Thiếu nữ 16 tuổi tử vong vì mò đốt

Vết thương do bị mò đốt.

Theo Sở Y tế Yên Bái, từ đầu năm đến nay trên địa bàn tỉnh ghi nhận 290 ca sốt mò. Riêng tháng 8 có 106 ca và tăng 12 ca so với tháng 7, trong đó có 1 ca tử vong.

Bệnh nhân tử vong là nữ, 16 tuổi, người dân tộc H’Mông, trú huyện Trạm Tấu. Nguyên nhân tử vong là do bệnh nhân đến viện khám và điều trị muộn. Khi đến viện các triệu chứng của bệnh đã rất nặng nề, bệnh diễn biến nhanh, kèm theo các biến chứng sốc nhiễm khuẩn, rối loạn đông máu, chảy máu tiêu hóa tiên lượng rất xấu và tử vong sau 1 ngày điều trị.

Theo bác sĩ Trần Thị Tuyết - Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Yên Bái, bệnh sốt mò còn có tên gọi khác là sốt bụi rậm, sốt phát ban rừng... Nguyên nhân gây bệnh là do vi khuẩn Orientalis tsutsugamushi, thuộc họ Rickettsia, truyền bệnh sang người khi bị ấu trùng mò đốt. Nguồn truyền nhiễm là các động vật hoang dã như loài gậm nhấm (chủ yếu là chuột), thỏ, các loài chim, hoặc gia súc (chó, lợn, gà)…

Bệnh xảy ra quanh năm nhưng chủ yếu về mùa mưa từ tháng 4-5 đến tháng 9-10, cao điểm của bệnh vào tháng 6 đến tháng 9. Mọi lứa tuổi đều có thể nhiễm bệnh nhưng chủ yếu bệnh phân bố ở lứa tuổi lao động, theo tính chất nghề nghiệp, thường thấy ở người làm lâm nghiệp, người đi săn, phát rẫy làm nương... hoặc người đi qua các vùng ven suối, ven sông, vào các hang đá. Bệnh nhân chủ yếu ở vùng nông thôn và miền núi. Vị trí mò thường đốt ở những vùng da mềm, ẩm, như bộ phận sinh dục, hậu môn, bẹn, nách, cổ…, đôi khi ở trong vành tai, rốn, mi mắt.

Các triệu chứng nhận biết bệnh sốt mò:

- Người bệnh sốt, 1-2 ngày đầu sốt nhẹ, sau đó sốt cao liên tục, cũng có nhiều trường hợp đột ngột sốt cao 39 - 400C trong ngày đầu giống như sốt rét. Sau đó sốt cao 400C liên tục dai dẳng hoặc từng cơn, kéo dài từ 15 đến 20 ngày.

- Vết loét đặc trưng của mò đốt: Lúc đầu tại nơi ấu trùng mò đốt có một nốt phỏng nước bằng hạt đỗ, không đau, bệnh nhân thường không chú ý, sau đó vết loét thường hình tròn hoặc bầu dục, đường kính từ 1mm đến 2cm, có vẩy đen, cứng phủ trên một nốt sẩn có gờ cứng. Nếu vẩy đã bong thì để lại vết loét lõm, màu đỏ tươi, sạch không tiết dịch, không có mủ. Người bệnh không hề biết có vết loét vì hoàn toàn không đau, không ngứa hay rát.

- Xuất hiện hạch: hạch khu vực to, thường ở gần nơi có vết loét, hạch sưng to bằng hạt táo, quả xoan hoặc có thể to hơn. Hạch khu vực thường to hơn hạch ở nơi khác, có thể kèm theo viêm quanh hạch, hạch khu vực thường xuất hiện cùng với sốt hoặc sau sốt 2 - 3 ngày. Ở Việt Nam, 100% bệnh nhân sốt mò đều có hạch sưng to.

- Phát ban: xuất hiện ở cuối tuần đầu và đầu tuần thứ hai của bệnh. Thường là ban dát sẩn, kích thước từ hạt kê đến đường kính 1cm. Ban mọc khắp toàn thân (lưng, ngực, bụng, tứ chi) trừ lòng bàn tay, lòng bàn chân, ban tồn tại từ vài giờ tới một tuần.

"Bệnh sốt mò còn hay gặp ở nước ta, tuy nhiên có những bệnh nhân không để ý đến yếu tố dịch tễ, không tìm và quan sát được vết loét. Nếu không được chẩn đoán sớm và điều trị kháng sinh đặc hiệu, bệnh nhân dễ dẫn đến suy đa tạng và tử vong. Sốt mò không có xét nghiệm đặc hiệu để chẩn đoán xác định, biểu hiện của sốt mò rất giống với các bệnh lý nhiễm khuẩn khác nên dễ nhầm và bỏ sót bệnh, đặc biệt là các trường hợp không tìm được vết mò đốt và bệnh đã ở giai đoạn nặng khi đã có biến chứng. Hiện bệnh cũng chưa có vaccine phòng ngừa", bác sĩ Tuyết thông tin thêm.

Cũng theo bác sĩ Trần Thị Tuyết, để chủ động phòng bệnh sốt mò, cách tốt nhất thường xuyên vệ sinh môi trường, vệ sinh cá nhân, vệ sinh nhà ở, diệt chuột, phun hóa chất diệt côn trùng…, vệ sinh chuồng trại gia súc, gia cầm, rắc vôi bột, phun hóa chất… để hạn chế nơi trú ngụ, phát triển của tác nhân gây bệnh sốt mò.

Người dân cần sử dụng bảo hộ lao động, không nằm ngủ, nghỉ trên bãi cỏ, bìa rừng, nương đồi khi đi làm, cần tắm giặt, thay quần áo sau khi đi rừng, làm rẫy về… Khi có các triệu chứng nghi ngờ sốt cao không rõ nguyên nhân và tìm thấy vết loét đặc trưng của mò đốt như trên cần đến ngay cơ sở y tế khám và được tư vấn điều trị, không tự điều trị, không chữa bệnh bằng thuốc nam và các biện pháp dân gian khác.

Minh Trang