Tháo gỡ nút thắt điện xanh: Đòn bẩy tài chính đột phá cho doanh nghiệp sản xuất tại Việt Nam

Tuy nhiên, những rào cản về vốn đầu tư và cơ chế chính sách đang kìm hãm tốc độ chuyển dịch này. Các giải pháp tài chính sáng tạo đang trở thành chìa khóa để gỡ bỏ "nút thắt", mở ra cơ hội bứt phá cho ngành công nghiệp.

Yêu cầu điện xanh: Từ cam kết quốc tế đến áp lực thị trường

Chuyển đổi năng lượng sạch không còn là một xu thế, mà đã là yêu cầu bắt buộc để doanh nghiệp Việt Nam duy trì khả năng cạnh tranh quốc tế. Các thị trường lớn như Liên minh châu Âu (EU) đang siết chặt các tiêu chuẩn về môi trường, đặc biệt thông qua Cơ chế Điều chỉnh Biên giới Carbon (CBAM) và Thỏa thuận Xanh châu Âu (EU Green Deal), buộc các nhà sản xuất phải chuyển dịch sang sử dụng nguồn năng lượng tái tạo.

Bối cảnh trong nước cũng khẳng định sự quyết tâm mạnh mẽ của Chính phủ Việt Nam. Tại Hội nghị COP26, Việt Nam đã cam kết đạt mức phát thải ròng bằng không (Net Zero) vào năm 2050. Để hiện thực hóa mục tiêu này, việc phát triển và sử dụng điện xanh, đặc biệt trong các khu công nghiệp (KCN), đóng vai trò then chốt.

Tuy nhiên, thực trạng hiện nay cho thấy Việt Nam vẫn còn phụ thuộc vào các nguồn năng lượng hóa thạch như than, dầu, khí, trong khi tỉ trọng năng lượng tái tạo chưa cao, dẫn đến nguy cơ không đáp ứng được các tiêu chuẩn xuất khẩu quốc tế.

Rào cản lớn: Cơ chế và chi phí đầu tư

Mặc dù nhận thức về điện xanh đã tăng cao, quá trình chuyển đổi tại các KCN vẫn diễn ra chậm chạp và không đồng đều. Một trong những rào cản lớn nhất là khả năng tiếp cận nguồn vốn. Chi phí đầu tư ban đầu cho việc lắp đặt các hệ thống điện mặt trời mái nhà, hệ thống lưu trữ năng lượng (BESS) và các công nghệ điện xanh khác là rất lớn, gây khó khăn đặc biệt cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Bên cạnh đó, các thách thức về mặt chính sách và hạ tầng cũng đang là trở ngại:

Khó khăn trong việc mua bán điện trực tiếp: Hiện tại, chưa nhiều doanh nghiệp có thể mua điện xanh trực tiếp từ các nhà sản xuất điện tái tạo. Cơ chế mua bán điện trực tiếp (DPPA) vẫn chịu ảnh hưởng của quản lý tập trung, áp giá trần thay vì để thị trường tự điều tiết. Ngoài ra, thủ tục cấp phép cũng còn nhiều lúng túng.

Hạ tầng lưới điện chưa hoàn thiện: Hệ thống lưới điện của Việt Nam hiện chưa cho phép truyền tải và phân phối một lượng lớn điện xanh, do tính không ổn định của nguồn năng lượng này, đặc biệt là vào những giờ cao điểm hoặc thấp điểm của quá trình sản xuất năng lượng mặt trời và gió.

Sự kết hợp giữa chi phí đầu tư cao và cơ chế chính sách chưa hoàn thiện đã tạo ra một vòng luẩn quẩn, làm chậm quá trình chuyển dịch sang điện xanh, từ đó ảnh hưởng đến sức cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam trên trường quốc tế.

Giải pháp "đột phá": Zero-CAPEX và mua bán điện linh hoạt từ GreenYellow

Để tháo gỡ "nút thắt" tài chính và hạ tầng, các mô hình kinh doanh sáng tạo đang được áp dụng, điển hình là giải pháp "điện xanh không cần vốn đầu tư ban đầu" (Zero-CAPEX) của các nhà cung cấp dịch vụ như GreenYellow.

Giải pháp điện mặt trời áp mái và BESS của GreenYellow góp phần tháo gỡ “nút thắt” tài chính và hạ tầng.

GreenYellow chịu trách nhiệm toàn bộ các khâu từ khảo sát, đánh gia, thiết kế, xây dựng, vận hành và bảo trì hệ thống điện mặt trời trên mái nhà cùng BESS cho khách hàng. Quan trọng nhất, GreenYellow đầu tư vốn hoàn toàn. Điều này cho phép doanh nghiệp:

Sử dụng điện xanh với chi phí cố định: Doanh nghiệp có thể mua điện với giá cạnh tranh và ổn định trong suốt thời hạn hợp đồng, giảm thiểu rủi ro từ biến động giá điện và gánh nặng chi phí vận hành (OPEX).

Tăng cường tự chủ năng lượng: Với hệ thống được lắp đặt ngay tại nhà xưởng, doanh nghiệp có thể chủ động nguồn cung, đảm bảo hoạt động sản xuất không bị gián đoạn, đồng thời giảm phụ thuộc vào lưới điện quốc gia.

Đặc biệt, GreenYellow còn cung cấp Chứng chỉ Năng lượng Tái tạo Quốc tế (I-REC) cho các đối tác của mình, giúp doanh nghiệp được ghi nhận minh bạch và chính xác về việc sử dụng điện xanh. Điều này không chỉ củng cố giá trị thương hiệu mà còn đáp ứng các tiêu chí xuất khẩu khắt khe.

Các giải pháp tài chính sáng tạo và mô hình Zero-CAPEX như của GreenYellow đang trở thành đòn bẩy quan trọng, giúp doanh nghiệp sản xuất tại Việt Nam vượt qua rào cản kỹ thuật yêu cầu sử dụng điện tái tạo tại các thị trường khó tính mà không tốn vốn đầu tư, giúp các doanh nghiệp này chuyển hướng ưu tiên nguồn vốn quý giá của họ vào cải tiến kỹ thuật, nâng cao năng lực sản xuất chính của họ. Toàn bộ quá trình này giúp đẩy nhanh tiến trình chuyển dịch năng lượng và đóng góp tích cực vào cuộc chiến chống biến đổi khí hậu toàn cầu.

Như Loan