Tháo nút thắt, tạo động lực mới phát triển nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới

Hội nghị triển khai nhiệm vụ ngành nông nghiệp. Ảnh: Dương Giang/TTXVN

Hội nghị do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức theo hình thức trực tiếp tại đầu cầu Hà Nội, kết hợp trực tuyến với đầu cầu UBND 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Dự Hội nghị có Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan; Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn; Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt; lãnh đạo một số bộ, ban, ngành Trung ương; lãnh đạo các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; lãnh đạo các hiệp hội, ngành nghề, doanh nghiệp tiêu biểu.

Chuyển tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp

Hội nghị đánh giá, năm 2023 trong điều kiện khó khăn, thách thức nhiều hơn thời cơ, thuận lợi, ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã chuyển đổi mạnh từ tư duy sản xuất sang tư duy kinh tế nông nghiệp, từ phát triển đơn ngành sang hợp tác, phát triển đa ngành; thúc đẩy tích hợp đa giá trị trong sản phẩm nông lâm thủy sản; chuyển từ chuỗi cung ứng nông sản sang phát triển các chuỗi ngành hàng nên đạt được nhiều kết quả tích cực.

Tăng trưởng GDP toàn ngành Nông nghiệp 3,83%, cao nhất trong nhiều năm gần đây, đóng góp lớn vào mức tăng trưởng 5,05% của nền kinh tế. Nông nghiệp tiếp tục khẳng định vị thế quan trọng và là trụ đỡ của nền kinh tế, bảo đảm vững chắc an ninh lương thực, đảm bảo một trong những cân đối lớn của nền kinh tế và góp phần ổn định kinh tế vĩ mô.

Tổng kim ngạch xuất khẩu nuôi trồng thủy sản duy trì mức cao, trên 53 tỷ USD; lần đầu tiên Việt Nam bán được 10,3 triệu tín chỉ carbon, thu về 1.200 tỷ đồng; thặng dư thương mại cao nhất từ trước tới nay 12,07 tỷ USD, tăng 43,7%. Phát triển công nghiệp chế biến nông lâm thủy sản theo hướng chế biến sâu, giá trị cao. Nâng cao trình độ nghiên cứu, ứng dụng, chuyển giao khoa học công nghệ.

Thủ tướng Phạm Minh Chính tham quan các sản phẩm nông nghiệp. Ảnh: Dương Giang/TTXVN

Ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức thành công nhiều sự kiện lớn mang tầm quốc gia, quốc tế như Festival quốc tế ngành hàng lúa gạo, Festival Bảo tồn và phát triển làng nghề, Hội nghị Bộ trưởng ASEAN về phòng, chống thiên tai..., qua đó giúp quảng bá hình ảnh, thương hiệu nông lâm thủy sản trong nước, khu vực và quốc tế, thúc đẩy tiêu thụ nông sản; tập trung xây dựng, trình ban hành và tổ chức triển khai có hiệu quả nhiều đề án, chương trình, cơ chế, chính sách quan trọng cho phát triển Ngành.

Đáng chú ý, công tác xây dựng nông thôn mới, đổi mới tổ chức sản xuất được đẩy mạnh. Đến hết năm 2023, cả nước có khoảng 6.370/8.167 xã đạt chuẩn nông thôn mới, trong đó: 1.612 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao và 256 xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu. Có 270 đơn vị cấp huyện được công nhận hoàn thành nhiệm vụ/đạt chuẩn nông thôn mới. Có 20 tỉnh, thành phố có 100% xã đạt chuẩn nông thôn mới, trong đó 05 tỉnh đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới.

Sản phẩm OCOP phát triển nhanh về lượng và nâng cao chất lượng, phát triển thương hiệu; đến nay có 11.056 sản phẩm OCOP đạt 3 sao trở lên (tăng 2.189 sản phẩm) với 5.724 chủ thể tham gia; có gần 20.500 hợp tác xã nông nghiệp và 19.660 trang trại.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Lê Minh Hoan phát biểu. Ảnh: Dương Giang/TTXVN

Thảo luận phân tích tình hình, ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phấn đấu năm 2024 đạt tốc độ tăng trưởng GDP toàn ngành 3,0 - 3,5%. Tổng kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản khoảng 54 - 55 tỷ USD. Tỷ lệ xã đạt chuẩn nông thôn mới đạt 80%. Tỷ lệ che phủ rừng duy trì ổn định đạt 42,02%. Tỷ lệ hộ gia đình nông thôn được sử dụng nước sạch theo quy chuẩn đạt 58%. Tỷ lệ số xã đạt tiêu chí môi trường và an toàn thực phẩm trong xây dựng nông thôn mới đạt 82%.

Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ghi nhận, biểu dương, đánh giá cao nỗ lực, cố gắng, kết quả, thành tựu mà ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã đạt được; đóng góp quan trọng vào kết quả chung khá toàn diện của cả nước trong năm 2023.

“Ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã xoay chuyển tình thế từ bị động, lúng túng, bất ngờ sang chủ động, kịp thời, sáng tạo tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, vượt qua thách thức, đạt kết quả cao. Chuyển trạng thái từ phòng ngự, chống đỡ, sang tấn công, một số ngành lập kỷ lục mới. Năm 2023 là năm được mùa, được giá của ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; đạt được thành thích cao hơn năm 2022”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Thủ tướng cho rằng, ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có vị trí, vai trò quan trọng trong quá trình phát triển của đất nước, là lợi thế quốc gia, trụ đỡ của nền kinh tế; nông dân, nông thôn có vị trí chiến lược trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, là cơ sở và lực lượng quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững ổn định chính trị, bảo đảm an ninh - quốc phòng và giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, bảo vệ môi trường sinh thái của đất nước.

Thẳng thắn nhìn nhận những tồn tại, hạn chế; chỉ rõ những bài học kinh nghiệm về đổi mới tư duy, về sự đoàn kết, dân chủ, phát huy vai trò lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước, công tác phối hợp trong quá trình thực hiện, về sự ủng hộ, vào cuộc của nhân dân; cơ bản nhất trí với các mục tiêu chủ yếu năm 2024 của ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, song Thủ tướng yêu cầu đặt mục tiêu cao hơn, trong đó, phấn đấu năm 2024 đạt tốc độ tăng trưởng GDP toàn ngành 3,5 - 4%, tổng kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản đạt 55 tỷ USD trở lên.

Thời gian tới, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn kế thừa, phát huy thành quả đã đạt được; triển khai các Nghị quyết của Trung ương Đảng, Quốc hội, Chính phủ về nông nghiệp, nông dân, nông thôn, thực hiện phương châm chỉ đạo, điều hành năm 2024 của Chính phủ là “Kỷ cương trách nhiệm, chủ động kịp thời, tăng tốc sáng tạo, hiệu quả bền vững”.

Tháo nút thắt, tạo động lực mới cho phát triển nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới

Thủ tướng Phạm Minh Chính kết luận hội nghị. Ảnh: Dương Giang/TTXVN

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu toàn Ngành phải thực sự đoàn kết, nỗ lực, quyết tâm hành động cao nhất để thích ứng linh hoạt, hiệu quả với bối cảnh, tình hình mới; khắc phục, vượt qua mọi khó khăn, thách thức, tranh thủ thời cơ, vận hội mới trong phát triển ngành Nông nghiệp; chủ động, tích cực hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng, thực chất, hiệu quả.

“Ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phải tập trung cho đổi mới sáng tạo; kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế tri thức, kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ. Coi đây là động lực mới để xây dựng “nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh”; đây là đòi hỏi khách quan, đúng đắn, ưu tiên nguồn lực cho sự phát triển. Trước mắt là xây dựng cơ sở dữ liệu cho ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; xây dựng thị trường carbon”, Thủ tướng chỉ rõ.

Thủ tướng yêu cầu tiếp tục tập trung hoàn thiện thể chế, xây dựng cơ chế, chính sách, chiến lược, quy hoạch, nhất là 3 quy hoạch ngành quốc gia về phát triển lâm nghiệp, bảo vệ nguồn lợi thủy sản và hệ thống cảng cá, khu neo đậu tàu thuyền tránh trú bão cho tàu cá. Đẩy mạnh xã hội hóa, phân cấp mạnh mẽ cho địa phương, đi đôi với phân bổ nguồn lực, tăng cường kiểm tra, giám sát trong quá trình thực hiện; đơn giản hóa thủ tục hành chính, thủ tục đầu tư kinh doanh trong lĩnh vực nông nghiệp.

“Ngành phải có giải pháp cụ thể tháo gỡ những nút thắt về chính sách, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp tiếp cận đất đai, tín dụng, tạo động lực mới cho phát triển nông nghiệp hàng hóa và xây dựng nông thôn mới”, Thủ tướng lưu ý.

Thủ tướng Phạm Minh Chính tham quan các sản phẩm nông nghiệp. Ảnh: Dương Giang/TTXVN

Người đứng đầu Chính phủ chỉ đạo ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phải thực hiện đồng bộ, hiệu quả các chương trình, đề án, dự án, nhiệm vụ để đẩy mạnh cơ cấu lại nông nghiệp theo 3 nhóm sản phẩm chủ lực, theo các ngành, lĩnh vực và cơ cấu lại sản xuất theo vùng; thực hiện hiệu quả Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP), Đề án "Phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030". Tổ chức lại sản xuất, phát triển các hình thức tổ chức sản xuất phù hợp, hiệu quả gắn với quá trình chuyển đổi số, kinh tế số; phát triển hệ thống hợp tác xã, gắn với tái cơ cấu ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

Ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phải đẩy mạnh cơ giới hóa và ứng dụng khoa học công nghệ, công nghệ cao, thông minh, tự động hóa trong sản xuất nông nghiệp; chú trọng khâu chọn, tạo giống; phát triển công nghiệp phục vụ nông nghiệp, công nghiệp chế biến, bảo quản nông sản, tăng tỷ trọng chế biến sâu để nâng cao giá trị gia tăng của sản phẩm; phát triển các cụm liên kết sản xuất gắn với vùng nguyên liệu, các hình thức hợp tác liên kết sản xuất, chế biến kết nối với hệ thống tiêu thụ trong nước và quốc tế.

Thủ tướng lưu ý, ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và các bộ, ngành liên quan phải làm tốt dự báo cung cầu, thông tin về tình hình thị trường, kết nối giữa người sản xuất với người tiêu dùng, tranh thủ lợi thế từ các Hiệp định thương mại tự do, nhất là EVFTA, CTPPP để cơ cấu lại thị trường xuất khẩu, giảm sự phụ thuộc vào một số thị trường, tháo gỡ rào cản để thâm nhập thị trường mới, đồng thời coi trọng thị trường nội địa, có chiến lược đưa hàng hóa từ nông thôn về thành thị, xây dựng thương hiệu nông sản Việt Nam.

Thủ tướng chỉ đạo phát triển kinh tế biển, đẩy mạnh nuôi biển và khai thác hải sản bền vững; tập trung giải quyết dứt điểm các khuyến nghị của Ủy ban châu Âu (EC) để gỡ "Thẻ vàng" trong năm 2024, ngăn chặn và xử lý nghiêm tàu cá khai thác trái phép ở nước ngoài; nghiên cứu, đề xuất trích lập Quỹ phát triển hạ tầng thủy sản để tập hợp, huy động được nguồn lực cho đầu tư phát triển hạ tầng thủy sản. Tăng cường quản lý, bảo vệ và phát triển rừng, nhất là rừng tự nhiên, rừng phòng hộ; hoàn thành kế hoạch năm 2024 thực hiện Đê án "Trồng 1 tỷ cây xanh giai đoạn 2021 - 2025".

Thực hiện có hiệu quả Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới; đi đôi với tạo điều kiện phát triển kinh tế nông thôn, tạo điều kiện nâng cao đời sống, thu nhập của người dân và giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa của từng vùng miền, gắn với đô thị hóa, tránh làm theo phong trào, hình thức, lãng phí. Bên cạnh đó, đẩy mạnh hội nhập, hợp tác quốc tế để phát triển nông nghiệp, nông thôn, đồng thời chủ động đấu tranh bảo vệ quyền và lợi ích của Quốc gia, bảo vệ hàng hóa nông sản Việt Nam.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tin tưởng với truyền thống đổi mới, sáng tạo, quyết tâm cao ở Trung ương cũng như ở địa phương, ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ làm mới động lực cũ, bổ sung động lực mới, tiếp tục phát triển hơn, thực hiện thắng lợi các mục tiêu đã đề ra, đạt kết quả năm 2024 cao hơn năm 2023; nông dân sẽ ngày càng giàu có, văn minh hơn; nông thôn sẽ ngày càng hiện đại, phồn vinh, thân thiện và đáng sống hơn; góp phần xây dựng đất nước ngày càng hùng cường thịnh vượng, người dân ngày càng hạnh phúc, ấm no.

Phạm Tiếp (TTXVN)