Thống nhất điều chỉnh một số nội dung của Nghị quyết 53 về Dự án sân bay Long Thành

Sáng 9-11, kết luận phiên thảo luận ở hội trường về việc điều chỉnh một số nội dung của Nghị quyết 53/2017 của Quốc hội về Báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng hàng không quốc tế Long Thành, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, các đại biểu thống nhất sự cần thiết phải điều chỉnh một số nội dung của Nghị quyết 53.

Theo Phó Chủ tịch Quốc hội, bên cạnh những cố gắng của địa phương trong công tác giải phóng mặt bằng, cũng còn những nguyên nhân chậm trễ trong việc giải phóng mặt bằng của dự án Cảng Hàng không quốc tế Long Thành, chủ yếu là do 2 năm bị ảnh hưởng nặng nề của dịch Covid-19 nhưng cũng đề nghị đánh giá thêm các nguyên nhân khác để rút kinh nghiệm.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, có đại biểu đề nghị làm rõ hơn nguyên nhân chủ quan và trách nhiệm trong việc tăng, giảm tổng mức đầu tư, diện tích sử dụng đất kéo dài thời gian thực hiện dự án. Có đại biểu đề nghị tăng cường kiểm tra, giám sát và đề nghị kịp thời xử lý các vướng mắc đối với dự án trọng điểm.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải

Đa số các đại biểu thống nhất cần điều chỉnh thời gian thực hiện dự án. Có đại biểu đề nghị đánh giá kỹ tính khả thi khi chỉ cho phép kéo dài việc thực hiện đến hết năm 2024. Có đại biểu đề nghị đánh giá rõ nguyên nhân của việc chậm tiến độ, có giải pháp quyết liệt hơn, không để xảy ra tình trạng tiếp tục trình Quốc hội điều chỉnh thời gian thực hiện giai đoạn tiếp theo...

Có đại biểu đề nghị đánh giá rõ việc điều chỉnh thời gian thực hiện sẽ ảnh hưởng như thế nào đến việc thực hiện mục tiêu giai đoạn 1 đến năm 2025 đưa Cảng Hàng không quốc tế Long Thành vào khai thác. Các đại biểu đều thống nhất phải bố trí đủ vốn cho dự án và thống nhất với đề nghị của Chính phủ cho phép kéo dài thời gian giải ngân vốn đến hết năm 2024.

Nhưng cũng có nhiều đại biểu cho rằng, số vốn chưa giải ngân đã hủy dự toán, quyết toán kế hoạch đầu tư công giai đoạn 2016-2020 đã kết thúc nên không thể kéo dài thời gian giải ngân vốn và đề nghị Chính phủ khẩn trương đề xuất phương án xử lý phù hợp.

Quốc hội họp tại hội trường

Bên cạnh đó, các đại biểu cũng tham gia nhiều ý kiến như hình thức quyết định của Quốc hội, Nghị quyết chung hay cần có nghị quyết riêng về vấn đề này. Cụ thể hơn thông tin, số liệu điều chỉnh tổng mức đầu tư xây dựng và triển khai hiệu quả đề án giải quyết việc làm, tổ chức lại đời sống cho người dân vùng ảnh hưởng của dự án, thực hiện đền bù, hỗ trợ, tái định cư công khai, minh bạch, đúng quy định, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người dân, chú ý đến vấn đề đảm bảo các cơ sở hạ tầng xã hội.

Có đại biểu cũng đề nghị một số nội dung tương tự thì Quốc hội nên ủy quyền giao cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội nghiên cứu, giải quyết. Đồng thời cũng lưu ý các cơ quan của Chính phủ, Quốc hội cần rút kinh nghiệm trong công tác kiểm tra, giám sát để kịp thời đề xuất xử lý các vấn đề tồn tại, không để kéo dài nhiều năm.

Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ khẩn trương chỉ đạo cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra và các cơ quan có liên quan nghiên cứu, tiếp thu đầy đủ các ý kiến tham gia để xây dựng Báo cáo giải trình, tiếp thu và chỉnh lý các nội dung trình Quốc hội xem xét, thông qua.

Trước đó, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải (GTVT) Nguyễn Văn Thắng giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu.

Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thắng

Cảm ơn các ý kiến đóng góp của các đại biểu Quốc hội tại phiên thảo luận tại Tổ và tại phiên thảo luận tại hội trường hôm nay đối với dự án này, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, ngay sau phiên thảo luận tại Tổ, cơ quan soạn thảo đã có Báo cáo tiếp thu, giải trình đối với các nội dung đại biểu Quốc hội quan tâm…

Bộ trưởng Bộ GTVT cho biết, nguyên nhân tăng, giảm tổng mức đầu tư của Dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng hàng không quốc tế Long Thành đã được Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai trình bày chi tiết trong Báo cáo nghiên cứu khả thi điều chỉnh đã được Hội đồng thẩm định nhà nước và các bộ, ngành liên quan kiểm tra, rà soát bảo đảm đầy đủ cơ sở chính xác và trung thực theo quy định của Luật Tổ chức Chính phủ, Luật Đầu tư công, Luật Ngân sách nhà nước, Luật Bảo vệ môi trường, Luật Đất đai... Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai là chủ đầu tư chịu trách nhiệm trong việc tổ chức triển khai thực hiện.

Về nguyên nhân dự án chậm tiến độ, Bộ trưởng cho biết, ngoài các nguyên nhân khách quan như cơ quan chủ trì trình, Báo cáo của Chính phủ cũng nêu rõ nguyên nhân chủ quan là do nhân sự chủ chốt của Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai trong thời gian thực hiện dự án có nhiều thay đổi, thủ tục lập quy hoạch tái định cư, thiết kế đấu thầu kéo dài và lực lượng lao động khan hiếm sau giãn cách của đại dịch COVID-19, ảnh hưởng đến tiến độ thi công các gói thầu xây dựng…

Tuy nhiên, Bộ trưởng Bộ GTVT cho biết, qua các góp ý của các đại biểu Quốc hội, Chính phủ sẽ tiếp tục đánh giá, xác định các nguyên nhân chủ quan để từ đó rút kinh nghiệm và có các giải pháp khắc phục triệt để trong thời gian tới.

Về giải pháp triển khai, xử lý dứt điểm các nội dung còn tồn tại sau khi được Quốc hội cho phép kéo dài thời gian thực hiện, Bộ trưởng cho biết, Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai sẽ tiếp tục phối hợp với Bộ GTVT, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính để khẩn trương có các giải pháp xử lý dứt điểm.

Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai cũng đã yêu cầu các chủ đầu tư lập tiến độ thi công tổng thể, chi tiết, theo dõi, đôn đốc kịp thời, và có các biện pháp tăng cường. Nếu bị chậm, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ sẽ theo dõi sát sao, kịp thời lãnh đạo, chỉ đạo theo các nội dung Nghị quyết của Quốc hội để tháo gỡ kịp thời các khó khăn, vướng mắc, góp phần để dự án triển khai đúng tiến độ.

ĐBQH yêu cầu phân tích rõ nguyên nhân chậm trễ Dự án sân bay Long Thành

Sáng cùng ngày (9/11), tại Nhà Quốc hội, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, Quốc hội đã thảo luận ở hội trường về việc điều chỉnh một số nội dung của Nghị quyết 53/2017/QH14 ngày 24/11/2017 của Quốc hội về Báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng hàng không quốc tế Long Thành. Nhiều ĐBQH đã có ý kiến đối về nội dung này.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành phiên họp

Đại biểu Bùi Xuân Thống (Đồng Nai) nêu rõ, tại khoản 1, khoản 3, Điều 1 Nghị quyết số 53 đã quy định việc thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ tái định cư được tiến hành một lần và hoàn thành trước năm 2021, tính tới thời điểm hiện tại, dự án đã trễ hạn gần hai năm.

Tuy nhiên, qua giám sát tại tỉnh, đại biểu thấy rằng, cấp ủy, UBND các cấp của tỉnh đã có sự chủ động, quyết liệt trong việc triển khai các nội dung rất lớn của dự án này. Cụ thể, ngày 25/9/2017, Tỉnh ủy Đồng Nai đã có Chỉ thị số 55 tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng, chính quyền trong việc triển khai thự hiện chủ trương đầu tư dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành để tập trung chỉ đạo triển khai các công việc với tinh thần “cả nước vì Đồng Nai, Đồng Nai vì cả nước” trong triển khai thực hiện các dự án, không có vùng cấm trong việc xử lý nghiêm các vi phạm trong quá trình thực hiện dự án.

Đại biểu Bùi Xuân Thống

Đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa (Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội) thì yêu cầu đẩy nhanh tiến độ nhưng vẫn phải bảo đảm chất lượng công trình. “Thực sự chia sẻ với Chính phủ và tỉnh Đồng Nai, Dự án Sân bay Long Thành là một công trình trọng điểm Quốc gia, có vai trò vô cùng quan trọng, kết nối các tỉnh, thành Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam nói chung, Đồng Nai nói riêng với các trung tâm kinh tế quan trọng của cả nước; đồng thời kết nối với quốc tế.

Bất cứ Dự án đầu tư nào, quá trình triển khai thực hiện so với dự kiến ban đầu thường khó khớp nhau. Và trong thời gian triển khai thực hiện Dự án, UBND tỉnh Đồng Nai cũng đã chủ động đưa ra nhiều giải pháp (trong đó có cả việc tạm ứng ngân sách địa phương để tiếp tục chi trả kinh phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư) để hoàn thành công tác thu hồi đất cho Dự án và bàn giao toàn bộ mặt bằng giai đoạn 1”- đại biểu Mai Hoa bày tỏ.

Tuy nhiên, đại biểu cũng băn khoăn, trên thực tế, tiến độ dự án sân bay Long Thành đang rất chậm và gặp nhiều khó khăn. Theo đại biểu, lý do khi triển khai dự án rơi vào thời điểm xảy ra đại dịch COVID-19 thì có thể chia sẻ với Chính phủ.

Tuy nhiên, cũng phải nói thêm, thời gian đại dịch COVID 19 diễn ra ở Đồng Nai trên thực tế chỉ là cuối giai đoạn giải ngân, từ 2018-2020 không có dịch nhưng tiến độ là quá chậm.

Dù giải phóng mặt bằng là việc khó, nhưng khi trình QH tách riêng công tác đền bù, giải phóng mặt bằng thành dự án độc lập nhằm giải quyết thực tế, đẩy nhanh tiến độ đầu tư toàn bộ dự án, cả Chính phủ và tỉnh đều đã thể hiện sự quyết tâm rất cao (cam kết sớm nhất là đến 2020 Đồng Nai có thể bàn giao mặt bằng sạch cho chủ đầu tư, và đến 2025 sân bay Long Thành sẽ đưa vào khai thác theo như Nghị quyết của QH).

“Việc chậm trễ này còn có những nguyên nhân nào, cần phân tích kỹ để có bài học cho triển khai những dự án tương tự”- Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội đề nghị.

Đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa

Đại biểu Trần Văn Tiến (Vĩnh Phúc) cũng đề nghị cần có chủ trương cho chuyển đổi sử dụng phần diện tích đã thu hồi vào mục đích khác, nhằm tránh gây khiếu kiện.

Trước đó, báo cáo tổng hợp ý kiến thảo luận tại các tổ đại biểu Quốc hội (ĐB) vừa được Tổng Thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường gửi đến ĐB phục vụ cho phiên thảo luận tại hội trường về điều chỉnh một số nội dung trong báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng hàng không quốc tế Long Thành cho biết, nhiều ý kiến tán thành với việc kéo dài thời gian triển khai thực hiện dự án để phù hợp với tiến độ hiện nay.

Đáng lưu ý, cũng có một số ý kiến cho rằng, Quốc hội đã phê duyệt quyết toán chi ngân sách nhà nước năm 2021, do đó, việc Chính phủ kiến nghị “cho phép kéo dài thời gian giải ngân số vốn 2.510,372 tỷ đồng đến hết năm 2024” là không khả thi, không phù hợp với quy định của Luật Đầu tư công, Luật Ngân sách nhà nước; đề nghị hủy dự toán đối với phần không hoàn thành. Chính phủ cần rà soát lại nội dung này để đề xuất phương án xử lý phù hợp, đúng quy định.

Một số ý kiến đề nghị Chính phủ làm rõ số vốn chưa giải ngân hết của năm 2020 và năm 2021 (2.510,372 tỷ đồng) đã được hủy bỏ theo quy định hay chưa, hay đã được chuyển nguồn, có phù hợp với quy định pháp luật và đủ điều kiện để báo cáo Quốc hội cho phép kéo dài thời gian giải ngân vốn đến hết năm 2024 hay không.

Đi vào phân tích sâu các lý giải của Chính phủ về một trong những nguyên nhân dẫn đến chậm trễ là do tập trung nguồn lực cho việc thực hiện các dự án trọng điểm trên địa bàn như đường cao tốc Dầu Giây - Phan Thiết, dự án cao tốc Bến Lức - Long Thành, phục vụ các đoàn kiểm tra, giám sát nên lực lượng bị thiếu hụt, có ý kiến cho rằng giải thích này là không thỏa đáng, do việc tập trung nguồn lực cho việc thực hiện các dự án liên quan là các dự án đã có trong kế hoạch, không phải là vấn đề phát sinh; hơn nữa công tác giám sát, kiểm tra là một trong những công tác rất cần thiết trong triển khai thực hiện các dự án trọng điểm.

Liên quan đến quyền lợi của người dân trong vùng dự án, ĐBQH cũng đề nghị chính quyền địa phương, chủ đầu tư ưu tiên đầu tư từ rất sớm và phải đi trước một bước những cơ sở hạ tầng thiết yếu (trường học, trụ sở UBND xã, nhà trẻ, trường mẫu giáo…), bởi vì thiếu cơ sở hạ tầng thì người dân không thể định cư được.

Trà My