Tháo gỡ khó khăn đưa Dự án cao tốc Bắc-Nam hoàn thành đúng mốc quy định

Việc “những nút thắt” mặt bằng đang ảnh hưởng đến tiến độ của dự án. Tỉnh Quảng Bình đang huy động các nguồn lực để giải bài toán khó về giải phóng mặt bằng.

Nút thắt chỉ ở 1,95% về giải phóng mặt bằng

Mặt bằng sạch thì tiến độ thi công Dự án cao tốc Bắc-Nam được đẩy nhanh tiến độ. Xác định rõ điều đó, nên khi dự án vừa khởi công, tỉnh Quảng Bình đã huy động tổng lực các sở, ban ngành, địa phương và nhân dân trên địa bàn vào cuộc. Nhờ đó, một khối lượng công việc khổng lồ đã dần được giải quyết. Những con số ấn tượng về bài toán giải phóng mặt bằng Dự án cao tốc Bắc-Nam tỉnh Quảng Bình đã giải quyết được Thủ tướng Chính phủ, cũng như các bộ, ngành liên quan đánh giá cao.

Dự án cao tốc Bắc-Nam đoạn qua Quảng Bình chỉ còn 2,46 km (chiếm 1,95%) chiều dài toàn tuyến nhưng việc giải phóng mặt bằng đang gặp nhiều khó khăn.

Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc-Nam qua tỉnh Quảng Bình có chiều dài 126,43km. Đoạn Vũng Áng - Bùng có chiều dài khoảng 42,95km. Đoạn Bùng - Vạn Ninh có chiều dài 49,93km. Đoạn Vạn Ninh - Cam Lộ có chiều dài 33,55km. Trên địa bàn Quảng Bình có 8 nút giao, tổng diện tích đất chiếm dụng của các dự án thành phần khoảng 1.128,9ha. Diện tích rừng trên địa bàn tỉnh cần chuyển mục đích sử dụng 659,74ha. Có khoảng 3.772 hộ gia đình bị ảnh hưởng, trong đó có 551 hộ thuộc diện tái định cư. Khoảng 4.642 ngôi mộ bị ảnh hưởng, trong đó có 3.885 ngôi mộ phải di dời đến vị trí mới.

Đối với công trình hạ tầng kỹ thuật bị ảnh hưởng, hệ thống đường dây 500kV có 13 vị trí; đường dây 220kV có 9 vị trí; đường dây 110kV có 4 vị trí giao chéo với tuyến cao tốc và nhiều hệ thống đường dây điện trung thế, hạ thế; hệ thống viễn thông đang được cập nhật. Bên cạnh đó, có 12 công trình hạ tầng như trụ sở UBND xã, trạm y tế, sân vận động, trường mầm non, chợ thuộc thị xã Ba Đồn và 4 công trình hạ tầng như nhà văn hóa thôn, điểm trường mầm non, trường tiểu học... thuộc huyện Bố Trạch bị ảnh hưởng một phần hoặc toàn bộ…

Sở Giao thông Vận tải Quảng Bình cho biết, từ đầu triển khai dự án đến nay, UBND các huyện, thành phố, thị xã của tỉnh đã phê duyệt với giá trị 2.255,74 tỷ đồng trên chiều dài 125,58/126,43km (đạt 99,33%). Đã chi trả 2.179,503ã/2.255,74 tỷ đồng (đạt 96,62%).

UBND tỉnh Quảng Bình cho biết, đến nay việc giải phóng mặt bằng để bàn giao cho Dự án cao tốc Bắc-Nam phía đông giai đoạn 2021-2025 đoạn qua địa phận tỉnh đã gần về đích. Các huyện, thành phố, thị xã trên địa bàn có Dự án cao tốc Bắc-Nam đi qua đều đặt mục tiêu cao nhất việc giải phóng mặt bằng. Ngoài việc xem dự án là công trình trọng điểm quốc gia thì lãnh đạo địa phương xác định: Dự án cao tốc Bắc-Nam hoàn thành là động lực để phát triển kinh tế, văn hóa xã hội, đảm bảo an ninh chính trị của địa phương.

Đến nay, huyện Quảng Trạch đã bàn giao được 25,14/25,3km (đạt 99,37%), còn lại 160m (chiếm 0,63%). Thị xã Ba Đồn đã bàn giao được 9,31/9,35km (đạt 99,57%), còn lại 40m (chiếm 0,43%) liên quan đến 2 hộ tại xã Quảng Lộc và 2 hộ tại xã Quảng Sơn kiến nghị thu hồi hết đất do phần còn lại khó sử dụng. Huyện Bố Trạch đã bàn giao được 28,63/29,04km (đạt 98,59%), còn lại 410m (chiếm 1,41%) liên quan đến hoàn thành 9 khu tái định cư.

Thành phố Đồng Hới đã bàn giao được 9,87/9,87km (đạt 100%). Huyện Quảng Ninh đã bàn giao được 20,82/20,92km (đạt 99,52%), còn lại 0,1km (chiếm 0,48%). Huyện Lệ Thủy đã bàn giao được 30,2/31,95km (đạt 94,52%), còn lại 1,75km. Trong đó: 1,4km liên quan đến tiến độ hoàn thành các khu tái định cư; 0,35km liên quan đến hoàn thiện hồ sơ thẩm định, phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ đối với đất nông nghiệp tại xã Phú Thủy.

Cần các phương án tháo gỡ

Trong quá trình thực hiện bài viết, chúng tôi về các huyện, thị xã, thành phố ở tỉnh Quảng Bình để tìm hiểu vấn đề: Vì sao hàng trăm km chiều dài thuộc Dự án cao tốc Bắc-Nam đã được giải phóng mặt bằng, nhưng hiện chỉ còn 1,95% chiều dài (2,46 km) thì lại gặp rất nhiều khó khăn trong việc giải phóng mặt bằng? Các sở, ban, ngành, địa phương ở Quảng Bình tiến hành nhiều cuộc họp, lãnh đạo tỉnh nhiều lần xuống hiện trường để kiểm tra, đốc thúc… nhưng một số “nút thắt” về mặt bằng vẫn chưa giải quyết được.

Vấn đề “nút thắt” của việc giải phóng mặt bằng Dự án cao tốc Bắc-Nam ở chỗ việc chậm hoàn thành xây dựng các khu tái định cư; bên cạnh công tác tuyên truyền, vận động đối với một số hộ dân chưa nhận được sự đồng tình. Hoặc một số hộ dân cố tình chây lì trước chủ trương lớn để thực hiện dự án. Bởi, cùng sinh sống chung ở một khu vực, thậm chí nhà ở sát nhau, song có hộ dân chấp hành tốt việc di dời, để giải phóng mặt bằng; nhưng có hộ nhận tiền đền bù xong lại không chịu đi, hoặc gây khó khăn cho cơ quan chức năng khi tiến hành giải phóng mặt bằng…

Để thực hiện Dự án cao tốc Bắc-Nam, tỉnh Quảng Bình phải xây dựng 26 khu tái định cư (khu TĐC) với diện tích 69,13ha. Huyện Quảng Trạch xây dựng 6 khu TĐC, Ba Đồn 2 khu TĐC, Bố Trạch 12 khu TĐC, Quảng Ninh 3 khu TĐC, Lệ Thủy 3 khu TĐC. Quy hoạch 13 khu nghĩa trang (khu NT) với diện tích 20,74 ha bố trí cho 3.885 ngôi mộ phải di dời. Theo đó, huyện Quảng Trạch 6 khu NT, Đồng Hới 1 khu NT, Quảng Ninh 5 khu NT, Lệ Thủy 1 khu NT. Riêng 62 ngôi mộ tại xã Quảng Hợp, huyện Quảng Trạch, 80 ngôi tại thị xã Ba Đồn và 615 ngôi mộ tại huyện Lệ Thủy được UBND cấp huyện xác định di dời vào các khu nghĩa trang hiện có.

Việc xây dựng các khu TĐC đang gặp nhiều khó khăn, dẫn đến chậm trễ, ảnh hưởng rất lớn đến việc tái định cư cho người dân. Chẳng hạn huyện Bố Trạch phải xây dựng 12 khu TĐC nhưng hiện mới hoàn thiện 3/12 khu tại thôn Tân Hội, thôn Phú Hữu, xã Liên Trạch; Khu tái định cư khu vực đồng cải tạo xã Phú Định; khu TĐC thôn Hà Môn đạt 100% khối lượng. Còn 9/12 khu TĐC thi công chỉ mới đạt trên 85% khối lượng cụ thể: Khu TĐC Đồng Lớn xã Cự Nẫm đạt 85% khối lượng; khu TĐC thôn Cà-T92 đạt 85% khối lượng; khu TĐC thôn Mít, xã Tây Trạch đạt 85% khối lượng; khu TĐC khu vực Hữu Nghị - Dũng Cảm - Trường Tiểu học Bắc Dinh đạt 85% khối lượng; khu TĐC Hữu Nghị - Dũng Cảm đạt 85% khối lượng…

Tại một số “nút thắt” trong việc giải phóng mặt bằng Dự án cao tốc Bắc- Nam do một số ít người dân chưa đồng thuận, chưa thực hiện theo chủ trương chung như: tại huyện Bố Trạch, UBND huyện Bố Trạch đã ban hành và công khai 79 Quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ để giải phóng mặt bằng với tổng số tiền là: 687 tỷ đồng và 70 Quyết định thu hồi với tổng diện tích thu hồi 242,7ha. Tổng số hộ gia đình, cá nhân, tổ chức bị ảnh hưởng đã đồng ý nhận tiền với tổng số tiền hơn 608 tỷ đồng/680 tỷ đồng (đạt 89,4%), tương đương diện tích 240,6/245,5ha (98%), chiều dài 28,46/29,04 km (đạt 98%). Còn 26 hộ gia đình vẫn chưa đồng ý nhận tiền như ở xã Tây Trạch chỉ còn 2 hộ là hộ dân; xã Hòa Trạch có 3 hộ; xã Cự Nẫm 1 hộ: thị trấn nông trường Việt Trung còn 20 hộ…

Theo Ban Giải phóng mặt huyện Bố Trạch, Quảng Bình; hiện nay, có nhiều hộ tái định cư đã nhận tiền, nhận đất tái định cư, theo quy định là phải bàn giao mặt bằng, tuy nhiên do tìm chỗ ở tạm, hoặc thuê nhà để ở tạm rất khó vì ở nông thôn không có chỗ để thuê, ảnh hưởng đến việc bàn giao mặt bằng.

UBND huyện Bố Trạch cũng đang gặp khó khăn, vướng mắc liên quan đến việc kiến nghị của 11 hộ gia đình tại xã Tây Trạch và Hòa Trạch về việc hỗ trợ tài sản trên đất (nhà ở và các công trình phụ trợ) nên chưa phê duyệt được phương án bồi thường, hỗ trợ mặc dù UBND huyện đã tiến hành vận động rất nhiều lần nhưng các hộ vẫn chưa đồng ý với lý do không đủ kinh phí để mua đất và xây dựng lại nhà ở. Để giảm bớt một phần khó khăn cho người dân, UBND huyện Bố Trạch đang báo cáo UBND tỉnh xin ý kiến chỉ đạo, hướng dẫn để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các hộ dân.

Mới đây vào ngày 2/6, vào thăm và làm việc tại Quảng Bình, đi thị sát kiểm tra việc thực hiện giải phóng mặt bằng, xây dựng Dự án cao tốc Bắc-Nam, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã đề nghị lãnh đạo tỉnh Quảng Bình tiếp tục phát huy tinh thần trách nhiệm cao nhất, huy động cả hệ thống chính trị để đẩy nhanh tiến độ và hoàn thành giải phóng mặt bằng đúng kế hoạch. Trong đó, Thủ tướng đặt thời hạn trước ngày 30/6 tỉnh Quảng Bình tập trung chỉ đạo để sớm bàn giao các diện tích còn lại của dự án cao tốc Bắc - Nam phía đông giai đoạn 2021-2025.

Dương Sông Lam