Thổ Nhĩ Kỳ tái khởi động đàm phán với Mỹ để mua chiến đấu cơ F-35
Sau hội nghị thượng đỉnh NATO vào tháng 6/2025 tại The Hague, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdoğan đã xác nhận rằng nước này đã nối lại các cuộc thảo luận với Mỵ liên quan đến việc mua chiến đấu cơ F-35.
Thổ Nhĩ Kỳ vẫn không từ bỏ tham vọng được sở hữu dòng chiến đấu cơ thế hệ thứ 5 F-35 do Mỹ sản xuất.
Vào tháng 7/2019, Thổ Nhĩ Kỳ đã chính thức bị loại khỏi chương trình máy bay tiêm kích F-35 sau khi bắt đầu nhận được các thành phần của hệ thống tên lửa phòng không S-400 từ Nga.
Tư cách thành viên NATO của Thổ Nhĩ Kỳ, sự hội nhập sâu sắc với các cấu trúc quân sự cũng như sự phụ thuộc lớn vào phương Tây về chuyển giao công nghệ, thương mại, chính trị và hỗ trợ quân sự đều đặt ra những rào cản nếu như Ankra mua dòng chiến đấu cơ từ Nga.
Tổng thống Erdoğan nhắc lại rằng Thổ Nhĩ Kỳ đã thanh toán khoảng 1,4 tỷ đô la Mỹ cho các máy bay F-35 và tái khẳng định rằng đất nước vẫn mong đợi một giải pháp từ Mỹ.
Thổ Nhĩ Kỳ trở thành đối tác quốc tế thứ bảy trong chương trình Máy bay chiến đấu tấn công chung vào ngày 12/7/2002, cùng với các bên tham gia Cấp độ 3 khác bao gồm Vương quốc Anh, Ý, Canada và Hà Lan. Ankara cam kết mua 100 máy bay chiến đấu F-35A và có kế hoạch tăng con số này lên 116 chiếc.
Một biên bản ghi nhớ được ký kết vào năm 2007 đã mở đường cho Thổ Nhĩ Kỳ sản xuất các phần thân máy bay F-35 theo sự ủy quyền của Northrop Grumman.
Hiện sáu chiếc F-35 được chế tạo cho Thổ Nhĩ Kỳ đã được hoàn thiện và chuyển giao cho Căn cứ Không quân Luke để đào tạo phi công vào năm 2018, tuy vậy không có chiếc nào được chuyển giao cho Ankara.
Những chiếc máy bay này vẫn được lưu kho. Mặc dù bị loại khỏi chương trình vào năm 2019, Thổ Nhĩ Kỳ vẫn được phép thực hiện các hợp đồng thành phần còn lại cho đến năm 2022 để tránh gián đoạn hợp đồng.
Thổ Nhĩ Kỳ cho biết, các tổ hợp S-400 mua từ Nga hiện đã bị niêm cất không sử dụng, điều này nhằm mở ra cho việc tiếp tục được mua chiến đấu cơ F-35.
Thổ Nhĩ Kỳ hiện đang dựa vào các chiến đấu cơ F-16 và F-4 cũ, tuy nhiên chúng dần yếu thế trong tác chiến hiện đại, vì vậy Ankara rất cần chiến đấu cơ tối tân như F-35.
Khi quân đội Thổ Nhĩ Kỳ hiện đại hóa, việc mua 40 chiếc F-35 sẽ tăng cường đáng kể khả năng chiến đấu của họ.
Máy bay F-35 sẽ mang lại cho Thổ Nhĩ Kỳ lợi thế đáng kể về ưu thế trên không trong khu vực, đặc biệt là khi nước này tiếp tục tham gia vào các hoạt động quân sự phức tạp trên khắp Trung Đông.
