Thống đốc Ngân hàng Nhà nước giải trình về chủ trương cho vay đặc biệt không tài sản bảo đảm, lãi suất 0%

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng phát biểu

Sáng 29/5, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng.

Dự thảo luật lần này bổ sung thẩm quyền quyết định việc cho vay đặc biệt của Ngân hàng Nhà nước (NHNN). Theo đó, NHNN được quyết định cho vay đặc biệt có tài sản bảo đảm, không có tài sản bảo đảm với tổ chức tín dụng (TCTD). Lãi suất cho vay đặc biệt là 0%/năm.

Theo luật hiện này, thẩm quyền quyết định việc cho vay đặc biệt với khoản vay có lãi suất là 0%/năm, khoản vay không có tài sản bảo đảm, thuộc về Thủ tướng.

Góp ý về nội dung này, đại biểu Nguyễn Hữu Thông - đoàn Bình Thuận - đánh giá quy định lãi suất cho vay đặc biệt là 0%/năm là một chính sách hỗ trợ mạnh mẽ, thể hiện rõ vai trò của NHNN trong việc hỗ trợ các TCTD đang trong tình trạng đặc biệt khó khăn, nhằm giữ vững an toàn của hệ thống tài chính - ngân hàng.

Tuy nhiên, theo đại biểu này, quy định mức lãi suất 0%/năm nếu không gắn với điều kiện áp dụng cụ thể, có thể dẫn tới lạm dụng chính sách, tạo ra rủi ro, làm sai lệch môi trường cạnh tranh giữa các tổ chức tín dụng và tăng áp lực lên ngân sách quốc gia.

Đại biểu Nguyễn Hữu Thông - đoàn Bình Thuận

"Quy định này có khả năng mâu thuẫn với nguyên tắc thị trường, gây ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng nguồn lực Nhà nước nếu không có cơ chế kiểm soát", đại biểu Hữu Thông lo ngại.

Từ đó, đại biểu Thông đề nghị, lãi suất 0% chỉ áp dụng cho TCTD thuộc diện kiểm soát đặc biệt, tái cơ cấu bắt buộc hoặc có ảnh hưởng đến sự ổn định tài chính quốc gia. Đồng thời, cần bổ sung cơ chế giám sát, công khai và đánh giá hiệu quả việc sử dụng nguồn vay đặc biệt này.

Giải trình trước Quốc hội, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho biết, về điều chỉnh thẩm quyền cho vay đặc biệt không có tài sản đảm bảo, lãi suất 0%, theo Luật sửa đổi năm 2024, thẩm quyền cho vay đặc biệt này sẽ được giao cho Thủ tướng Chính phủ. Tuy nhiên, trong thực tiễn, với sự phát triển của công nghệ và các TCTD, cùng với việc rút tiền của người dân không chỉ thông qua ngân hàng mà còn có các hình thức khác, nên nội dung này được Chính phủ xem xét và điều chỉnh kịp thời.

Thống đốc Nguyễn Thị Hồng chia sẻ thêm, việc cho vay không tài sản đảm bảo và lãi suất 0% cũng không phải là trường hợp thường xuyên, liên tục. Chỉ khi các TCTD cần thiết phải đưa vào giai đoạn can thiệp thì mới đưa vào diện vay đặc biệt này.

Theo Thống đốc, tài sản đảm bảo của TCTD chủ yếu là các hồ sơ tín dụng của khách hàng hoặc các tài sản có giá, thanh khoản cao như trái phiếu chính phủ…

Về các tiêu chuẩn, điều kiện cho vay đặc biệt, trong thực tế, tình hình hoạt động của các ngân hàng khác nhau. Thậm chí, theo Thống đốc Nguyễn Thị Hồng, sự cố rút tiền hàng loạt xảy ra nhiều khi không phải do yếu kém của TCTD mà do nhiều yếu tố khách quan như tin đồn, sự cố công nghệ…

"Do đó, các tiêu chuẩn, điều kiện cho vay đặc biệt cũng cần được xem xét linh hoạt, phù hợp với từng trường hợp cụ thể. Cơ quan soạn thảo sẽ tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện các quy định này", bà Nguyễn Thị Hồng cho hay.

Sáng 29/5, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng

Thống đốc Nguyễn Thị Hồng một lần nữa nhấn mạnh: "Việc xác định lãi suất cho vay đặc biệt là rất khó và không thường xuyên, chủ yếu nhằm đảm bảo an toàn hệ thống tiền tệ. Cơ quan soạn thảo sẽ tiếp tục nghiên cứu các giải pháp phù hợp, đồng thời cân nhắc các ý kiến đóng góp của các địa biểu".

Ngoài ra, về xử lý nợ xấu và bảo vệ quyền lợi các bên, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cho biết, việc luật hóa các quy định về xử lý nợ xấu sẽ giúp tăng hiệu quả và bảo vệ tốt hơn quyền lợi của người cho vay, người vay và các TCTD. Điều này sẽ góp phần ổn định hệ thống tài chính, tạo điều kiện cho các tổ chức tín dụng giảm lãi suất và phát triển hoạt động.

Hải Yến