Thiếu đổi mới sáng tạo, công nghiệp hỗ trợ khó len chân vào chuỗi giá trị

Những năm qua, Chính phủ và Bộ Công Thương đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách khuyến khích doanh nghiệp (DN) công nghiệp hỗ trợ (CNHT) đổi mới sáng tạo, đầu tư ứng dụng công nghệ tiên tiến và đào tạo nhân lực kỹ thuật cao.

Sản phẩm trong tầm nhìn ngắn hạn

Ở đâu đó các DN CNHT còn chưa thực sự quan tâm đến vấn đề đổi mới sáng tạo là đánh giá của ông Nguyễn Vân, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ Thành phố Hà Nội (HANSIBA) khi nhận xét, các máy móc, thiết bị dùng phổ biến trong các nhà máy CNHT còn rất thô sơ từ thời 2.0, chưa hề có đổi mới sáng tạo. Thậm chí những sản phẩm do DN làm ra vẫn còn ở trong tầm nhìn rất ngắn hạn.

Thiếu đầu tư công nghệ là hạn chế của công nghiệp hỗ trợ trong chuỗi cung ứng toàn cầu

Chia sẻ từ thực tế các DN hội viên, ông Vân bày tỏ, khi Hiệp hội làm việc với các tập đoàn FDI lớn như Toyota, Honda, Samsung, Ford hay các DN FDI khác đã ra vấn đề, đó là để các DN CNHT trong nước len chân được vào chuỗi giá trị của DN FDI, nhất quyết DN trong nước phải có sự đổi mới sáng tạo. Nếu các chủ thể DN CNHT không nắm bắt kịp thời và không có sự đổi mới sáng tạo, tham gia nâng cao năng lực sản xuất, sẵn sàng tham gia vào chuỗi giá trị sản phẩm có tiềm năng, chắc chắn DN sẽ bị tụt lùi.

“HANSIBA đang nỗ lực đồng hành cùng với các DN, làm việc với các cơ quan nhà nước cũng như các tổ chức, DN FDI lớn để làm sao có những đơn đặt hàng cho những sản phẩm mang tính chất công nghiệp thế hệ mới, như hàng không, tàu cao tốc, nhất là trong bối cảnh Chính phủ đang có kế hoạch triển khai và đặt hàng các DN trong nước tham gia vào cung ứng những sản phẩm cho những đại dự án sẽ triển khai trong thời gian tới”, ông Vân đề cập.

Cần gia tăng hàm lượng công nghệ trở thành yếu tố quyết định đến sức cạnh tranh của sản phẩm của DN, đó là quan điểm của ông Cao Văn Hùng, Giám đốc phát triển thị trường quốc tế, Công ty CP Cơ khí chính xác Smart Việt Nam. Theo ông Hùng, các DN CNHT đang chịu sức cạnh tranh rất lớn không chỉ ở thị trong nước còn ở nước ngoài. Nếu các DN vẫn loanh quanh, luẩn quẩn tập trung vào việc gia công các sản phẩm giá rẻ, chắc chắn sẽ gặp vấn đề rất lớn trong thời gian sắp tới.

“Gia tăng hàm lượng công nghệ là lối thoát duy nhất giúp cho các sản phẩm có thêm các giá trị gia tăng, đồng thời củng cố được vị thế DN. Rất nhiều DN đang nằm trong phân khúc nhà cung cấp cấp 3, cấp 4, nhưng không có sự đổi mới về mặt công nghệ, áp thêm những giá trị mới, chắc chắn DN không thể bứt phá trở thành nhà cung cấp cấp 2 hoặc cấp 1. Chỉ khi làm được sẽ giúp cho DN mở khóa được các thị trường tiềm năng hơn, có được biên lợi nhuận lớn hơn”, ông Hùng chỉ ra.

Công nghiệp hỗ trợ cần “cái nôi” phát triển

Mong muốn được tháo gỡ những rào cản về thủ tục hành chính cho các DN sản xuất CNHT trong nước, ông Nguyễn Vân đề xuất khi các DN đầu tư xây dựng nhà máy cần được ưu tiên giảm những giấy phép con về thủ tục xây dựng, giấy phép xây dựng, đơn giản hóa về giấy phép phòng cháy, chữa cháy,… để DN sớm đi vào sản xuất.

“Khu công nghiệp hỗ trợ Nam Hà Nội đã hình thành xong giai đoạn 1, tiến hành hợp tác với các đối tác nước ngoài để hình thành các tổ hợp sản xuất Techno-Park, công viên công nghệ cao có các tổ hợp nhà máy sản xuất các lĩnh vực công nghiệp thế hệ mới, hàng không vũ trụ, linh, phụ kiện cho tàu biển, cho tàu cao tốc và kinh tế lưỡng dụng. Thành phố Hà Nội cần tạo điều kiện cho các DN CNHT có thêm điểm tựa, có thêm “cái nôi” để DN CNHT phát triển hơn nữa”, ông Vân đề xuất.

DN công nghiệp hỗ trợ cần sự trợ giúp về thể chế, tài chính, công nghệ cho phát triển

Để trợ lực tối đa cho DN CNHT, ông Chu Việt Cường, Giám đốc Trung tâm hỗ trợ phát triển công nghiệp, Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương) cho biết, thời gian tới Bộ Công Thương sẽ tập trung vào 4 nhóm giải pháp lớn để giải quyết được bài toán một cách toàn diện. Tuy nhiên cần có sự chung tay của cả “3 bên 4 bề”: Nhà nước; doanh nghiệp; các Viện, trường, trung tâm kỹ thuật và các hiệp hội.

“Giải pháp thứ nhất là nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo cho DN. Thứ hai là Bộ xây dựng các trung tâm kỹ thuật hỗ trợ hàng đầu, trở thành các đầu mối về tư vấn chuyển giao công nghệ, đào tạo kỹ thuật. Thứ ba là Bộ thúc đẩy chuỗi liên kết giá trị giữa các doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp DDI. Thứ tư là Bộ phát triển nguồn nhân lực kỹ thuật cao, đặc biệt các lĩnh vực như cơ khí, ô tô, điện tử, công nghệ cao”, ông Cường cho biết.

Tuy nhiên theo ông Cường, để giải quyết được vấn đề “3 bên - 4 bề”, trở thành con đường gia tăng hàm lượng công nghệ, nâng cao sức cạnh tranh của DN trong chuỗi cung ứng toàn cầu, các DN không được trì hoãn, sớm làm chủ được công nghệ, chủ động tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu mới có một nền công nghệ tự chủ và bền vững.

Trước áp lực cạnh tranh ngày càng lớn và yêu cầu ngày càng cao của các tập đoàn toàn cầu, hơn lúc nào hết, lúc này các DN CNHT cần bứt phá mạnh mẽ hơn nữa để gia tăng hàm lượng công nghệ trong sản phẩm, nâng cao sức cạnh tranh và vị thế của DN Việt Nam trong chuỗi giá trị.

Nguyễn Quỳnh/VOV.VN