Thấy gì từ việc di dời các khu công nghiệp ra ngoại thành Hà Nội?

Năm 2015, UBND TP Hà Nội đã ban hành quyết định lập Ban chỉ đạo công tác di dời các cơ sở gây ô nhiễm môi trường và các cơ sở phải di dời theo quy hoạch xây dựng đô thị. Tuy nhiên, từ đó đến nay, tiến độ thực hiện di dời các nhà máy diễn ra ì ạch, nhiều khu đất sau di dời lại trở thành những dự án khu đô thị, khu chung cư cao tầng xây dựng hoành tráng.

Cao ốc "mọc" như nấm

Đầu tiên có thể kể đến tuyến đường Nguyễn Khoái, trước đây, một phần nguyên nhân của tắc đường được cho là do lượng xe khách ra vào Bến xe Lương Yên gây ra. Thế nhưng, trên thực tế khi bến xe này đã được xóa bỏ lại xuất hiện một chung cư cao tầng. Người dân cho biết, tình trạng ùn tắc giao thông không những không được cải thiện mà còn trầm trọng hơn.

Tại khu vực trung tâm quận Thanh Xuân - từng được coi là "thủ phủ" của các cơ sở sản xuất công nghiệp nhẹ của Hà Nội đang có nhiều chung cư cao tầng xây dựng trên đất công nghiệp sau di dời nhà máy. Việc xây dựng san sát cao ốc trên cùng một khu vực gây hệ lụy nặng nề lên hạ tầng và môi trường.

Dự án Thống Nhất Complex tại 82 Nguyễn Tuân.

Theo ghi nhận của VnBusiness tại tuyến đường Nguyễn Tuân (Thanh Xuân) dài khoảng 1 km và chiều ngang chỉ bằng 2 xe ô tô tránh nhau nhưng đang tồn tại khoảng 20 tòa nhà chung cư, văn phòng cao tầng. Điều đáng nói, quỹ đất xây dựng chung cư dọc đường Nguyễn Tuân chủ yếu xuất phát từ các nhà máy cũ.

Có thể kể đến dự án Thống Nhất Complex với tổ hợp nhà liền kề, trung tâm thương mại và căn hộ trên diện tích gần 18.000 m2 tại số 82 Nguyễn Tuân. Khu đất này vốn là đất công nghiệp của Công ty TNHH MTV Thống Nhất, tiền thân là Nhà máy xe đạp Thống Nhất. Năm 2011, Công ty này đã liên doanh với Công ty TNHH Phát triển Bắc Việt, góp 30% vốn thành lập Công ty TNHH Thống Nhất - Bắc Việt để thực hiện dự án gồm 2 khối nhà chung cư cao 25 tầng, 552 căn hộ.

Bên cạnh đó, nhiều dự án lớn như Imperia Garden (hơn 1.600 căn hộ), Việt Đức Complex (700 căn hộ), Thống Nhất Complex (552 căn hộ), The Legend (460 căn hộ)... cũng được xây dựng trên đất nhà máy cũ dọc trục đường Nguyễn Tuân.

Tại Nhà máy cơ khí 120 ở địa chỉ 609 Trương Định (quận Hoàng Mai) sau khi di dời đã "mọc" lên tòa nhà Nam Đô Complex với 2 tòa chung cư 25 - 28 tầng và 1 tòa nhà hỗn hợp 14 tầng. Còn khu đô thị New Horizon City (Hoàng Mai) với 4 tòa chung cư 17 - 30 tầng cũng được hình thành trên diện tích đất của Công ty sản xuất kinh doanh dịch vụ Việt Hà trước đây.

Bên cạnh những khu đất công nghiệp di dời được xây dựng cao ốc, nhiều doanh nghiệp trong kế hoạch di dời của mình cũng tính toán chuyển đổi khu đất đang có trong nội đô thành cao ốc.

Người dân lo ngại khu Cao - Xà - Lá có thể sẽ biến thành các chung cư cao tầng.

Có thể kể đến như Công ty cổ phần Bóng đèn Phích nước Rạng Đông bị cháy vào tháng 8/2018, doanh nghiệp này muốn bổ sung hoạt động kinh doanh bất động sản, quyền sử dụng đất thuộc chủ sở hữu, chủ sử dụng hoặc đi thuê và tư vấn, môi giới, đấu giá bất động sản, đấu giá quyền sử dụng đất. Doanh nghiệp này cũng 2 lần có văn bản đề nghị UBND TP Hà Nội cho phép lập quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500, điều chỉnh mục đích sử dụng khu đất 87 - 89 Hạ Đình để làm dự án bất động sản.

Hay gần đây nhất, sau khi có thông báo di dời, nhiều lo ngại được người dân đặt ra là liệu toàn bộ khu đất nhà máy thuốc lá - cao su - xà phòng trên đường Nguyễn Trãi có biến thành các dự án xây dựng, bất động sản, chung cư cao tầng… hay không?

Áp lực lên hạ tầng

Trong những năm qua, Hà Nội đã tập trung đầu tư, phát triển kết cấu hạ tầng giao thông, đặc biệt là các tuyến đường hướng tâm, đường trục chính đô thị…Những công trình lớn trên đã từng bước thay đổi diện mạo Thủ đô, cải thiện một phần tình trạng giao thông.

Tuy nhiên, từ thực tế cho thấy, hệ thống giao thông trên địa bàn thành phố chưa đáp ứng được lưu lượng phương tiện, thiếu đồng bộ, diện tích dành cho giao thông tĩnh không đảm bảo dẫn tới tình trạng ùn tắc, thiếu hạ tầng giao thông, ô nhiễm môi trường.

Tuyến đường Nguyễn Trãi thường xuyên xuất hiện tình trạng ùn tắc.

Theo phân tích của giới chuyên gia quy hoạch - kiến trúc, thực trạng quy hoạch Hà Nội hiện nay chính là biểu hiện của căn bệnh “đầu to đô thị”. Ngày càng nhiều những đô thị bị nén cao độ ở trung tâm mọc lên, trong khi đường sá không thể “phình” ra khiến hạ tầng rơi vào tình trạng quá tải, phải “oằn lưng” gánh một “núi” người khổng lồ, tạo ra những hệ lụy tồi tệ như kẹt xe, ô nhiễm môi trường, thiếu cơ sở dịch vụ, hạ tầng xã hội…

Điển hình như trên nhiều tuyến đường tại quận Thanh Xuân, Cầu Giấy như Hoàng Minh Giám, Hoàng Đạo Thúy, Lê Văn Lương, Nguyễn Tuân, Khuất Duy Tiến, Nguyễn Trãi… luôn xuất hiện tình trạng ùn tắc giao thông. Vào những khung giờ cao điểm thường ngày, các phương tiện tham gia giao thông phải "chôn chân" một khoảng thời gian không nhỏ trên đường.

TS. Nguyễn Xuân Thủy - chuyên gia giao thông đánh giá, Hà Nội thời gian qua có rất nhiều mảnh "đất vàng" biến thành chung cư, tòa nhà cao tầng không được kiểm soát chặt chẽ. Thủ tướng Chính phủ nhiều lần nhấn mạnh, nơi nào hạ tầng tốt mới cho xây nhà cao tầng, nhưng lòng đường Nguyễn Tuân quá nhỏ hẹp, không phát triển các mạng lưới giao thông công cộng được mà vẫn cho xây nhà cao tầng nhiều như vậy thì phải kiểm soát lại lỗi từ quy hoạch.

Còn theo KTS Phạm Thanh Tùng - Chánh văn phòng Hội Kiến trúc sư Việt Nam, ở góc độ doanh nghiệp thì chủ đầu tư nào cũng muốn xây nhà cao tầng để có cơ hội gia tăng lợi nhuận. Trong khi đó, thực trạng điều chỉnh quy hoạch còn tùy tiện, để lại hậu quả lớn về hạ tầng xã hội: Giao thông thì tắc đường, mở thêm đường vẫn tắc vì dân số quá đông, với gần 10 triệu người ở Hà Nội, lượng phương tiện gia tăng nhanh.

Trong khi đó, hệ thống giao thông công cộng không phát triển kịp, tắc đường là khó tránh. Mặt khác, quy hoạch lỗi còn gây ra tình trạng thiếu trường học, lớp đông; chất lượng y tế chăm sóc sức khỏe người dân kém; ô nhiễm môi trường gia tăng, khó khắc phục...

Đăng Khôi