Tháo gỡ điểm nghẽn, thúc đẩy giải ngân đầu tư công tại 9 tỉnh miền Trung

Dự buổi làm việc có lãnh đạo các bộ, ngành Trung ương và lãnh đạo UBND thành phố Huế, thành phố Đà Nẵng, các tỉnh Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận.

Tại buổi làm việc, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung báo cáo tình hình phân bổ, giải ngân vốn đầu tư công trong 5 tháng đầu năm 2025 và những khó khăn, vướng mắc tại các địa phương. Theo đó, tổng kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước năm 2025 được Thủ tướng giao cho 9 địa phương thuộc Tổ công tác số 1 là hơn 56.500 tỷ đồng (gồm 16.700 tỷ đồng vốn ngân sách Trung ương và 39.800 tỷ đồng vốn ngân sách địa phương).

Quang cảnh hội nghị

Tính đến ngày 23/5, tổng số vốn đã phân bổ là hơn 59.400 tỷ đồng. Nếu không tính phần vốn đối ứng do các địa phương tự giao tăng là 3.000 tỷ đồng thì tổng số vốn thực phân bổ là gần 56.400 tỷ đồng. 3 địa phương gồm Quảng Nam, Quảng Ngãi và Khánh Hòa chưa phân bổ hết kế hoạch vốn được giao, với tổng số vốn chưa phân bổ là hơn 172 tỷ đồng. Nguyên nhân do các địa phương không còn nhu cầu sử dụng và đề nghị điều chỉnh, chuyển vốn cho các bộ, cơ quan hoặc địa phương khác có nhu cầu.

Theo Bộ Tài chính, ước tỷ lệ giải ngân đến hết tháng 5/2025 của 9 địa phương thuộc Tổ công tác số 1 đạt 26,7% kế hoạch Thủ tướng giao, cao hơn mức trung bình cả nước. Trong đó, 8 địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt từ mức bình quân trở lên, gồm: thành phố Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận. Riêng tỉnh Phú Yên có tỷ lệ giải ngân thấp, chỉ đạt 17,8%.

So với 4 tháng đầu năm, kết quả giải ngân tính đến cuối tháng 5 đã có sự tăng tốc tích cực. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều khó khăn, vướng mắc kéo dài, làm ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện.

Một số nguyên nhân được Bộ Tài chính chỉ ra là: việc sắp xếp tổ chức bộ máy chính quyền địa phương theo quy định mới gây xáo trộn, ảnh hưởng đến công tác điều hành đầu tư công; một số dự án phải tạm dừng để rà soát, điều chỉnh quy mô, mục tiêu; thủ tục điều chỉnh chủ trương đầu tư đối với các dự án ODA còn chậm, do phải xin ý kiến nhiều cấp; khó khăn về giải phóng mặt bằng, xác định giá đất, bố trí tái định cư; thiếu hụt vật liệu xây dựng như đất đắp, cát, đá.

Bà Hồ Thị Nguyên Thảo, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phú Yên nêu thực tế việc giải ngân vốn đầu tư công tỉnh Phú Yên đạt thấp hơn giải ngân bình quân chung cả nước trong 5 tháng đầu 2025.

Ngoài ra, nguồn vốn dành cho các dự án thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia cũng bị hạn chế do ngân sách địa phương phải tập trung cho các nhiệm vụ cấp thiết như y tế, giáo dục, an sinh xã hội. Bên cạnh đó, năng lực của một số chủ đầu tư, ban quản lý dự án còn hạn chế; công tác phối hợp giữa các cấp, ngành chưa đồng bộ.

Bộ Tài chính đề nghị các tỉnh, thành cần thống nhất mô hình tổ chức chính quyền cấp xã sau khi sắp xếp đơn vị hành chính. Theo đó, cần xác định rõ dự án nào thuộc tỉnh quản lý, dự án nào do cấp xã phụ trách. Mỗi xã, phường cần thành lập Ban quản lý dự án riêng để tổ chức giải phóng mặt bằng, tạo quỹ đất sạch. Việc bố trí nhân sự phải đảm bảo tính kế thừa, liên tục, tránh gián đoạn công tác đầu tư.

Ông Phạm Anh Tuấn, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định phát biểu tại buổi làm việc.

Liên quan khó khăn về vật liệu xây dựng, ông Phạm Anh Tuấn, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định, kiến nghị việc chậm cấp phép khai thác các mỏ đất, cát, đá đã ảnh hưởng lớn đến tiến độ nhiều dự án. Nếu không tháo gỡ kịp thời, hiệu quả đầu tư sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Tỉnh kiến nghị Chính phủ cho phép địa phương chủ động hoàn thiện thủ tục để khai thác chính thức, đúng quy định các mỏ khoáng sản trên địa bàn.

Ông Trần Nam Hưng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam phát biểu tại buổi làm việc.

Ông Trần Nam Hưng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam, cho rằng giá cát xây dựng đã tăng từ 300.000 đồng/m³ lên 600.000 đồng/m³, ảnh hưởng đến chi phí và tiến độ nhiều dự án. Tình trạng các doanh nghiệp trúng đấu giá mỏ cát nhưng không khai thác vẫn tiếp diễn, có trường hợp giá trúng cao gấp 100 lần so với giá khởi điểm. Tỉnh đã chỉ đạo Công an vào cuộc điều tra, khởi tố một số vụ việc nhưng tình trạng này vẫn chưa chấm dứt. Đối với khoản vốn 500 tỷ đồng Bộ Tài chính phân bổ cho dự án Quốc lộ 14D, ông Hưng khẳng định tỉnh Quảng Nam sẽ giải ngân 100% trong thời gian tới.

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình phát biểu chỉ đạo tại buổi làm việc.

Phát biểu kết luận buổi làm việc, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình ghi nhận những nỗ lực của các địa phương trong bối cảnh còn nhiều khó khăn khách quan. Phó Thủ tướng yêu cầu các địa phương chưa phân bổ hết vốn cần khẩn trương hoàn thành. Vướng mắc lớn nhất là giải phóng mặt bằng cần được tập trung tháo gỡ dứt điểm, không chỉ cho các dự án đang triển khai mà cả các dự án lớn trong tương lai như cao tốc Quảng Ngãi - Kon Tum, Pleiku - Quy Nhơn, Phú Yên - Đắk Lắk. Giao thông là huyết mạch kinh tế, cần đặt trong tổng thể phát triển lâu dài.

Thời gian tới, Chính phủ sẽ tách riêng dự án đường sắt tốc độ cao, giao địa phương chủ động giải phóng mặt bằng trước khi có nhà đầu tư. Toàn bộ hệ thống chính trị từ tỉnh đến xã cần vào cuộc, không chỉ với các công trình đang làm mà cả các công trình sẽ làm. Đối với các dự án cấp huyện, cũng phải đảm bảo giải ngân hiệu quả. Với hàng trăm dự án cấp huyện tại mỗi tỉnh, cần duy trì Ban Quản lý dự án khu vực theo hướng dẫn của Bộ Tài chính để xử lý công việc còn dở dang. Các địa phương cần quan tâm đúng mức đến những công trình trọng điểm quốc gia, đảm bảo tiến độ và quản lý tốt nguồn vốn đầu tư công.

"Đối với các địa phương, tôi đề nghị các đồng chí trong Ban Thường vụ Tỉnh ủy, những sở ngành có ảnh hưởng nhiều đến doanh nghiệp và tăng trưởng thì dứt khoát phải chọn người xứng đáng, cho tốt. Thúc đẩy giải ngân và thúc đẩy kinh tế tăng trưởng thì các công trình phụ thuộc rất lớn vào việc các đồng chí chọn nhà đầu tư chính xác, có tiềm năng, có năng lực thì mới làm được"- Phó Thủ tướng Nguyễn Hòa Bình yêu cầu.

Thanh Thắng/VOV-Miền Trung