Dự thảo Luật Viên chức sửa đổi: Chấm dứt cơ chế 'viên chức suốt đời'?

Sáng 29-9, Trình bày tờ trình dự thảo Luật Viên chức (sửa đổi) tại phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trương Hải Long cho biết dự thảo Luật sửa đổi gồm 6 chương, 43 điều (giảm 19 điều so với Luật hiện hành).

Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trương Hải Long trình bày tờ trình dự thảo Luật Viên chức sửa đổi. Ảnh: Lâm Hiển

Thông tin cụ thể về những điểm mới trong lần sửa đổi này, Thứ trưởng Trương Hải Long cho biết dự thảo đã đổi mới cơ chế, phương thức tuyển dụng, sử dụng và quản lý viên chức theo vị trí việc làm.

Theo đó, công tác tuyển dụng viên chức được đổi mới theo hướng quy định rõ việc tuyển dụng được thực hiện theo 2 hình thức: thi tuyển và xét tuyển; bổ sung quy định về tiếp nhận đối với người có kinh nghiệm công tác ở cả khu vực công và khu vực tư vào làm viên chức.

Dự thảo luật sửa đổi đã mở rộng quyền của viên chức cho phép ký hợp đồng thực hiện hoạt động nghề nghiệp, tham gia góp vốn, điều hành các doanh nghiệp nếu pháp luật về phòng chống tham nhũng không cấm hoặc pháp luật chuyên ngành không có quy định khác.

Một điểm mới khác là việc đổi mới cơ chế đánh giá viên chức nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả phục vụ nhân dân và xã hội. Việc đánh giá viên chức được thực hiện liên tục, đa chiều dựa trên kết quả, sản phẩm công việc, chất lượng dịch vụ công và sự hài lòng của người dân, tổ chức, doanh nghiệp; xây dựng cơ chế sàng lọc viên chức khi xác định không đáp ứng được yêu cầu.

Về hợp đồng làm việc với viên chức, theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi, đây là vấn đề quan trọng. Lâu nay chúng ta tư duy viên chức như công chức, nghĩa là viên chức suốt đời. Nhưng ở đây việc ký hợp đồng là có thời hạn, có vào, có ra. "Chúng ta phải chuyển nhận thức từ chuyện viên chức suốt đời sang theo việc, theo thời hạn", ông Phan Văn Mãi nói.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng dự thảo luật không chỉ khắc phục những bất cập cũ như cơ chế cứng nhắc, biên chế suốt đời, mà còn mở ra không gian sáng tạo cho các đơn vị sự nghiệp công lập. Ảnh: Lâm Hiển

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đánh giá rất cao sự chuẩn bị của Bộ Nội vụ cũng như báo cáo thẩm tra của Ủy ban Pháp luật và Tư pháp.

Theo Chủ tịch Quốc hội, vừa qua, chúng ta đã thực hiện một bước rất quan trọng việc tinh gọn bộ máy. Luật Viên chức sửa đổi năm 2025 đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc hiện đại hóa quản lý nguồn nhân lực công vụ tại Việt Nam.

Trong bối cảnh chuyển đổi số quốc gia và hội nhập quốc tế, Chủ tịch Quốc hội cho rằng dự thảo luật không chỉ khắc phục những bất cập cũ như cơ chế cứng nhắc, biên chế suốt đời, mà còn mở ra không gian sáng tạo cho các đơn vị sự nghiệp công lập.

Góp ý thêm, Chủ tịch Quốc hội đề nghị các quy định trong luật phải tăng cường tính minh bạch và chống lạm dụng trong tuyển dụng. "Chúng ta nói linh hoạt, nhưng viên chức vào nhiều mà không đủ tiêu chuẩn thì không được", Chủ tịch Quốc hội lưu ý và nói thêm cần xây dựng hệ thống đánh giá viên chức, không thể tuyển vào là ở trong bộ máy suốt đời.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh xây dựng đội ngũ viên chức phải chuyên nghiệp, tạo cơ chế linh hoạt trong tuyển dụng, đảm bảo quyền lợi chính đáng của viên chức, thúc đẩy chuyển đổi số trong quản lý viên chức, xây dựng nền hành chính công minh, hiện đại, minh bạch.

"Người ít, việc nhiều nhưng vẫn phải hoàn thành thì phải chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo. Mô hình của Malaysia, Singapore hay Trung Quốc trong vấn đề quản lý này, chúng ta phải học tập để làm cho tốt", Chủ tịch Quốc hội cho hay.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị quan tâm các quy định về quản lý viên chức theo vị trí việc làm; đổi mới phương thức tuyển dụng viên chức; tăng cường trách nhiệm của người đứng đầu ở đơn vị sự nghiệp công lập; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin; đảm bảo quyền lợi và chế độ đãi ngộ viên chức…

Chủ tịch Quốc hội cho rằng dự luật đủ điều kiện thông qua tại kỳ họp thứ 10 để tiếp tục phục vụ cho tinh gọn tổ chức bộ máy.

Văn Duẩn