Thí điểm hộ có nhà ven kênh, rạch bị giải tỏa được thuê, thuê mua nhà ở xã hội

Nhà trên và ven kênh, rạch trên địa bàn quận 7. Ảnh: Nguyễn Lê

Tại buổi họp báo kinh tế - xã hội và các vấn đề dư luận quan tâm do Ban Tuyên giáo Thành ủy thành phố Hồ Chí Minh phối hợp với Sở Thông tin và Truyền thông thành phố tổ chức chiều 27-6, Sở Xây dựng thành phố Hồ Chí Minh cho biết, đang tham mưu, xây dựng đề án “Giải pháp thí điểm giải quyết cho hộ gia đình đang có nhà trên và ven kênh rạch được thuê, thuê mua nhà ở xã hội khi nhà nước thực hiện dự án di dời nhà trên và ven kênh rạch để chỉnh trang đô thị”.

Theo Sở Xây dựng thành phố Hồ Chí Minh, tình trạng nhà trên và ven kênh, rạch trên địa bàn thành phố hiện nay chủ yếu có 2 loại gồm: Nhà xây trong phạm vi hành lang bảo vệ kênh, rạch (phần xây dựng trên bờ); nhà dạng nhà sàn trên mặt nước, kết cấu tạm bợ, diện tích nhỏ hẹp, lụp xụp, do người dân lấn chiếm, đa phần thuộc dạng hộ nghèo, không có pháp lý, chủ quyền về nhà và đất.

Các đối tượng nhà trên và ven kênh, rạch gồm những hộ không có giấy tờ hợp lệ, đa phần là chiếm dụng, nhà đất không hợp pháp… sẽ không đủ điều kiện để bố trí tái định cư, cũng không được hưởng chính sách về nhà ở xã hội theo quy định của Luật Nhà ở. Qua số liệu điều tra của các quận cho thấy, các dự án di dời nhà trên và ven kênh, rạch có tỷ lệ nhà lấn chiếm có thể khác nhau tùy theo địa hình, hiện trạng, đặc điểm xã hội của từng địa bàn quận nhưng dự ước dao động trong khoảng 30%.

Do đó, mục tiêu và giải pháp của dự thảo đề án nhắm đến là đề xuất cho những trường hợp người dân có nhà trên và ven kênh, rạch không đủ điều kiện bố trí tái định cư, thì được giải quyết cho thuê hoặc thuê mua nhà ở xã hội (tùy khả năng và nhu cầu của người dân), khi nhà nước thực hiện thu hồi đất để chỉnh trang đô thị, bao gồm những dự án sử dụng nguồn vốn ngân sách và ngoài ngân sách.

Luật Đất đai 2024 đã được Quốc hội ban hành dự kiến sẽ có hiệu lực từ 1-8-2024. Theo đó, quy định trường hợp Nhà nước thu hồi đất có thay đổi. Hiện nay, Sở Xây dựng thành phố Hồ Chí Minh đang phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường thành phố để xác định, phân loại các đối tượng, trường hợp nhà trên và ven kênh, rạch trên địa bàn thành phố và tham mưu chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư đối với các trường hợp giải tỏa theo quy định của Luật Đất đai 2024.

Dự án cải tạo kênh Tham Lương - Bến Cát - rạch Nước Lên giải tỏa hàng trăm căn nhà ven và trên kênh. Ảnh: Nguyễn Lê

Sở Xây dựng thành phố Hồ Chí Minh đề nghị các địa phương rà soát, thống kê số lượng nhà ở trên và ven kênh, rạch địa bàn. Từ đó, các địa phương đề xuất quỹ nhà ở xã hội, xây mới để phục vụ tái định cho các trường hợp bị ảnh hưởng bởi dự án di dời nhà trên và ven kênh, rạch. Với mục tiêu này, thành phố dự kiến phát triển khoảng 14.416 căn nhà ở xã hội giai đoạn 2026-2030 phục vụ tái định cư cho các hộ dân bị giải tỏa tại các dự án cải tạo kênh, rạch trên địa bàn.