Thời điểm chín muồi để tinh gọn bộ máy: Xóa xin - cho, chống lợi ích nhóm

Trong phiên họp thứ hai của Ban Chỉ đạo Chính phủ về việc tổng kết thực hiện Nghị quyết số 18 "Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả", Thủ tướng Phạm Minh Chính đã truyền tải một thông điệp quan trọng: Chống "chạy chọt", loại bỏ lợi ích cá nhân và xóa bỏ cơ chế xin - cho trong quá trình sắp xếp, tinh gọn bộ máy nhà nước.

Đó không chỉ là một yêu cầu, mà là lời kêu gọi quyết liệt và đầy trách nhiệm đối với mỗi cá nhân và tổ chức trong công cuộc xây dựng bộ máy chính trị trong sạch và hiệu quả.

Biểu hiện lợi ích cá nhân, cơ chế xin - cho

Trong quá trình sắp xếp, tinh gọn bộ máy, những biểu hiện của lợi ích cá nhân và cơ chế xin - cho thường được thể hiện rõ nét trong việc giữ lại bộ máy, nhân sự hoặc sáp nhập, loại bỏ nhân sự không hợp lý. Những quyết định này đôi khi không dựa trên năng lực, hiệu quả công việc, mà bị chi phối bởi các mối quan hệ cá nhân hoặc lợi ích nhóm.

Một trong những biểu hiện điển hình của lợi ích cá nhân là việc duy trì những vị trí công tác không cần thiết chỉ để bảo vệ lợi ích của một số cá nhân hoặc nhóm lợi ích. Trong nhiều trường hợp, một số cán bộ lãnh đạo hoặc quản lý có thể tìm cách giữ lại các bộ phận, phòng ban, hay những nhân sự mà họ có mối quan hệ thân thiết, dù công việc của các bộ phận này có thể không còn phù hợp với cơ cấu tổ chức mới hoặc không mang lại hiệu quả cao.

Điều này không chỉ làm bộ máy thêm cồng kềnh, thiếu hiệu quả, mà còn tạo ra một môi trường làm việc không công bằng, nơi những người có năng lực thực sự bị bỏ qua.

Cơ chế xin - cho cũng thể hiện rõ trong việc loại bỏ hoặc sáp nhập nhân sự trong quá trình sắp xếp bộ máy. Một số cán bộ có thể lợi dụng quyền lực của mình để yêu cầu người dưới quyền hoặc các nhân sự khác phải "biếu xén" hoặc "chạy chọt" để có thể duy trì vị trí công tác hoặc được chuyển sang vị trí mới.

Ngược lại, những người không có mối quan hệ hay không thể đáp ứng được yêu cầu cá nhân có thể bị loại bỏ hoặc chuyển công tác không hợp lý, mặc dù họ có năng lực và đóng góp lớn cho công việc. Đây là một hình thức tham nhũng vặt, ảnh hưởng trực tiếp đến động lực làm việc của cán bộ, công chức.

Những biểu hiện này làm giảm hiệu quả của quá trình sắp xếp, tinh gọn bộ máy. Vì vậy, việc xử lý triệt để những biểu hiện này không chỉ giúp tinh gọn bộ máy mà còn xây dựng một môi trường làm việc minh bạch, công bằng và hiệu quả, nơi mà mọi quyết định đều được đưa ra dựa trên sự cần thiết và năng lực thực tế.

Người dân đến UBND quận Bình Tân (TP HCM) giải quyết thủ tục hành chínhẢnh: Tấn Thạnh

Triển khai đồng bộ, giám sát chặt chẽ

Để chống tình trạng "chạy chọt" và lợi ích cá nhân trong quá trình cải cách bộ máy nhà nước, các giải pháp cần phải được triển khai một cách đồng bộ, quyết liệt và có sự giám sát chặt chẽ từ các cơ quan chức năng.

Giải pháp cốt lõi là xây dựng và thực thi các tiêu chí rõ ràng, công khai trong công tác sắp xếp nhân sự và bộ máy. Các tiêu chí này phải tập trung vào năng lực thực tế, hiệu quả công việc và sự đóng góp của từng cá nhân vào sự phát triển chung của bộ máy nhà nước.

Cùng với đó, việc công khai hóa quy trình tuyển dụng, bổ nhiệm và thăng tiến là điều cần thiết, giúp người dân và các tổ chức xã hội giám sát và phản biện các quyết định liên quan đến nhân sự. Từ đó hạn chế tối đa việc lợi dụng các mối quan hệ để đạt được lợi ích cá nhân, đồng thời tạo ra một môi trường cạnh tranh công bằng và lành mạnh.

Giải pháp tiếp theo là tăng cường kiểm tra, giám sát và thanh tra. Các cơ quan chức năng cần theo dõi sát sao hơn, hoạt động hiệu quả hơn trong việc phát hiện và xử lý các hành vi "chạy chọt", tham nhũng hay lợi ích cá nhân.

Cần có một hệ thống báo cáo, phản ánh và xử lý khiếu nại minh bạch, bảo đảm mọi sai phạm được phát hiện và xử lý kịp thời. Việc này sẽ tạo ra một áp lực mạnh mẽ, khiến những cá nhân hoặc tổ chức lợi dụng cơ chế "xin - cho" và chạy theo lợi ích cá nhân không dám tiếp tục hoạt động.

Cũng cần phải thực hiện chính sách xử lý nghiêm minh đối với những hành vi tham nhũng, "chạy chọt" và lạm dụng quyền lực. Các cá nhân tham gia vào việc thao túng, làm suy yếu hệ thống, hoặc có hành vi gian lận, cần phải bị xử lý nghiêm theo pháp luật, không có ngoại lệ.

Điều này không chỉ góp phần răn đe, mà còn tạo ra một thông điệp mạnh mẽ rằng bộ máy nhà nước không dung thứ cho bất kỳ hành vi vi phạm nào, bất kể là ai, "không vùng cấm, không ngoại lệ".

Mặt khác, việc tăng cường nâng cao nhận thức cho cán bộ, công chức về đạo đức công vụ, trách nhiệm đối với cộng đồng cũng đóng vai trò quan trọng. Việc giáo dục về những giá trị cốt lõi như công tâm, liêm chính, phục vụ nhân dân sẽ tạo ra một đội ngũ cán bộ có trình độ chuyên môn cao, đồng thời ý thức được trách nhiệm của mình đối với công việc và xã hội.

Bùi Hoài Sơn