Thiên tai năm 2026 được dự báo tiếp tục diễn biến khó lường
Năm 2025 được ghi nhận là một trong những năm thiên tai diễn biến phức tạp và cực đoan nhất tại Việt Nam, đặc biệt là bão, mưa lớn và lũ lụt. Dự báo thiên tai năm 2026 tiếp tục diễn biến khó lường.
Năm hứng lượng bão và áp thấp nhiệt đới kỷ lục
Theo TS. Hoàng Phúc Lâm, Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia (Cục Khí tượng Thủy văn, Bộ Nông nghiệp và Môi trường), năm 2025 được ghi nhận là một trong những năm thiên tai diễn biến phức tạp và cực đoan nhất tại Việt Nam, đặc biệt là bão, mưa lớn và lũ lụt.
Tính đến hết tháng 11/2025, trên Biển Đông đã xuất hiện 21 cơn bão và áp thấp nhiệt đới (gồm 15 cơn bão và 6 áp thấp nhiệt đới), trở thành năm có số lượng bão/áp thấp nhiệt đới nhiều nhất từ trước đến nay, vượt kỷ lục 20 cơn của năm 2017.
Dự báo thiên tai tiếp tục diễn biến khó lường. Ảnh: Tuấn Anh
Cùng với đó, trong các tháng 10–11, khu vực Bắc Bộ và Trung Bộ liên tiếp xảy ra nhiều đợt mưa lớn diện rộng. Tại Bắc Bộ, từ ngày 6–8/10, do ảnh hưởng của bão số 11 và hoàn lưu sau bão, khu vực phía Đông Bắc Bộ, đặc biệt là Tuyên Quang, Thái Nguyên và Hà Nội, xuất hiện mưa to đến rất to.
Tại Trung Bộ, nổi bật là hai đợt mưa lớn kéo dài. Đợt thứ nhất diễn ra từ ngày 23/10 đến 3/11 tại các tỉnh từ Hà Tĩnh đến Quảng Ngãi. Riêng trạm Bạch Mã ghi nhận lượng mưa lên tới 1.740mm trong ngày 27/10 – mức mưa/ngày lớn nhất từng được quan trắc tại Việt Nam. Đợt thứ hai xảy ra từ ngày 16–21/11, ảnh hưởng các tỉnh từ Quảng Trị đến Khánh Hòa.
Mưa lớn kéo dài đã gây ra lũ lụt nghiêm trọng trên diện rộng, với mực nước đỉnh lũ trên nhiều sông vượt các mốc lịch sử. Chưa từng có năm nào ghi nhận lũ đặc biệt lớn và lũ lịch sử đồng thời xuất hiện trong cùng một năm tại 20 con sông. Đáng chú ý, trận lũ lịch sử tại Phú Yên (nay là khu vực phía Đông tỉnh Đắk Lắk) được đánh giá vượt đỉnh lũ năm 1993 trên lưu vực sông Ba.
TS. Hoàng Phúc Lâm cho biết, mỗi khi xuất hiện các cơn bão mạnh có khả năng ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền, các chuyên gia dự báo phải liên tục họp, trao đổi để đưa ra nhận định phù hợp trong bối cảnh nhiều yếu tố bất định.
Trường hợp đáng nhớ gần đây là bão số 15. Sáng 25/11, khi hệ thống này còn là áp thấp nhiệt đới trên miền Trung Philippines, nhiều trung tâm dự báo trong khu vực và thế giới đều nhận định khi vào Biển Đông sẽ mạnh lên thành bão. Tuy nhiên, các mô hình dự báo lại cho thấy sự khác biệt lớn về hướng di chuyển và cường độ.
Cùng thời điểm, các mô hình cũng cảnh báo khả năng xuất hiện một đợt mưa to đến rất to trên diện rộng, kéo dài từ 3–5 ngày tại khu vực Nam Trung Bộ. Đây là giai đoạn đặc biệt nhạy cảm khi nhiều địa phương vừa trải qua mưa lũ lịch sử với thiệt hại nặng nề.
"Nếu không cảnh báo sớm, người dân có thể không kịp ứng phó, thiệt hại sẽ tăng lên. Nhưng nếu cảnh báo sớm mà bão không xảy ra, lại dễ gây hoang mang cho người dân và lực lượng phòng, chống thiên tai đang gắng gượng khắc phục hậu quả sau lũ", TS. Lâm chia sẻ.
Theo ông, các cơn bão cuối mùa thường tương tác với không khí lạnh và hoạt động ở vĩ độ thấp, khiến công tác dự báo trở nên đặc biệt khó khăn. Cuối cùng, trên cơ sở đánh giá tổng thể về khả năng mưa lớn, gió mạnh cũng như tác động đến hạ tầng ven biển, giao thông và sản xuất nông nghiệp, cơ quan khí tượng đã đưa ra nhận định phù hợp: bão nhiều khả năng suy yếu trên biển, ít gây gió mạnh trực tiếp trên đất liền và lượng mưa không quá lớn.
Thiên tai năm 2026 tiếp tục nhiều diễn biến khó lường
Nhận định về năm 2026, TS. Hoàng Phúc Lâm cho biết hiện tượng ENSO nhiều khả năng duy trì trạng thái La Nina yếu trong những tháng đầu năm, sau đó có thể chuyển dần sang trạng thái trung tính vào nửa cuối năm.
Trong các tháng chính của mùa đông (tháng 1–2/2026), miền Bắc có thể chịu ảnh hưởng của các đợt không khí lạnh mạnh, gây rét đậm, rét hại trên diện rộng; cần đề phòng sương muối và băng giá, đặc biệt tại các tỉnh vùng núi phía Bắc. Ngược lại, khu vực Tây Nguyên và Nam Bộ có khả năng xuất hiện các đợt mưa trái mùa trong thời kỳ mùa khô.
Số lượng bão và áp thấp nhiệt đới trong năm 2026 được dự báo ở mức xấp xỉ trung bình nhiều năm. Nắng nóng cũng có khả năng xuất hiện với tần suất tương đương trung bình nhiều năm, tập trung tại Bắc Bộ và Trung Bộ trong giai đoạn tháng 4–8 (cao điểm tháng 6–7), và tại Tây Nguyên, Nam Bộ trong giai đoạn tháng 2–5 (cao điểm tháng 3–4).
Về mùa mưa, Bắc Bộ, Nam Bộ và Tây Nguyên dự kiến bắt đầu tương đương trung bình nhiều năm, khoảng nửa đầu tháng 5. Khu vực Trung Bộ, mùa mưa bắt đầu vào khoảng nửa cuối tháng 8 ở phía Bắc và từ nửa cuối tháng 9 ở phía Nam.
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng rõ nét, với nhiều hiện tượng thời tiết nguy hiểm và cực đoan như mưa lớn trong thời gian ngắn, lũ quét, sạt lở đất, TS. Hoàng Phúc Lâm nhấn mạnh chính quyền và người dân cần thường xuyên theo dõi, cập nhật thông tin dự báo, cảnh báo khí tượng thủy văn để chủ động triển khai các phương án phòng, chống và ứng phó kịp thời.
