Thiên nhiên là liều thuốc quý

Nên tận dụng thời gian hòa mình vào thiên nhiên.

Một nghiên cứu mới cho thấy, sống trong không gian xanh như công viên, rừng cây, núi non, bãi biển… mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe thể chất và tinh thần, đồng thời giảm thiểu tác động tâm lý của biến đổi khí hậu đối với con người. Các nhà khoa học lý giải điều này như thế nào?

Không gian xanh

Theo một báo cáo có tên là “Không gian xanh và Sức khỏe tâm thần” do Tổ chức Y tế Thế giới công bố mới đây, dành thời gian hòa mình vào thiên nhiên sẽ giúp con người cải thiện tâm trạng, tư duy và sức khỏe tâm thần, hỗ trợ hoạt động thể chất, giảm sử dụng tân dược.

Một phân tích được công bố vào năm 2022, dựa trên nhiều đối tượng từ 18 quốc gia cho thấy, những người trưởng thành có sức khỏe tâm thần tốt, khi còn bé thường dành thời gian vui chơi trong và xung quanh vùng nước ven biển, cũng như khu vực nhiều cây cối. Ngoài ra, người sống trong những ngôi nhà có tầm nhìn ra không gian xanh ít bị căng thẳng tâm lý so với những người sống bao quanh bởi bê tông.

Marc Berman, nhà thần kinh học môi trường và Phó Giáo sư tâm lý học tại Đại học Chicago, cho rằng tiếp xúc với thiên nhiên giúp giảm mệt mỏi về tinh thần và cải thiện khả năng rèn luyện. Ông nói: “Con người có hai loại chú ý - chú ý có định hướng, là thứ chúng ta sử dụng trong công việc, dễ gây mệt mỏi hoặc kiệt sức; và chú ý không chủ tâm được thu hút tự động bởi những điều thú vị trong môi trường và không gây căng thẳng”.

Theo một nghiên cứu trên tạp chí Frontiers in Psychology năm 2019, trẻ em sau khi đi bộ 30 phút trong môi trường tự nhiên với những cánh đồng cỏ trải dài, đất nông nghiệp và khu vực rừng, có khuynh hướng phản ứng nhanh, ổn định với các bài kiểm tra liên quan đến sự chú ý hơn sau khi đi bộ qua một khu vực đô thị.

Bên cạnh thu hút sự chú ý không chủ tâm, việc dành thời gian hòa mình vào thiên nhiên có thể gợi ra cái được gọi là “niềm đam mê mềm mại”, một trải nghiệm dễ chịu, thú vị, không đòi hỏi phải tập trung hoàn toàn. Bằng cách này, “tâm trí của bạn có thể đi lang thang và bạn có thể nghĩ về mọi thứ cùng một lúc”, Berman nói, “Khi mọi người hòa mình vào thiên nhiên, họ có xu hướng nghĩ về các chủ đề liên quan đến tâm linh và hành trình cuộc sống”.

Trong một khung cảnh tự nhiên, không chỉ có màu xanh dương và xanh lá cây mới mang lại cảm giác dễ chịu, mà hình dạng của các vật thể tự nhiên cũng tạo sự thoải mái. Một nghiên cứu phát hiện, việc xem xét các fractal (hình phân dạng) tự nhiên, tức các mẫu phức tạp ở quy mô kích thước khác nhau (dương xỉ, hoa, núi hoặc sóng biển), tạo ra nhiều hoạt động sóng alpha hơn trong não giúp tâm trạng thoải mái nhưng tỉnh táo.

Không gian xanh mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.

Tận dụng cơ hội sống với thiên nhiên

Khi hòa mình vào thiên nhiên, giác quan của chúng ta được kích thích, tiếp nhận tốt những gì nhìn, nghe, ngửi và cảm nhận. Mặt khác, âm thanh từ thiên nhiên cũng mang lại sự thoải mái.

Một cuộc khảo sát vào năm 2012 đưa đến kết luận, tiếp xúc với âm thanh tự nhiên như, tiếng chim và động vật, gió và nước, tại các khu vực công viên quốc gia sẽ giúp giảm căng thẳng, khó chịu và cải thiện tâm trạng.

Trong quá trình hít các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi như limonene và pinene khi ở trong rừng có thể làm giảm sự mệt mỏi về tinh thần, tạo cảm giác thư thái, đồng thời cải thiện hiệu suất nhận thức và tâm trạng.

Khi mọi người dành thời gian ở ngoài trời, như đi bộ, chạy bộ, đạp xe hoặc làm vườn, sự kết hợp giữa chuyển động và khung cảnh thiên nhiên có thể nhân đôi lợi ích.

Một nghiên cứu trên tạp chí Environmental Research số ra năm 2020 cho thấy, sau khi đi bộ 20 phút mỗi ngày trong không gian xanh, các nhân viên văn phòng đã cải thiện đáng kể tâm trạng và cảm giác hạnh phúc so với khi đi bộ cùng thời gian trong một không gian đô thị.

Eileen Anderson, nhà nhân chủng học tâm lý và chuyên gia y học, đồng thời là Giáo sư đạo đức sinh học tại Trường Đại học Y khoa Case Western Reserve ở Cleveland, cho biết: “Các nghiên cứu khuyến nghị dành ít nhất hai giờ mỗi tuần trong không gian xanh, nhưng theo tôi, dù chỉ vài phút ở bên ngoài cũng có thể cải thiện tâm trạng và chức năng nhận thức. Tận dụng những cơ hội nhỏ và hòa mình vào thiên nhiên lâu hơn khi có thể sẽ mang lại lợi ích cho tâm trí, cơ thể của bạn”.

Để đạt được mục tiêu đó, bạn nên “nghỉ giữa thiên nhiên” để làm mới tinh thần, chẳng hạn như đi bộ trong công viên hoặc khu vườn gần đó trong giờ ăn trưa. Ngoài ra, để tự giúp mình khi không thể ra ngoài, bạn có thể mang các yếu tố từ không gian xanh vào nhà, cũng có thể kết hợp cây xanh và các mảnh ghép (chẳng hạn như một bình hoa hay một bát quả thông) hoặc treo ảnh, tranh vẽ cảnh thiên nhiên, bờ biển ở phòng làm việc, phòng khách. Tương tự như vậy, bạn có thể mang hương thơm từ thế giới tự nhiên vào trong nhà, với các loại hoa thơm hoặc tinh dầu hoa.

Nếu nhà của bạn ở gần khu vực nhiều cây cối, công viên, khu vườn hoặc biển, hãy cân nhắc mở cửa sổ và mời những âm thanh êm dịu của tiếng chim hót, tiếng sóng vỗ vào nhà.

Một cuộc khảo sát trên hơn 16.000 người ở 18 quốc gia cho thấy, những người sống ở khu vực xanh hoặc ven biển có mức độ hạnh phúc tích cực khá cao. Ngoài ra, những người đến thăm không gian xanh năm lần trở lên mỗi tuần có khuynh hướng ít sử dụng thuốc hướng thần, huyết áp điều hòa và giảm hen suyễn đáng kể so với những người dành ít thời gian hơn trong tự nhiên.

Theo Nationalgeographic

Lê Du