Thông qua Luật Thương mại điện tử: Định danh người bán bằng VNeID, ràng buộc trách nhiệm các sàn

Với 444/446 tổng số đại biểu quốc hội có mặt tán thành (tỷ lệ 99,55%), Quốc hội sáng nay (10/12) đã thông qua Luật Thương mại điện tử.

Về các quy định liên quan đến việc livestream bán hàng, tiếp thu ý kiến của nhiều đại biểu Quốc hội, cơ quan chủ trì soạn thảo đã quy định rõ trách nhiệm của từng chủ thể tham gia trong quá trình livestream bán hàng bao gồm người bán, người livestream và chủ quản nền tảng nhằm tăng cường minh bạch thông tin, nâng cao trách nhiệm pháp lý của các bên và tạo cơ sở cho công tác kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm.

Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên.

Trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình dự luật trước khi Quốc hội thông qua, Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, dự thảo Luật Thương mại điện tử xác định chủ quản nền tảng thương mại điện tử trong hoạt động livestream bán hàng được thực hiện dừng phát trực tuyến, gỡ bỏ thông tin hiển thị, đường dẫn liên kết ngay khi phát hiện hoặc theo yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Các trường hợp cụ thể bị xem xét gỡ bỏ như nội dung livestreams bán hàng vi phạm pháp luật hoặc có ngôn ngữ, hình ảnh, trang phục, hành vi trái đạo đức xã hội, thuần phong mỹ tục; Livestream bán hàng đối với hàng hóa cấm lưu thông và hàng hóa đang bị tạm dừng lưu thông trên thị trường theo yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền; hàng hóa, dịch vụ cấm quảng cáo theo quy định của pháp luật về quảng cáo.

Nội dung Livestream bán hàng đối với hàng hóa, dịch vụ mà pháp luật quy định phải có văn bản xác nhận nội dung quảng cáo khi chưa có văn bản xác nhận nội dung quảng cáo do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp.

Người bán hàng trên thương mại điện tử có quyền hạn và trách nhiệm như: Cung cấp thông tin cho chủ quản nền tảng thương mại điện tử để phục vụ xác thực danh tính người livestream bán hàng; Từ chối hợp tác khi người bán không cung cấp đầy đủ thông tin quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều 23 của Luật này; Không cung cấp thông tin gian dối hoặc gây nhầm lẫn về công dụng, xuất xứ, chất lượng, giá cả, chính sách khuyến mại, bảo hành và các nội dung khác liên quan đến hàng hóa, dịch vụ; Thực hiện nội dung quảng cáo đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền xác nhận đối với hàng hóa, dịch vụ theo quy định của pháp luật phải xác nhận nội dung quảng cáo.

Ngoài ra, người bán không sử dụng ngôn ngữ, hình ảnh, trang phục, hành vi trái đạo đức xã hội, thuần phong mỹ tục trong quá trình livestream bán hàng; Dừng hợp tác, dừng phát trực tuyến, gỡ bỏ thông tin hiển thị ngay khi phát hiện hoặc theo yêu cầu của người bán hoặc theo yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền về hành vi vi phạm pháp luật.

Về trách nhiệm của người bán trong hoạt động livestream bán hàng, trước khi thực hiện livestream bán hàng, người bán phải cung cấp đầy đủ cho người livestream bán hàng về giấy tờ chứng minh. Trong đó có giấy tờ chứng minh đáp ứng điều kiện đầu tư kinh doanh đối với ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện trước khi livestream bán hàng; Giấy tờ, tài liệu chứng minh đáp ứng chất lượng sản phẩm, hàng hóa theo quy định của pháp luật về chất lượng sản phẩm, hàng hóa.

Đối với hàng hóa, dịch vụ theo quy định của pháp luật phải có văn bản xác nhận nội dung quảng cáo trước khi thực hiện quảng cáo, người bán cung cấp văn bản xác nhận cho chủ quản nền tảng và người livestream bán hàng trước khi thực hiện livestream bán hàng. Nội dung bán hàng livestream phải phù hợp với nội dung quảng cáo được xác nhận...

Nhằm bảo vệ khách hàng, Luật Thương mại điện tử cũng quy định định danh người bán trên các sàn thương mại điện tử thông qua hệ thống định danh điện tử quốc gia VNeID. Quy định này hỗ trợ truy vết người bán, hạn chế hàng giả, hàng vi phạm quyền sở hữu trí tuệ và giúp cơ quan thuế quản lý hiệu quả hơn, chống thất thu ngân sách nhà nước.

Về trách nhiệm của chủ quản nền tảng thương mại điện tử kinh doanh trực tiếp, Luật quy định, chủ quản nền tảng thương mại điện tử kinh doanh trực tiếp thực hiện trách nhiệm quy định tại Điều 15. Công khai trên nền tảng thương mại điện tử giấy tờ chứng minh đáp ứng điều kiện đầu tư kinh doanh đối với ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện.

Đồng thời, thực hiện công khai đầy đủ thông tin về dịch vụ theo quy định của pháp luật có liên quan; thông tin về chất lượng hàng hóa trên nền tảng thương mại điện tử theo quy định của pháp luật về chất lượng sản phẩm, hàng hóa; thông tin bắt buộc thể hiện trên nhãn hàng hóa theo quy định pháp luật về nhãn hàng hóa, trừ thông tin có tính chất riêng biệt được thể hiện trên nhãn hàng hóa về ngày, tháng, năm sản xuất, thời hạn sử dụng, số lô sản xuất, số khung, số máy...

Luật không bắt buộc nền tảng thương mại điện tử kinh doanh trực tiếp từ nước ngoài phải thành lập pháp nhân tại Việt Nam, nhưng vẫn yêu cầu chỉ định ủy quyền cho một pháp nhân tại Việt Nam để thực hiện các nghĩa vụ liên quan, bảo đảm phù hợp với các cam kết quốc tế mà Việt Nam là thành viên, đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý của nhà nước, bảo vệ quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng trong nước

Chính phủ khẳng định nguyên tắc không phát sinh thêm thủ tục hành chính, tận dụng tối đa hạ tầng số hiện có để hỗ trợ quản lý mà không gây thêm gánh nặng cho doanh nghiệp và người dân.

Ngay sau khi luật được thông qua, Chính phủ sẽ triển khai kế hoạch xây dựng các văn bản hướng dẫn, bảo đảm quy định rõ ràng, khả thi, tránh chồng chéo và không làm phát sinh thủ tục hành chính mới. Công tác hậu kiểm dựa trên dữ liệu và quản lý rủi ro sẽ được đẩy mạnh, trong đó xác định rõ trách nhiệm của từng chủ thể trong toàn bộ hệ sinh thái thương mại điện tử.

Nhiều ý kiến của đại biểu Quốc hội xoay quanh vấn đề ngưỡng giao dịch của nền tảng nước ngoài, cơ chế ký quỹ để bảo đảm nghĩa vụ bồi thường cho người tiêu dùng hay nghĩa vụ tài chính với Nhà nước. Các nội dung này đều đã được cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp thu và sẽ tiếp tục được cụ thể hóa trong các nghị định hướng dẫn. Việc xây dựng luật và văn bản dưới luật bám sát tinh thần các nghị quyết của Trung ương và Quốc hội, hướng tới giảm tối đa thủ tục, đơn giản hóa quy định, giảm chi phí tuân thủ và không tạo rào cản cho hoạt động sản xuất kinh doanh.

Luật Thương mại điện tử được thông qua với kỳ vọng tạo hành lang pháp lý chặt chẽ, hiện đại và phù hợp thực tiễn, góp phần đưa thương mại điện tử Việt Nam phát triển mạnh mẽ, minh bạch và bền vững hơn trong bối cảnh chuyển đổi số sâu rộng.

Thùy Liên