Thích ứng an toàn chốn học đường

Theo thống kê của worldmeters.info, trong 7 ngày qua, thế giới ghi nhận thêm 22.306.068 ca mắc mới COVID-19, tăng 9% so với tuần trước đó, với gần 54.000 ca tử vong.

Học sinh đeo khẩu trang phòng lây nhiễm COVID-19 tại một lớp học ở Los Angeles, Mỹ, ngày 11/1/2022. Ảnh: AFP/TTXVN

Châu Mỹ đang hứng chịu làn sóng lây nhiễm mạnh với điểm nóng tại Mỹ và một số quốc gia Mỹ Latinh như Brazil, Chile hay Ecuador, Mexico. Theo Tổ chức Liên minh Y tế Mỹ (PAHO), dịch COVID-19 đang lây lan chưa từng có tại khu vực này với mốc kỷ lục 7,2 triệu ca mắc mới và 15.000 ca tử vong chỉ trong tuần qua.

Mỹ lần thứ hai ghi nhận hơn 1 triệu ca mắc mới trong một ngày, số bệnh nhân nhập viện lên mức kỷ lục 142.388 ca, tính chung cả tuần tỷ lệ này tăng 83% so với 2 tuần trước. Số ca mắc mới cũng liên tục gia tăng tại nhiều nước châu Á và châu Âu, lên những mức cao mới trong nhiều ngày liên tiếp. Tại Đông Nam Á, Singapore đã ghi nhận trường hợp đầu tiên tử vong vì biến thể Omicron.

Trong khi sự càn quét của Omicron vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại, Cơ quan An ninh y tế Anh (UKHSA) mới đây đã công bố thông tin về một dòng phụ của biến thể này, ký hiệu là BA.2, được cho có khả năng phát triển nhanh hơn so với dòng Omicron ban đầu. Tính đến ngày 22/1, đã có 40 quốc gia báo cáo ca nhiễm BA.2, trong đó nhiều nhất ở Đan Mạch, tiếp theo là Ấn Độ, Anh, Thụy Điển và Singapore. Ở Đan Mạch, BA.2 đã phát triển nhanh chóng, chiếm 20% tổng số ca COVID-19 trong tuần cuối cùng của năm 2021, sau đó tăng lên 45% vào tuần thứ hai của năm nay.

Các biến thể mới liên tục xuất hiện đồng nghĩa với việc thế giới chưa thể nghĩ đến ngày "sạch bóng" virus SARS-CoV-2. Trong tình hình đó, với cách tiếp cận "sống chung an toàn với COVID-19", các nước tiếp tục đẩy mạnh kế hoạch mở cửa lại trường học để đón học sinh tới học trực tiếp. Lào là quốc gia mới nhất xem xét việc mở cửa lại các trường tiểu học và trung học cơ sở tại thủ đô Viêng Chăn, với điều kiện tất cả các trường phải đảm bảo tuân thủ trên 70% trong số 10 quy định và 40 khuyến nghị phòng dịch nhằm đảm bảo an toàn chohọc sinh và giáo viên.

Việc mở cửa trường học an toàn trong thời gian đại dịch được coi là mục tiêu hàng đầu để đảm bảo chất lượng giáo dục cũng như sức khỏe tinh thần của trẻ, qua đó giúp tránh "một thế hệ bị mất mát". Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) đã có những nghiên cứu và bằng chứng rõ ràng cho thấy việc học sinh ở nhà kéo dài vì dịch bệnh đã bị ảnh hưởng lớn về thể chất, tinh thần, chất lượng học tập… Do đó, một trong những trọng tâm mà LHQ đặt ra là phải đưa học sinh quay lại học bình thường và phục hồi những gì thiếu hụt khi các em phải ở nhà học trực tuyến.

Từ các khuyến nghị của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và UNICEF, các quốc gia đã có văn bản hướng dẫn cụ thể về việc mở cửa trường học, trong đó nền tảng của việc giảng dạy trực tiếp là các biện pháp đảm bảo an toàn cho trẻ, như tiêm vaccine, xét nghiệm thường xuyên, các biện pháp quản lý nguy cơ khi có ca lây nhiễm trong trường học, đeo khẩu trang, khử khuẩn và giữ khoảng cách. Việc tiêm vaccine đủ liều cho giáo viên, nhân viên nhà trường là yêu cầu gần như bắt buộc tại tất cả các quốc gia.

Song song với tiêm cho nhóm 12-17 tuổi, nhiều quốc gia đã triển khai tiêm vaccine cho trẻ từ 5-11 tuổi. Riêng tuần qua, Nhật Bản và Thái Lan đã phê duyệt tiêm vaccine của Pfizer cho nhóm tuổi này. Đặc khu hành chính Hong Kong (Trung Quốc) triển khai tiêm vaccine cho nhóm trẻ 5-11 tuổi từ ngày 21/1, trong khi Malaysia sẽ tiêm từ tháng 2. Đặc biệt, Israel đã quyết định triển khai tiêm mũi thứ ba cho trẻ ở độ tuổi 5-11 thuộc nhóm có nguy cơ cao, với mục tiêu giúp bảo vệ nhóm đối tượng này trước biến thể Omicron.

Theo nghiên cứu mới nhất của các nhà khoa học Israel, trẻ em đã tiêm ít nhất một mũi vaccine COVID-19 trong vòng 2 tháng trở lại đây được bảo vệ tốt hơn trước biến thể Omicron so với những em đã tiêm trước thời gian này. Trẻ em 5-11 tuổi đã tiêm hai mũi vaccine trong vòng 2 tháng gần đây được bảo vệ hiệu quả gấp hai lần so với những trẻ cùng độ tuổi không tiêm vaccine; thanh thiếu niên từ 12-15 tuổi đã tiêm ba mũi vaccine được bảo vệ hiệu quả cao gấp 4 lần so với những em không tiêm phòng.

Đối với trẻ chưa tiêm và không tiêm do một số lý do, kinh nghiệm của Singapore và Nhật Bản là quản lý chặt hơn (kiểm tra các triệu chứng) trong khi Canada và Mỹ yêu cầu nộp kết quả xét nghiệm. Israel quy định học sinh phải thực hiện xét nghiệm nhanh kháng nguyên 2 tuần/lần tại nhà, trong trường hợp có kết quả dương tính, các em phải ở nhà cho đến khi khỏi hẳn.

Giới chuyên gia Mỹ cũng khuyến nghị một số biện pháp, như loại bỏ việc học theo nhóm, lưu thông một chiều trên hành lang các trường, tận dụng không gian ngoài trời khi để ăn uống và giải lao, giảm số lượng trẻ đi xe buýt, sử dụng tấm chắn giữa cách học sinh và giữa học sinh với thầy cô giáo.

Trong bối cảnh biến thể Omicron lây lan nhanh và mạnh, tình huống xuất hiện ca nhiễm tại trường học là điều không thể tránh và cũng nằm trong kế hoạch phản ứng của các trường khi mở cửa trở lại. Đa số các nước hiện xử lý trường hợp này giống như xảy ra ca nhiễm cúm mùa, tức là thực hiện cách ly với cá nhân người mắc, chỉ cân nhắc dừng lớp học khi số ca nhiễm đạt một ngưỡng nào đó, tránh gây xáo trộn trên diện rộng hay đóng cửa trường trở lại.

Theo khuyến cáo của Cơ quan Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh (CDC) Mỹ, trong trường hợp có học sinh hay nhân viên/giáo viên mắc COVID-19 hoặc có triệu chứng nhiễm, người đó phải cách ly và không được đến trường trong ít nhất 5 ngày; việc học được thực hiện bằng hình thức trực tuyến. CDC Mỹ khuyến cáo mọi người trong trường phải đeo khẩu trang ở các không gian trong nhà, đặc biệt là đối với những người phải cách ly và mới quay trở lại trường học.

Theo quy định của Cơ quan Y tế quốc gia Anh (NHS), người mắc COVID-19 cách ly trong tối thiểu 10 ngày và chỉ được quay lại trường học nếu không bị sốt trong vòng 48 giờ. NHS sẽ làm việc với trường học có ca nhiễm để xác định cách thức phản ứng tiếp theo, trong đó có việc xác định người tiếp xúc gần… Tại Hà Lan, nếu lớp tiểu học có từ 3 ca nhiễm trở lên, cả lớp gồm giáo viên và học sinh sẽ phải cách ly. Học sinh trung học cơ sở phải tự xét nghiệm 2 lần mỗi tuần, bắt buộc đeo khẩu trang cả ở ngoài lớp học. Những học sinh có triệu chứng cảm cúm nhẹ cũng được khuyến cáo không đến lớp và phải tự xét nghiệm hoặc được cơ quan chức năng xét nghiệm.

Tại Pháp, các địa phương được trao quyền quyết định, căn cứ tình hình thực tế kiểm soát dịch bệnh, các trường từ tiểu học đến trung học phổ thông sẽ học trực tiếp nếu là vùng xanh và vàng, còn vùng cam và đỏ sẽ kết hợp học trực tuyến và trực tiếp. Tại Thái Lan và Nhật Bản, hiệu trưởng được quyền quyết định đóng cửa các trường học khi xuất hiện nhiều ca lây nhiễm, thời gian đóng cửa tối đa 7 ngày. Các trường ở Hàn Quốc được yêu cầu luôn trong trạng thái sẵn sàng chuyển sang hình thức học tập từ xa trong trường hợp tình hình thực tế yêu cầu. Tại Philippines, việc mở cửa trường học tùy theo cấp độ dịch thấp hay rủi ro cao. Đối với các trường đáp ứng điều kiện mở cửa, mỗi phòng học chỉ được phép có tối đa 15 học sinh, giáo viên tham gia giảng dạy phải tiêm vaccine đủ liều cơ bản.

Tại Việt Nam, với tỷ lệ bao phủ liều vaccine cơ bản đạt gần 100% ở cả người trưởng thành và nhóm từ 12-17 tuổi, cùng những kinh nghiệm trong phòng, chống dịch và nhận thức của người dân tăng lên, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã yêu cầu Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với Bộ Y tế tổ chức hội thảo khoa học để lấy ý kiến về việc tổ chức dạy học trực tiếp và sau đó hướng dẫn địa phương cho học sinh từ 12 tuổi trở lên học trực tiếp an toàn sau Tết Nguyên đán sớm nhất có thể, đặc biệt là những địa phương có tỷ lệ tiêm đủ liều ở nhóm 12-17 tuổi cao.

Theo bà Debora Comini, Giám đốc UNICEF khu vực Đông Á và Thái Bình Dương, với trẻ em, trường không chỉ là chốn học tập, đó còn là nơi cung cấp kiến thức, tạo dựng tình bạn, sự an toàn và môi trường lành mạnh. Học sinh nghỉ càng lâu, càng thiếu hụt sự hỗ trợ quan trọng đó, vì thế, khi các hạn chế được nới lỏng, cần ưu tiên việc mở cửa trường học an toàn để hàng triệu học sinh không bị hủy hoại tương lai. Không có sự lựa chọn an toàn tuyệt đối trong việc mở cửa trường học, trong bối cảnh dịch bệnh diễn biến khó lường, việc thích ứng, thận trọng và đảm bảo nguyên tắc phòng dịch cơ bản sẽ giúp trẻ nhỏ có môi trường giáo dục an toàn, hiệu quả, trên tinh thần "trong đại dịch, nơi đóng cửa cuối cùng là trường học và nơi mở cửa đầu tiên cũng là trường học".

Thanh Hương (TTXVN)