Tháo gỡ khó khăn cho cơ chế mua bán điện trực tiếp và lĩnh vực năng lượng tái tạo

Hướng tới mục tiêu xây dựng một thị trường điện cạnh tranh, minh bạch, đồng thời góp phần quan trọng vào tiến trình chuyển dịch năng lượng công bằng và bền vững của Việt Nam.

Đây là dịp để các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và địa phương cùng nhau trao đổi, tháo gỡ khó khăn, đề xuất phương án giải quyết khả thi, phù hợp với quy định pháp luật và thực tiễn triển khai. Đồng thời khẳng định quyết tâm chung trong việc thúc đẩy các cơ chế mới, hướng tới mục tiêu xây dựng một thị trường điện cạnh tranh, minh bạch, đồng thời góp phần quan trọng vào tiến trình chuyển dịch năng lượng công bằng và bền vững của Việt Nam.

Trước đó, ngày 3/3/2025, Thủ tướng Chính phủ ban hành Nghị định số 57/2025/NĐ-CP quy định cơ chế mua bán điện trực tiếp (DPPA) giữa khách hàng lớn và đơn vị năng lượng tái tạo với 2 hình thức mua bán điện gồm: Mua bán điện trực tiếp qua đường dây kết nối riêng và mua bán điện trực tiếp qua lưới điện quốc gia.

Bộ Công Thương tổ chức Hội nghị sơ kết triển khai các Nghị định về cơ chế mua bán điện trực tiếp và phát triển điện năng lượng tái tạo, năng lượng mới.

Về hình thức mua bán điện trực tiếp qua lưới điện quốc gia, nghị định cũng quy định rõ việc bán điện của đơn vị phát điện năng lượng tái tạo qua thị trường điện giao ngay và việc mua bán điện với Tổng công ty Điện lực. Theo đó, giá thị trường điện giao ngay là giá thị trường điện toàn phần được hình thành theo từng chu kỳ giao dịch của thị trường điện giao ngay và được xác định bằng tổng của giá điện năng thị trường và giá công suất thị trường. Trong đó, giá điện năng thị trường và giá công suất thị trường được xác định theo quy định vận hành thị trường bán buôn điện cạnh tranh do Bộ Công Thương ban hành.

Nghị định số 58/2025/NĐ-CPcó 5 chương 40 điều, có hiệu lực từ ngày 3/3/2025. Nghị định này cũng bãi bỏ Nghị định số 135/2024/NĐ-CP ngày 22/10/2024 của Chính phủ quy định cơ chế chính sách khuyến khích phát triển điện mặt trời mái nhà tự sản xuất, tự tiêu thụ.

Theo Nghị định số 58 đã đưa ra các quy định chi tiết về cơ chế ưu đãi, hỗ trợ phát triển hệ thống lưu trữ điện của dự án điện từ nguồn năng lượng tái tạo, trong đó dự án điện từ nguồn năng lượng tái tạo có lắp đặt hệ thống lưu trữ điện và có đấu nối với hệ thống điện quốc gia được ưu tiên huy động vào giờ cao điểm của hệ thống điện theo quy định, trừ nguồn điện tự sản xuất, tự tiêu thụ.

Ngoài ra nghị định cũng quy định chính sách ưu đãi, hỗ trợ việc nghiên cứu, phát triển phù hợp về công nghệ trong lĩnh vực điện gió, điện mặt trời; điều kiện và thời hạn áp dụng chính sách ưu đãi, hỗ trợ.

Báo cáo tại Hội nghị, ông Phạm Nguyên Hùng - Cục trưởng Cục điện lực cho biết, các Nghị định đã được triển khai đồng bộ, tạo hành lang pháp lý đầy đủ, làm cơ sở thúc đẩy phát triển các hoạt động điện lực trên phạm vi cả nước. Tuy nhiên, quá trình triển khai thực hiện các Nghị định, Cục Điện lực đã tiếp nhận nhiều phản ánh từ địa phương, doanh nghiệp đề nghị tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc để phù hợp với mô hình chính quyền 2 cấp và phù hợp với thực tiễn. Trong đó, các nhóm vấn đề gồm khung giá bán điện trong cơ chế DPPA qua lưới điện kết nối riêng; chi phí thanh toán bù trừ chênh lệch trong cơ chế DPPA qua lưới điện quốc gia; Giấy chứng nhận đăng ký phát triển điện mặt trời mái nhà...

Về chính sách phát triển điện mặt trời mái nhà tự sản xuất, tự tiêu thụ, có một số phản ánh, kiến nghị mở rộng đối tượng được mua sản lượng điện dư là các đơn vị mua buôn bán lẻ để bảo đảm công bằng giữa các nhà đầu tư, các tổ chức, cá nhân phát triển nguồn điện mặt trời mái nhà tự sản xuất, tự tiêu thụ.

Về chính sách phát triển điện gió ngoài khơi, một số doanh nghiệp kiến nghị xem xét, sửa đổi quy định về điều kiện dự án điện gió ngoài khơi được hưởng chính sách ưu đãi, hỗ trợ, bảo đảm phù hợp với tiến độ được phê duyệt trong Quy hoạch phát triển điện lực…

Để có cơ sở báo cáo, hoàn thiện khung khổ pháp lý cho 2 Nghị định trên, Cục Điện lực kiến nghị các địa phương sớm có ý kiến theo yêu cầu của Bộ Công Thương. Yêu cầu EVN sớm có ý kiến đối với kiến nghị của các đơn vị về việc loại bỏ Chi phí thanh toán bù trừ chênh lệch trong Cơ chế DPPA qua lưới điện quốc gia.

Kết luận Hội nghị, lãnh đạo Bộ Công Thương ghi nhận và đánh giá cao sự tham gia, đóng góp ý kiến của các địa phương, doanh nghiệp và Tập đoàn Điện lực Việt Nam. Để bảo đảm việc triển khai Nghị định số 57/2025/NĐ-CP và Nghị định số 58/2025/NĐ-CP đạt hiệu quả thực chất, Lãnh đạo Bộ Công Thương đề nghị UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương cần tăng cường vai trò quản lý nhà nước trong phạm vi địa phương; chủ động tổ chức kiểm tra, giám sát tình hình triển khai cơ chế mua bán điện trực tiếp và phát triển năng lượng tái tạo, năng lượng mới.

Tập đoàn Điện lực Việt Nam phải sớm có ý kiến chính thức về đề xuất loại bỏ chi phí thanh toán bù trừ chênh lệch trong cơ chế DPPA qua lưới điện quốc gia; chỉ đạo các đơn vị trực thuộc theo dõi chặt chẽ tình hình triển khai, kịp thời báo cáo những bất cập phát sinh và thực hiện đầy đủ chế độ báo cáo định kỳ theo quy định.

Cục Điện lực tổng hợp toàn bộ kiến nghị từ các địa phương, doanh nghiệp và EVN, để báo cáo Lãnh đạo Bộ. Trên cơ sở đó, khẩn trương xây dựng phương án, tham mưu Bộ trình Chính phủ xem xét sửa đổi, bổ sung các quy định theo trình tự thủ tục rút gọn, bảo đảm tính khả thi và thống nhất trong toàn ngành điện.

Bích Hà