Tháo gỡ vướng mắc thuế, khơi thông vốn cho doanh nghiệp cà phê

Ngày 24/10, tại TP. Hồ Chí Minh, Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam (Vicofa) tổ chức Hội nghị tổng kết niên vụ cà phê 2024 - 2025 và đề ra phương hướng nhiệm vụ cho niên vụ 2025 - 2026. Theo Ban tổ chức, hội nghị được tổ chức nhằm tận dụng cơ hội tái cơ cấu và phát triển bền vững cho ngành cà phê Việt Nam.

Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam tổ chức Hội nghị tổng kết niên vụ cà phê 2024 - 2025 và đề ra phương hướng nhiệm vụ niên vụ 2025 - 2026.

Đối mặt nhiều khó khăn vì thuế giá trị gia tăng

Niên vụ 2024 - 2025, Việt Nam đã xuất khẩu trên 1,5 triệu tấn cà phê, đạt kim ngạch trên 8,4 tỷ USD (tăng 39,2% so với niên vụ trước). Đây cũng là mức kim ngạch xuất khẩu cao nhất từ trước đến nay.

Tuy nhiên, bên cạnh những kỷ lục đã đạt được, hội nghị cũng đã chỉ ra những vấn đề khó khăn mà cà phê Việt Nam còn đang đối mặt. Trong khi bài toán nâng cao giá trị vẫn chưa được giải quyết triệt để, doanh nghiệp cà phê nay lại đứng trước nhiều khó khăn từ những vướng mắc trong chính sách thuế.

Ông Đỗ Hà Nam, Phó Chủ tịch Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam (Vicofa) cảnh báo về tình trạng chậm hoàn thuế giá trị gia tăng theo Luật Thuế giá trị gia tăng mới đang gây khó khăn cho doanh nghiệp. “Cho đến nay, chưa doanh nghiệp nào được hoàn thuế VAT kể từ ngày 1/7. Có đơn vị cho biết, hồ sơ tháng 7 vẫn được tiếp nhận, nhưng sang tháng 8, cơ quan thuế tạm ngừng vì chưa xử lý được hồ sơ cũ. Nhiều doanh nghiệp hiện đang bị ‘kẹt’ vốn lên tới hàng trăm tỷ đồng, nếu kéo dài, họ sẽ không còn khả năng xoay vòng vốn để duy trì thu mua và xuất khẩu”, ông Đỗ Hà Nam cho biết.

Theo ông Nam, nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ việc hệ thống phần mềm của Bộ Tài chính chưa hoàn thiện, đặc biệt ở khâu xác minh người bán đầu tiên trong chuỗi cung ứng có thực hiện nghĩa vụ thuế hay chưa. Việc “nghẽn” ở khâu kỹ thuật này khiến toàn bộ quy trình hoàn thuế bị đình trệ, dù doanh nghiệp đã hoàn tất đầy đủ hồ sơ.

Về phía đại diện doanh nghiệp, ông Lê Đức Huy, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Cà phê 209, cho biết: “Với doanh thu 18.000 tỷ đồng, số thuế VAT phát sinh lên đến 900 tỷ, trong khi vốn của công ty chỉ khoảng 400 tỷ. Nếu tình trạng chậm hoàn thuế kéo dài, doanh nghiệp sẽ khó có khả năng duy trì xuất khẩu và mở rộng thị trường quốc tế”.

Ông Lê Đức Huy, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Cà phê 209.

Ông Lê Đức Huy nhấn mạnh, trong bối cảnh Bộ Công Thương đang thúc đẩy chương trình GoGlobal, việc tạo môi trường thông thoáng ngay tại địa phương là yếu tố tiên quyết để doanh nghiệp “vững sân nhà, mạnh sân khách”. Hiện nay, chính sách hoàn thuế giá trị gia tăng vẫn là vấn đề "nóng" nhất cần được tháo gỡ để bảo đảm dòng vốn và duy trì năng lực cạnh tranh của ngành cà phê.

Khơi thông dòng vốn doanh nghiệp

Để giải quyết tình trạng đọng vốn và tạo điều kiện thông thoáng cho doanh nghiệp, Vicofa đã đưa ra nhiều kiến nghị giải pháp.

Theo đó, hiệp hội đề xuất cần rà soát, sửa đổi các quy định liên quan đến phạm vi chịu thuế giá trị gia tăng đối với các sản phẩm nông, lâm, thủy sản chưa qua chế biến hoặc chỉ sơ chế thông thường. Song song đó, việc cải cách mạnh mẽ thủ tục hoàn thuế giá trị gia tăng là cần thiết, bằng cách đơn giản hóa quy trình, tăng cường tính minh bạch và giảm thiểu rủi ro cho doanh nghiệp. Đặc biệt, cần điều chỉnh quy định về điều kiện hoàn thuế theo hướng loại bỏ yêu cầu doanh nghiệp chỉ được hoàn thuế khi nhà cung cấp đã kê khai, nộp thuế.

Về mặt pháp lý, hiệp hội đề xuất ban hành hướng dẫn pháp lý đặc thù cho giao dịch giữa doanh nghiệp và hộ nông dân, đồng thời xây dựng cơ chế pháp lý hỗ trợ doanh nghiệp hoàn thuế khi xuất khẩu qua các nền tảng trực tuyến (như Amazon, Alibaba). Cuối cùng, để tạo môi trường kinh doanh nhân văn hơn, hiệp hội kiến nghị rà soát lại hệ thống xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thuế theo hướng hợp lý.

Về phía cơ quan quản lý, ông Hoàng Trung, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường khẳng định, Bộ Nông nghiệp và Môi trường luôn đồng hành, hỗ trợ cùng hiệp hội, các doanh nghiệp thực hiện các thủ tục hành chính một cách thông thoáng, tạo điều kiện thuận lợi cho xuất khẩu cũng như đầu tư sản xuất. Đồng thời, Bộ cũng định hướng ưu tiên các chương trình truy xuất nguồn gốc, chế biến sâu và xây dựng thương hiệu cà phê Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Minh Anh