đúng quy định của Luật HTX và Điều lệ tổ chức và hoạt động của Saigon Co.op đã được đại hội thành viên thông qua.

Có dấu hiệu không bình thường về góp vốn

Về nguồn vốn góp, các HTX thành viên tổ chức triển khai việc huy động vốn của các thành viên không đúng trình tự thủ tục quy định tại Luật HTX và Điều lệ. Cụ thể:

HTX thành viên huy động từ nguồn vốn bên ngoài không phải là thành viên của HTX để góp vốn vào Saigon Co.op là thực hiện không đúng Nghị quyết số 12/NQ-ĐHTV của đại hội thành viên bất thường lần 1 năm 2020 quy định: Vốn góp từ các HTX thành viên không phải do các HTX thành viên đi vay hoặc huy động từ nguồn vốn của đối thủ cạnh tranh; nếu vi phạm điều này Liên hiệp sẽ hoàn trả số vốn huy động này cho HTX thành viên vi phạm.

Các HTX thành viên thực hiện việc góp vốn trước khi HTX thành viên thực hiện thủ tục đăng ký cấp giấy chứng nhận là thực hiện không đúng Khoản 1, Điều 28 Luật HTX quy định thay đổi nội dung đăng ký của HTX, Liên hiệp HTX.

Các HTX thành viên không cung cấp các hồ sơ liên quan việc góp vốn, việc huy động vốn là không chấp hành đúng nội dung Quyết định thanh tra và thẩm quyền thanh tra của UBND thành phố Hồ Chí Minh tại Khoản 2, Điều 61 Luật HTX.

Kiểm tra kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của các HTX thành viên, Thanh tra thành phố Hồ Chí Minh cũng nhận thấy có 6 HTX hoạt động kinh doanh không có hiệu quả trong các năm 2018, 2019; một số HTX hoạt động mức lợi nhuận đạt sau thuế dưới 6 tỷ đồng nhưng không tham gia góp vốn, trong khi phần lớn các HTX lợi nhuận đạt được sau thuế chỉ 24 triệu đồng đến dưới 500 triệu đồng lại tham gia góp với số vốn góp hàng trăm tỷ đồng là điều không bình thường.

Bên cạnh đó, phân tích tỷ suất lợi nhuận sau thuế trên vốn đầu tư của các HTX thành viên cho thấy, tỷ suất lợi nhuận đạt được từ 26% - 39% trên vốn góp nên nhu cầu của các cá nhân, tổ chức muốn đầu tư vào Saigon Co.op là có cơ sở. Điều này cũng cho thấy nếu không làm rõ được nguồn vốn tăng lên thì Saigon Co.op sẽ bị chi phối bởi các tổ chức, cá nhân bên ngoài và không giữ được nguyên tắc tổ chức, hoạt động.

Đồng thời, có dấu hiệu thâu tóm, chiếm đoạt vốn, tài sản của Saigon Co.op được hình thành từ khi thành lập đến nay, xâm phạm đến quyền sở hữu tài sản chung (tài sản không chia) và tài sản của Nhà nước, ảnh hưởng đến an ninh kinh tế của thành phố nói riêng và cả nước nói chung, việc làm này có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự.

Ngoài ra, để quá trình thanh tra được chính xác, chặt chẽ, khách quan, đúng pháp luật, ngày 24-7-2020, Thanh tra thành phố Hồ Chí Minh có văn bản số 166/TTTP-P5 đề nghị Chủ tịch Hội đồng quản trị Saigon Co.op tạm đình chỉ việc tiến hành đại hội thành viên cho đến khi có kết luận chính thức và ý kiến chỉ đạo từ cấp có thẩm quyền nhưng Saigon Co.op không chấp hành, vẫn tiến hành đại hội biểu quyết các vấn đề liên quan làm ảnh hưởng đến hoạt động và nội dung kết luận thanh tra về công tác nhân sự, phương án huy động vốn, tăng vốn điều lệ, việc rút vốn của các HTX thành viên… là vi phạm pháp luật thanh tra.

Kết luận của Thanh tra thành phố Hồ Chí Minh nêu rõ các sai phạm nêu trên thuộc trách nhiệm của Hội đồng quản trị Liên hiệp, Thành viên Liên hiệp, Ban Tổng giám đốc, các phòng, ban chức năng và cá nhân có liên quan tại các thời kỳ.

Trên cơ sở các kết luận được công bố, Thanh tra thành phố kiến nghị Chủ tịch UBND thành phố Hồ Chí Minh chỉ đạo, yêu cầu Saigon Co.op nghiêm túc chấp hành các quy định pháp luật thanh tra, theo đó, tạm ngưng thực hiện các nội dung liên quan đến kết luận thanh tra và không thay đổi nhân sự Hội đồng quản trị, Ban Tổng Giám đốc, lãnh đạo các phòng, ban đến khi có kết luận xử lý và chỉ đạo thực hiện kết luận thanh tra của người có thẩm quyền.

Tuệ Diễm