Thỏa thuận thương mại Mỹ - Indonesia đối mặt nguy cơ đổ vỡ

Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto (trái) và Tổng thống Mỹ Donald Trump - Ảnh: Getty Images

Thỏa thuận thương mại giữa Indonesia và Washington đang đứng trước nguy cơ đổ vỡ khi giới chức Mỹ ngày càng thất vọng, cho rằng Jakarta đang rút lại một số điều khoản đã thống nhất hồi tháng 7 năm nay.

Theo một số nguồn tin thân cận của tờ báo Financial Times, Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer nhận định Indonesia đang “quay xe” trong một số cam kết đã đưa ra.

“Các quan chức Indonesia đã thông báo với Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) rằng Jakarta không thể chấp nhận một số cam kết mang tính ràng buộc trong thỏa thuận”, nguồn tin cho biết.

Theo các nguồn tin, Indonesia muốn điều chỉnh cách diễn đạt các cam kết theo hướng linh hoạt hơn, nhưng chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump cho rằng cách tiếp cận như vậy sẽ khiến thỏa thuận bất lợi hơn cho Mỹ so với các thỏa thuận mà Washington gần đây ký với hai quốc gia Đông Nam Á khác là Malaysia và Campuchia.

“Indonesia không chỉ chậm triển khai thỏa thuận này mà họ còn nói thẳng rằng Jakarta không thể thực hiện những gì họ đã đồng ý và cần đàm phán lại để biến các cam kết ban đầu thành không ràng buộc”, một nguồn tin cho biết.

Nguồn tin cho rằng đây là vấn đề “đặc biệt nghiêm trọng”, phía Mỹ nhìn nhận theo hướng kém khả quan và thỏa thuận giữa hai nước đứng trước nguy cơ đổ vỡ.

Washington cho rằng Indonesia đang “quay xe”, không muốn thực hiện cam kết loại bỏ rào cản phi thuế quan đối với hàng xuất khẩu công nghiệp và nông nghiệp của Mỹ, cũng như cam kết xử lý các vấn đề liên quan tới thương mại số.

Một nguồn tin cho biết phía Mỹ nhận định chính quyền Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto đủ khả năng thúc đẩy thỏa thuận đi tiếp, nhưng đang chần chừ vì vấn đề chính trị trong nước.

Ngày 10/12, Indonesia cho biết đàm phán thương mại với Mỹ vẫn đang diễn ra và nước này hy vọng sớm hoàn tất một thỏa thuận “có lợi cho cả hai bên”.

Ông Haryo Limanseto, người phát ngôn Bộ Điều phối các vấn đề kinh tế Indonesia, nhấn mạnh rằng các cuộc đàm phán hiện không gặp vướng mắc cụ thể nào và tiến trình vẫn diễn ra bình thường.

Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer dự kiến trao đổi với Bộ trưởng Điều phối các vấn đề kinh tế Indonesia Airlangga Hartarto trong tuần này nhằm thu hẹp những khác biệt còn tồn tại giữa hai bên.

Đến nay, Mỹ và Indonesia mới ra tuyên bố chung về khuôn khổ cho một thỏa thuận thương mại “có đi có lại” ngày 22/7/2025, chưa ký thỏa thuận hoàn chỉnh. Khuôn khổ này hình thành sau khi Washington gửi thư tới hơn 20 đối tác thương mại, thông báo sẽ áp thuế quan mới nếu các nước không đạt thỏa thuận với Mỹ trước ngày 1/8.

Trong thư gửi Indonesia, Tổng thống Trump dọa áp thuế quan 32% với hàng hóa từ nước này, nhưng mức thuế dự kiến giảm xuống 19% khi hai bên nhất trí về khuôn khổ nói trên.

Jakarta đồng ý gỡ bỏ phần lớn thuế quan đối với hàng công nghiệp và nông nghiệp của Mỹ, đồng thời cam kết mua máy bay, khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) và đậu tương trị giá hàng tỷ USD nhằm giảm thặng dư thương mại với Mỹ. Indonesia cũng đồng ý xóa bỏ các rào cản phi thuế quan đối với doanh nghiệp Mỹ, trong đó có những yêu cầu nghiêm ngặt về hàm lượng nội địa mà các công ty cho rằng đang cản trở đầu tư.

Một số nhóm doanh nghiệp Indonesia cảnh báo việc xóa bỏ quy định về hàm lượng nội địa có thể làm suy yếu năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong nước.

Hãng công nghệ Apple là một trong những doanh nghiệp chịu tác động bởi quy định này. Cuối năm ngoái, Indonesia cấm Apple bán iPhone 16 do không đáp ứng yêu cầu hàm lượng nội địa 40% đối với điện thoại thông minh. Lệnh cấm sau đó được dỡ bỏ khi Apple đồng ý tăng đầu tư vào Indonesia để sản xuất linh kiện điện thoại thông minh.

Hoài Thu