Thành phố mang tên Bác vững bước đi lên cuộc sống phồn vinh

Nghị quyết 98 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh mở ra cơ hội có một không hai để Thành phố đẩy nhanh tốc độ phát triển. Tuy nhiên, trong điều kiện hệ thống pháp luật được áp dụng chung cho cả nước, việc triển khai Nghị quyết 98 đòi hỏi việc rà soát một cách sâu rộng các quy định pháp luật hiện hành để có giải pháp điều chỉnh cần thiết nhằm bảo đảm sự tương thích giữa luật chung và tinh thần của Nghị quyết 98.

Đặc biệt, việc trao quyền tự chủ cho Thành phố cũng đồng nghĩa với việc bãi bỏ thẩm quyền xét duyệt của chính quyền cấp trên, cụ thể là của các bộ, ngành trung ương liên quan đến các quyết định quản lý. Việc này đòi hỏi sự chủ động của Thành phố, với tư cách là chủ thể chịu sự quản lý của chính quyền cấp trên. Trong quá trình thực hiện chức năng của chính quyền địa phương, Thành phố có điều kiện để phát hiện và nhận diện những vướng mắc trong hệ thống quản lý, khiến cho quyền tự chủ của Thành phố không thể được triển khai đúng theo chủ trương, từ đó lên tiếng đánh động cấp có thẩm quyền để tháo gỡ.

Nói cách khác, chính Thành phố phải xác định được những điểm nghẽn trong lộ trình tự chủ, nghĩa là những vấn đề đặt ra trong khuôn khổ hoạt động quản lý nhà nước trong các lĩnh vực đa dạng của đời sống kinh tế - xã hội mà việc giải quyết những vấn đề đó lệ thuộc vào vai trò chỉ đạo của các bộ, ngành. Trên cơ sở nhận diện vướng mắc về cơ chế, luật pháp, Thành phố đề xuất các bộ, ngành có các động thái cần thiết theo thẩm quyền để xử lý theo hướng trao quyền quyết định cho Thành phố kèm theo trách nhiệm giải trình. Với Trưởng ban chỉ đạo triển khai Nghị quyết 98 là người đứng đầu Chính phủ, Thành phố có điều kiện thuận lợi trong việc đề đạt nguyện vọng liên quan đến việc xây dựng hành lang thông thoáng cho việc thực hiện cơ chế tự chủ cho người có thẩm quyền quyết định tối hậu. Các khó khăn có thể được khắc phục một cách dứt khoát trong thời gian ngắn.

Bí thư Thành ủy TPHCM Nguyễn Văn Nên và các đại biểu cắt băng khai mạc đường hoa Nguyễn Huệ Tết Giáp Thìn 2024

Cần nhấn mạnh rằng đây là việc phải được thực hiện một cách khẩn trương, bởi khoảng thời gian thi hành Nghị quyết 98 không dài: Thành phố phải có dư địa thời gian thích hợp để thể hiện một cách trọn vẹn và có sức thuyết phục vai trò chính quyền tự chủ trong việc thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của Thành phố, qua đó đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội của cả nước. Thành công trong thực hiện Nghị quyết 98 sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho Thành phố trong việc đề xuất gia hạn áp dụng thí điểm cơ chế, chính sách tự chủ, thậm chí còn có thể mạnh dạn đề xuất một cơ chế tự chủ rộng, thoáng hơn nữa vì lợi ích chung của đất nước.

Trong bối cảnh nền kinh tế đang có dấu hiệu phục hồi, việc sử dụng đầu tư công như động lực kích thích hoạt động kinh tế cần được xem là một trong những biện pháp chủ lực. Đầu tư công chủ yếu nhằm triển khai các dự án xây dựng công trình hạ tầng như đường giao thông công cộng, hệ thống dẫn, thoát nước, hệ thống chiếu sáng, công viên, cây xanh... Với mục đích đó, đầu tư công còn có tác dụng chỉnh trang bộ mặt đô thị, tạo điều kiện thuận lợi cho việc đi lại, giao dịch cũng như góp phần nâng cao chất lượng sinh hoạt, vui chơi, thư giãn của người dân. Năm nay, Thành phố được giao trách nhiệm giải ngân số vốn đầu tư công lên tới trên 79.000 tỷ đồng, tăng hơn 15% so với năm 2023. Rút kinh nghiệm của năm vừa qua, Thành phố phải tích cực chuẩn bị các điều kiện cả chủ quan và khách quan để việc giải ngân được thực hiện đúng tiến độ. Rất nhiều công trình trọng điểm của Thành phố vẫn được thi công xuyên Tết. Việc này sẽ có tác dụng tạo đà cho các công trình được đẩy nhanh tiến độ sau kỳ nghỉ Tết, góp phần hoàn thành tốt kế hoạch đầu tư công của cả năm.

Chuyển đổi số được xem là nhiệm vụ then chốt trong sự nghiệp hiện đại hóa nền công vụ. Các lợi ích việc xây dựng không gian giao tiếp số hóa là hiển nhiên: khả năng giao dịch phi thời gian, phi không gian; khả năng tìm kiếm, xác minh, xử lý thông tin ngay lập tức; khả năng lưu trữ thông tin vĩnh viễn... Trong thời gian qua, lãnh đạo Thành phố luôn dành cho việc thực hiện nhiệm vụ này sự chỉ đạo sâu sát. Cần tiếp tục đẩy nhanh tiến độ số hóa hoạt động giao tiếp không chỉ trong quan hệ giữa người dân và cơ quan chức năng mà cả trong giao tiếp giữa các cơ quan với nhau. Phải làm thế nào để mọi người sớm coi việc giao tiếp trong môi trường số là việc bình thường: thực hiện thủ tục giấy tờ mà không cần đến cơ quan chức năng; hội họp không cần tập trung tại một địa điểm; mua bán, nhận hàng và thanh toán tiền không cần tiếp xúc, cũng không dùng tiền mặt...

Đông đảo người dân và du khách tham quan đường hoa Nguyễn Huệ tại trung tâm quận 1, TPHCM về đêm

Chuyển đổi xanh được xác định là nhiệm vụ trọng tâm trong sự nghiệp hiện đại hóa nền kinh tế. Biến đổi khí hậu dẫn đến tình trạng xuống cấp của môi trường sống; tình trạng đất cằn cỗi và cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên đang trở thành thách thức sinh tử đối với con người. Cần nhanh chóng thay đổi nhận thức về tăng trưởng, phát triển và chuyển thành hành động cụ thể trước khi quá muộn. Hoạt động kinh tế hiệu quả bền vững không thể là sự tác động vào môi trường thiên nhiên mang tính bào mòn, tận diệt mà phải là sự tác động theo chu kỳ tuần hoàn và thuận thiên. Phải làm thế nào để kết quả hoạt động kinh tế là những giá trị vật chất, tinh thần mà xã hội có thể sở hữu dài lâu, nghĩa là khai thác được để phục vụ cuộc sống hiện tại và tái tạo được để dành lại cho cuộc sống tương lai.

Thúc đẩy phát triển du lịch được xem là một trong những giải pháp chính cho bài toán phát triển kinh tế theo hướng chuyển đổi xanh. Với biệt danh công nghiệp không khói, hoạt động du lịch về bản chất là hoạt động kinh tế không gây phương hại đến môi trường thiên nhiên. Được tổ chức tốt, du lịch sẽ cho phép khai thác hợp lý phong cảnh thiên nhiên và các tài nguyên văn hóa bản địa để tạo giá trị vật chất đáng kể. Năm nay được xem là một năm thuận lợi cho công nghiệp du lịch: dịch bệnh được kiểm soát tốt, kinh tế toàn cầu đang trong lộ trình phục hồi, thủ tục xuất nhập cảnh được cải tiến theo hướng tạo điều kiện thuận lợi cho việc đi lại của du khách... Một năm bứt phá ngoạn mục của ngành du lịch cả về số lượng du khách và doanh thu được cho là điều hoàn toàn trong tầm tay.

Cải cách chế độ tiền lương sẽ có tác dụng kích thích động cơ làm việc của người lao động dẫn đến việc cải thiện hiệu quả công tác. Nghị quyết 98 tạo điều kiện thuận lợi cho Thành phố trong việc xây dựng chế độ lương bổng hợp lý nhằm thu hút người lao động có tài. Trong môi trường làm việc thân thiện và sôi động, một chế độ đãi ngộ tốt sẽ giống như thỏi nam châm thu hút nhân tài từ mọi phương trời về đây để cùng chung tay hợp lực xây dựng Thành phố giàu đẹp. Cần hoàn thiện cơ chế, chính sách để giữ chân người tài, xây dựng, duy trì mối quan hệ cộng sinh bền chặt giữa vùng đất và con người.

Không chỉ ngày càng giàu có, văn minh, Thành phố còn nổi tiếng từ lâu như là nơi vun đắp nghĩa tình, nơi mà tình tương thân, tương trợ giữa người và người được phát huy, tạo thành một giá trị nhân văn gắn với tên tuổi của đất Sài Gòn. Nghị quyết 98 tạo điều kiện cho Thành phố xây dựng nguồn lực tài chính cần thiết để thực hiện các chính sách phúc lợi xã hội, bao gồm việc chăm lo cho trẻ mồ côi, người khuyết tật, neo đơn; cấp vốn cho người khởi nghiệp có hoàn cảnh khó khăn nhưng có nghị lực vươn lên... Đặc biệt, trong bối cảnh Luật Nhà ở và Luật Đất đai mới được thông qua, Thành phố có khung pháp lý thuận lợi cho việc triển khai các dự án nhà ở xã hội cho người có thu nhập thấp. Cần tận dụng điều kiện này để giúp người lao động an cư, từ đó yên tâm và tích cực làm việc góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế đất nước.

Nhận diện đầy đủ thách thức và cơ hội, người dân Thành phố nắm chặt tay nhau dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ và Chính quyền Thành phố, quyết tâm thực hiện thắng lợi kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội đã đề ra, góp phần xây dựng Thành phố nói riêng và cả nước nói chung ngày càng phồn vinh.

Viện sĩ, PGS.TS NGUYỄN NGỌC ĐIỆN