Thay đổi lối sống - chìa khóa phòng bệnh hô hấp, tiêu hóa

Các chuyên gia đầu ngành và bác sĩ của Bệnh viện Đa khoa Bình Thuận, trung tâm y tế khu vực dự hội thảo cập nhật bệnh lý hô hấp, tiêu hóa

Bác sĩ Ngô Lương Lam Kiều - Phó Giám đốc Bệnh viện Đa khoa Bình Thuận cho biết, trong bối cảnh hiện nay, các bệnh lý hô hấp và tiêu hóa ngày càng trở thành mối quan tâm lớn của y tế cộng đồng. Trước tác động của biến đổi khí hậu, ô nhiễm không khí, khói bụi, thuốc lá và nhiều yếu tố nghề nghiệp, tỷ lệ mắc bệnh phổi đang gia tăng nhanh, có xu hướng trẻ hóa và để lại nhiều hệ lụy nặng nề.

Hệ hô hấp vốn là “khối cảm thụ” nhạy cảm nhất trước những thay đổi của môi trường như: khói xe, khói bếp, bụi mịn hay vi sinh vật nên dễ bị tổn thương. Đây cũng là nguyên nhân dẫn đến sự bùng phát của nhiều bệnh mạn tính, như: hen phế quản, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), trào ngược dạ dày - thực quản liên quan đến hô hấp, cũng như các bệnh nhiễm trùng tái diễn. Thực trạng này là thách thức lớn không chỉ đối với đội ngũ thầy thuốc mà còn cho cả hệ thống y tế và toàn xã hội.

PGS. TS. BS Bùi Hữu Hoàng - Phó Chủ tịch Hiệp hội Y học TP Hồ Chí Minh, Ban Chuyên gia Bệnh viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh cho biết, bệnh hen có thể liên quan đến trào ngược dạ dày - thực quản (GERD) nếu bệnh sử cho thấy các triệu chứng như ợ nóng, ợ trớ. Triệu chứng hen thường khởi phát ở tuổi trưởng thành, trở nên nặng hơn sau bữa ăn no, sau khi tập thể dục hoặc uống rượu. Ngoài ra, cơn hen thường xuất hiện vào ban đêm hoặc khi nằm và thuốc điều trị hen trong những trường hợp này, thường ít hiệu quả hơn so với thông thường.

Đáng chú ý, trào ngược dạ dày - thực quản là nguyên nhân gây ho kéo dài trong khoảng 20% trường hợp. Đồng thời là bệnh đồng mắc thường gặp của hen, COPD và bệnh phổi mô kẽ.

Theo PGS. TS. BS Bùi Hữu Hoàng, bên cạnh thuốc, thay đổi lối sống sẽ rất quan trọng trong phòng ngừa và cải thiện bệnh. Người bệnh nên tránh ăn trong vòng 3 giờ trước khi ngủ, không nằm ngay sau khi ăn, không nằm nghiêng bên phải và giữ vệ sinh giấc ngủ. Hạn chế rượu, cà phê, nước có gas, thức ăn nhiều gia vị và nhiều mỡ, đồng thời bỏ thuốc lá. Việc giảm cân cũng rất cần thiết. Nâng cao đầu giường 15 - 20 cm hoặc dùng gối chống trào ngược giúp hạn chế dịch dạ dày trào lên thực quản. Ngoài ra, nên ăn nhiều bữa nhỏ (4 - 5 bữa) thay vì 3 bữa lớn.

PGS. TS. BS Trần Văn Ngọc - Chủ tịch Liên chi hội Hô hấp TP Hồ Chí Minh, Phó Chủ tịch Hội Phổi Việt Nam cho biết, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) là bệnh lý hô hấp đặc trưng bởi các triệu chứng mạn tính như: khó thở, ho, khạc đàm, những đợt cấp tái diễn do bất thường ở đường thở (viêm phế quản, tiểu phế quản) hoặc ở phế nang, gây tắc nghẽn đường thở dai dẳng và thường tiến triển theo thời gian. Đây là bệnh có thể phòng ngừa và điều trị. Trong đó việc chẩn đoán đúng và sớm có ý nghĩa quan trọng đối với sức khỏe cộng đồng. Để phát hiện sớm bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, thông qua 5 dấu hiệu gồm: trên 40 tuổi, đã hoặc đang hút thuốc lá, ho kéo dài, khạc đàm thường xuyên và khó thở khi gắng sức. Nếu có từ 3 trong 5 dấu hiệu này, người dân đến khám tại chuyên khoa hô hấp để được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời.

Theo PGS.TS. BS Trần Văn Ngọc, COPD là gánh nặng lớn cho sức khỏe cộng đồng, gây tử vong cao, ảnh hưởng đến kinh tế - xã hội. Phát hiện sớm bệnh ngay cả khi chưa có triệu chứng rõ ràng là rất cần thiết. Điều trị COPD nhằm giảm triệu chứng, hạn chế kịch phát và giúp người bệnh sống ổn định hơn. Ngoài điều trị bằng thuốc, người bệnh cần thay đổi lối sống như: bỏ thuốc lá, ăn uống lành mạnh, luyện tập thể dục, giữ cân nặng hợp lý và ngủ điều độ. Đặc biệt, tiêm vắc xin cúm, phế cầu, ho gà, zona… giúp phòng đợt cấp.

Trang Hiếu .