Thành phố Hồ Chí Minh - Tầm nhìn mới, khát vọng mới

Quang cảnh hội thảo.

Hội thảo được tổ chức với mong muốn tạo không gian trao đổi, hiến kế, chia sẻ tầm nhìn và khát vọng phát triển cho Thành phố Hồ Chí Minh trong giai đoạn 2025-2030 và tầm nhìn xa hơn.

Đây cũng là dịp để các nhà quản lý, chuyên gia, doanh nghiệp cùng nhìn lại những thành tựu, chỉ ra những vấn đề còn tồn tại, từ đó đề xuất những giải pháp, mô hình, chính sách đột phá giúp Thành phố Hồ Chí Minh tiếp tục khẳng định vị thế tiên phong là "thành phố của đổi mới, sáng tạo, nghĩa tình và phát triển bền vững".

Kết quả hội thảo sẽ được tổng hợp thành kiến nghị, giải pháp thiết thực gửi tới Đại hội đại biểu Đảng bộ Thành phố Hồ Chí Minh, thể hiện vai trò của Báo Người Lao Động trong việc kết nối trí tuệ và đồng hành cùng sự phát triển của thành phố.

Tầm nhìn là hướng đi, khát vọng chính là nguồn lực nội sinh

Phát biểu khai mạc hội thảo, nhà báo, Tiến sĩ Tô Đình Tuân, Tổng Biên tập Báo Người Lao Động cho biết: "Hội thảo "Thành phố Hồ Chí Minh - Tầm nhìn mới, khát vọng mới" được tổ chức hôm nay nhằm nhìn nhận rõ hơn cơ hội và thách thức, xác lập tầm nhìn phát triển và khơi dậy khát vọng vươn tầm toàn cầu của Thành phố Hồ Chí Minh trong giai đoạn mới".

"Tầm nhìn mới ở đây, theo chúng tôi, trước hết là tư duy mới về không gian phát triển vùng, nơi 3 cực kinh tế năng động nhất nước là: Thành phố Hồ Chí Minh, Bình Dương và Bà Rịa-Vũng Tàu được tích hợp thành một chỉnh thể thống nhất. Đó là sự kết nối giữa công nghiệp công nghệ cao của Bình Dương; cảng biển và năng lượng của Bà Rịa-Vũng Tàu; với tài chính, thương mại, đổi mới sáng tạo của Thành phố Hồ Chí Minh; đồng thời, là mô hình phát triển "vùng đô thị-công nghiệp-cảng biển-dịch vụ", vừa mở rộng hạ tầng kinh tế, vừa nâng cấp hạ tầng xã hội, con người và quản trị", ông Tuân chia sẻ.

Nhà báo, Tiến sĩ Tô Đình Tuân, Tổng Biên tập Báo Người Lao Động phát biểu tại hội thảo.

Bên cạnh đó, theo ông Tuân, "Tầm nhìn mới" cũng là cách tiếp cận mới về quản trị đô thị hiện đại, từ phân cấp, phân quyền mạnh mẽ hơn cho đến ứng dụng công nghệ, dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo trong điều hành; xây dựng chính quyền đô thị thông minh, năng động, minh bạch, vì người dân và doanh nghiệp.

Ông Tuân cho rằng, nếu tầm nhìn là hướng đi thì khát vọng chính là nguồn lực nội sinh, là tinh thần tiên phong, dám nghĩ, dám làm, dám bứt phá của con người Thành phố Hồ Chí Minh.

Khát vọng ấy chính là khát vọng vươn tầm quốc tế, trở thành thành phố toàn cầu-trung tâm tài chính, đổi mới sáng tạo, công nghệ xanh và khởi nghiệp của khu vực Đông Nam Á; khát vọng xây dựng thành phố đáng sống, phát triển hài hòa giữa kinh tế, xã hội, môi trường, giữ gìn bản sắc văn hóa và nghĩa tình đặc trưng của người Sài Gòn-Thành phố Hồ Chí Minh; khát vọng huy động mọi nguồn lực xã hội, đặc biệt là khu vực tư nhân, kiều bào và các tổ chức quốc tế cùng đồng hành xây dựng thành phố năng động, nhân văn và bền vững.

Tầm nhìn của một thành phố toàn cầu

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Đình Thiên, Ủy viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ chia sẻ tại hội thảo.

Tại hội thảo, các đại biểu tập trung trao đổi về một số nội dung: về tầm nhìn và mô hình phát triển; về khát vọng đổi mới và sức sống của thành phố, một thành phố sáng tạo, nhân văn, hội tụ nhân tài và lan tỏa cảm hứng cho cả nước; về huy động nguồn lực xã hội và doanh nghiệp tư nhân.

Chia sẻ tại hội thảo, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Đình Thiên, Ủy viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh: Thành phố Hồ Chí Minh hôm nay đang ở một tầm vóc, thế và lực hoàn toàn khác trước; không chỉ là trung tâm kinh tế lớn nhất cả nước, mà còn là biểu tượng của tinh thần tiên phong, đổi mới và khát vọng vươn tầm quốc tế.

Dù vẫn giữ vai trò là đầu tàu kinh tế nhưng theo Tiến sĩ Thiên, khi thực lực thay đổi thì sứ mệnh cũng phải khác. Thành phố Hồ Chí Minh hôm nay đang chiếm 76% GRDP của vùng kinh tế Đông Nam Bộ - vùng kinh tế trọng điểm của cả nước.

Với tiềm lực hiện nay, không có thành phố nào của Việt Nam có thể cạnh tranh được, do đó, vấn đề đặt ra là thành phố phải đặt mình trong sự cạnh tranh với các thành phố khác trên thế giới và đòi hỏi những giải pháp thật sự đột phá để khai thác hết sức mạnh và lợi thế của mình.

Theo Tiến sĩ Thiên, để khai thác hết lợi thế đó, thành phố cần những cơ chế và chính sách đột phá, tương xứng với tầm vóc mới. Thành phố không chỉ cần giải quyết bài toán tắc nghẽn hạ tầng hay cải thiện giao thông, mà còn phải thể hiện vai trò dẫn dắt trong kinh tế xanh, chuyển đổi số và cạnh tranh toàn cầu và trong tầm nhìn phát triển vùng, thành phố phải được đặt trong mối tương tác với Đông Nam Bộ.

Quan trọng hơn, thành phố cần được nhìn nhận bằng một tư duy tươi mới. Thành phố không chỉ là mở rộng không gian mặt đất mà còn mở ra không gian biển, không gian bầu trời cùng với không gian số và không gian văn hóa - là những yếu tố cấu thành bản sắc của một thành phố toàn cầu trong tương lai. Trong đó, Tiến sĩ Thiên cho rằng, không gian biển và không gian bầu trời cần phải đi trước chớp thời cơ, là động lực để thành phố phát triển đột phá và có đủ khả năng cạnh tranh với các “siêu đô thị” trên thế giới.

Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho thành phố

Nhiều giải pháp để Thành phố Hồ Chí Minh phát triển đột phá trong thời gian tới được chia sẻ tại hội thảo.

Cũng cùng quan điểm với Tiến sĩ Thiên về việc cần có cơ chế đột phá, bà Phạm Phương Thảo, nguyên Chủ tịch Hội đồng nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh cho rằng, phải trao quyền cho thành phố; tạo điều kiện, hỗ trợ cho thành phố; thực hiện mô hình tự quyết-tự làm-tự chịu trách nhiệm một cách thực tế.

Bên cạnh đó, cần điều chỉnh tỷ lệ ngân sách để lại cho thành phố hợp lý hơn. Hiện nay, thành phố đóng góp 36,7% ngân sách cả nước nhưng chỉ được để 10,7% ngân sách, thấp hơn bình quân cả nước.

Tỷ lệ này cần được nâng lên và được duy trì ổn định ít nhất 5 năm. Nguồn thu vượt nên để lại 100% cho thành phố để tái đầu tư cũng như động viên cho sự đóng góp của thành phố.

Về thẩm quyền đầu tư, những dự án lớn nên trao quyền quyết định cho thành phố, tránh tình trạng như Dự án metro số 1 kéo dài 17 năm; đồng thời, cần có chính sách thu hút nhân lực chất lượng cao, tạo điều kiện để kinh tế tư nhân phát triển, đóng góp vào sự năng động và sức sống của thành phố.

Bà Thảo cũng cho rằng, để guồng máy vận hành hiệu quả, biến mục tiêu và chỉ tiêu thành hiện thực cần đề cao trách nhiệm cá nhân; phải chọn được những "tư lệnh ngành", những cán bộ lãnh đạo thực sự dám làm, dám chịu trách nhiệm, có năng lực và tâm huyết.

Chia sẻ về vấn đề phân cấp, phân quyền, Tiến sĩ Trần Du Lịch, Chủ tịch Hội đồng Tư vấn triển khai Nghị quyết 98/2023 của Quốc hội cho rằng, việc sửa đổi và bổ sung Nghị quyết 98 là một cơ hội lớn để thành phố được mở rộng phân cấp, phân quyền, đồng thời chủ động lựa chọn các nhà đầu tư chiến lược và thiết kế chính sách tài chính đặc thù. “Chỉ khi được trao quyền và cơ chế đủ mạnh, thành phố mới có thể vươn lên trở thành một siêu đô thị hiện đại, bền vững và nhân văn”, Tiến sĩ Trần Du Lịch khẳng định.

Tiến sĩ Trần Du Lịch, Chủ tịch Hội đồng Tư vấn triển khai Nghị quyết 98/2023 của Quốc hội chia sẻ tại hội thảo.

VƯƠNG LÊ