Thị trường trái phiếu doanh nghiệp phát triển chuyên nghiệp và bền vững

Thị trường trái phiếu doanh nghiệp đã dần chuyên nghiệp và phát triển bền vững.

Nhằm đánh giá thực trạng, gợi mở chính sách hỗ trợ thị trường phát triển theo hướng minh bạch, ổn định, hiệu quả và bền vững, sáng 16/8, tại Hà Nội, Tạp chí Nhà đầu tưtổ chức Hội thảo “Phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp hướng tới chuyên nghiệp, bền vững".

Tín hiệu mừng

Phát biểu khai mạc, Tổng biên tập Tạp chí Nhà đầu tư Phạm Đức Sơn cho biết, từ cuối năm 2022, thị trường TPDN có nhiều biến động, liên tiếp các vi phạm đã bị cơ quan chức năng phát hiện, xứ lý khiến cho niềm tin của nhà đầu tư suy giảm, khối lượng phát hành sụt giảm nghiêm trọng.

Toàn cảnh Hội thảo. Ảnh: Khắc Kiên

Tuy nhiên, sau giai đoạn khó khăn, thị trường đã từng bước phục hồi. Theo Bộ Tài chính, lũy kế 7 tháng năm 2024 đã có 183 đợt phát hành TPDN riêng lẻ thành công với khối lượng 174,76 nghìn tỷ đồng (gấp 2,78 lần so với cùng kỳ năm 2023). Đối với hoạt động phát hành trái phiếu ra công chúng, trong 7 tháng, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) đã cấp phép và phát hành trị giá gần 30.000 tỷ đồng (chưa bao gồm số liệu trái phiếu của công ty chứng khoán và công ty quản lý quỹ). Đây là tín hiệu đáng mừng, cho thấy thị trường TPDN ấm dần.

Theo Chiến lược phát triển thị trường chứng khoán đến năm 2030 được Thủ tướng phê duyệt ngày 29/12/2023, dư nợ thị trường TPDN đạt tối thiểu 20% GDP vào năm 2025 và 25% vào năm 2030. Đây là mục tiêu đầy thách thức nhưng cũng là cơ hội phát triền của thị trường.

Tổng biên tập Tạp chí Nhà đầu tư Phạm Đức Sơn phát biểu khai mạc. Ảnh: Khắc Kiên

Phát biểu tại hội thảo, Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước Hoàng Văn Thu khẳng định, UBCKNN luôn hỗ trợ, tạo điều kiện cho doanh nghiệp huy động vốn qua thị trường chứng khoán, trong đó có kênh phát hành TPDN, tiếp tục khẳng định vai trò của thị trường chứng khoán là kênh dẫn vốn hiệu quả cho nền kinh tế.

Phó Chủ tịch UBCKNN lưu ý để phát triển thị trường TPDN bền vững, các cấu phần tham gia thị trường đều cần nhiều nỗ lực. Về phía tổ chức phát hành cần minh bạch thông tin, có chiến lược huy động vốn, sử dụng vốn dài hạn; chú trọng đến quản trị công ty; có phương án, hoạt động kinh doanh hiệu quả và có năng lực hấp thụ nguồn vốn; tăng cường các sản phẩm trái phiếu xanh trên thị trường.

Về phía nhà đầu tư cần nâng cao năng lực đánh giá doanh nghiệp, cẩn trọng khi đầu tư và tuân thủ quy định pháp luật về điều kiện được mua TPDN; có giải pháp thúc đẩy sự tham gia của các định chế trung gian chuyên nghiệp (như các quỹ đầu tư chứng khoán).

Với kênh trái phiếu riêng lẻ, nhà đầu tư phải tự đánh giá, tự chịu trách nhiệm về quyết định đầu tư của mình và tự chịu các rủi ro phát sinh trong việc đầu tư và giao dịch trái phiếu; Về các tổ chức cung cấp dịch vụ cần phát triển, nâng cao chất lượng, trách nhiệm, đạo đức nghề nghiệp và năng lực quản trị của tổ chức tư vấn, tổ chức định mức tín nhiệm, tổ chức kiểm toán, thẩm định giá... trên thị trường.

Dần đi vào chiều sâu

Tại Hội thảo, các diễn giả đã đưa ra thảo luận nhiều nhóm chủ đề nóng, như áp lực đáo hạn TPDN, giải pháp thúc đẩy phát hành TPDN ra công chúng, vai trò của xếp hạng tín nhiệm hay phát triển cơ sở nhà đầu tư.

Phó Chủ tịch UBCKNN Hoàng Văn Thu chỉ đạo tại Hội thảo. Ảnh: Khắc Kiên

Chỉ ra một số tồn tại, hạn chế của thị trường TPDN thời điểm hiện tại, Phó Vụ trưởng Vụ Phát triển Thị trường Chứng khoán UBCKNN Tô Trần Hòa cho biết, một số doanh nghiệp phát hành có tình hình tài chính không ổn định, thiếu minh bạch về thông tin, dẫn đến nguy cơ không trả được nợ khi đến hạn, gây thiệt hại cho các nhà đầu tư; tỷ lệ nhà đầu tư cá nhân vẫn còn ở mức cao, nhà đầu tư tổ chức còn chưa đa dạng. Cùng với đó, việc một số TPDN thanh khoản thấp gây khó khăn cho nhà đầu tư khi cần bán trái phiếu trước hạn để thu hồi vốn, làm giảm tính hấp dẫn của TPDN, đặc biệt đối với các nhà đầu tư tổ chức.

Ở góc nhìn khác, Tổng Giám đốc FiinRatings Nguyễn Quang Thuân đánh giá thị trường TPDN đã xuất hiện những điểm tích cực. Một số doanh nghiệp bất động sản được tháo gỡ về mặt pháp lý đã phát hành mới trái phiếu. Bên cạnh đó, một số doanh nghiệp trong lĩnh vực hạ tầng, nước sạch, xử lý rác thải... đang có kế hoạch phát hành trái phiếu với kỳ hạn lên tới 10 - 20 năm. Đây là dấu hiệu tích cực, cho thấy thị trường TPDN đang dần có chiều sâu và đúng bản chất là kênh huy động vốn trung - dài hạn.

Góp ý giải pháp phát triển thị trường TPDN, TS. Cấn Văn Lực - chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV đề nghị sớm cải cách thủ tục, rút gọn thời gian cấp phép để tạo điều kiện, khuyến khích phát hành trái phiếu ra công chúng (xem xét giảm thời gian xử lý hồ sơ xét duyệt, cho phép doanh nghiệp không có lãi năm liền trước được phát hành nếu đạt mức xếp hạng tín nhiệm...); cần bổ sung các chính sách khuyến khích định hạng tín nhiệm, đồng thời triển khai các giải pháp mở rộng và nâng cao chất lượng nhà đầu tư; hoàn thiện cơ chế và năng lực quản lý và giám sát thị trường.

Đứng ở vai trò thành viên thị trường, đại diện Công ty CP Chứng khoán Ngân hàng Công Thương (Vietinbank Securities) đề xuất cần có hướng dẫn cụ thể hơn về việc giao dịch trái phiếu qua sàn giao dịch trái phiếu riêng lẻ; tạo cơ chế cho các tổ chức tín dụng có quyền được quản lý tài sản đảm bảo; cân nhắc việc gia hạn thêm với trái phiếu đã phát hành; đa dạng sản phẩm, cải thiện thanh khoản nhằm thu hút nhà đầu tư.

Khắc Kiên