Thông qua Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về phân loại đô thị
100% Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội có mặt tán thành biểu quyết thông qua Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về tiêu chuẩn của đơn vị hành chính và Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về phân loại đô thị.
Chiều 24/12, tiếp tục chương trình phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, thay mặt Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh trình bày tờ trình về dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về phân loại đô thị.
Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh trình bày tờ trình. Ảnh: Media Quốc hội.
Bộ trưởng Trần Hồng Minh cho biết, việc xây dựng dự thảo Nghị quyết nhằm thực hiện xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp, xác định rõ vai trò và chức năng đô thị trong mô hình mới; tạo cơ sở pháp lý cho việc phân cấp quản lý đô thị hiệu quả hơn, định hướng quy hoạch phát triển đô thị phù hợp.
Theo Bộ trưởng, một điểm nhấn quan trọng trong dự thảo Nghị quyết là đổi mới cách tiếp cận trong phân loại đô thị.
Thay vì gắn chặt đô thị với một đơn vị hành chính cụ thể như trước đây, dự thảo Nghị quyết xác định đô thị trên cơ sở không gian phát triển, tính chất, chức năng, vai trò và vị trí trong hệ thống đô thị quốc gia, phản ánh đúng thực tiễn đô thị hóa lan tỏa, đa trung tâm và liên kết vùng ngày càng rõ nét.
Hệ thống đô thị quốc gia được sắp xếp lại, rút gọn từ 6 loại xuống còn 4 loại: đô thị đặc biệt, đô thị loại I, loại II và loại III.
Việc rút gọn này không chỉ nhằm đơn giản hóa quản lý mà còn thể hiện rõ hơn vai trò, vị trí của từng đô thị trong hệ thống quốc gia và cấp tỉnh. Trong đó, Thủ đô Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh tiếp tục được xác định là đô thị đặc biệt, còn các thành phố trực thuộc Trung ương được xếp là đô thị loại I.
Cùng với đó, hệ thống tiêu chí, tiêu chuẩn phân loại đô thị được tinh gọn, tập trung vào ba nhóm tiêu chí lớn: vai trò - vị trí - điều kiện phát triển kinh tế - xã hội; mức độ đô thị hóa; và trình độ phát triển hạ tầng, tổ chức không gian đô thị.
Các yêu cầu mới về đô thị xanh, thông minh, thích ứng với biến đổi khí hậu và chuyển đổi số cũng được lồng ghép, nhằm bảo đảm tính cập nhật và phù hợp với xu thế phát triển hiện đại.
Đặc biệt, dự thảo Nghị quyết đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong quản lý đô thị. Theo dự thảo, Bộ Xây dựng thực hiện thẩm quyền công nhận đô thị loại I; Ủy ban nhân dân cấp tỉnh được giao công nhận đô thị loại II và loại III trong phạm vi địa phương.
Cách tiếp cận này được kỳ vọng sẽ tăng tính chủ động cho địa phương, đồng thời giảm thủ tục hành chính, nâng cao hiệu quả quản trị đô thị.
Bộ trưởng Trần Hồng Minh nhấn mạnh, dự thảo Nghị quyết đã được xây dựng theo trình tự, thủ tục rút gọn nhưng vẫn bảo đảm quá trình tổng kết thực tiễn, lấy ý kiến rộng rãi của các bộ, ngành, địa phương và chuyên gia.
Chính phủ đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét thông qua Nghị quyết để tạo cơ sở pháp lý ổn định, lâu dài cho công tác phát triển đô thị trong giai đoạn mới.
Bộ trưởng Bộ Nội vụ Đỗ Thanh Bình trình bày tờ trình dự thảo Nghị quyết về tiêu chuẩn của đơn vị hành chính. Ảnh: Phạm Thắng.
Tiếp nối nội dung này, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Đỗ Thanh Bình đã trình bày tờ trình về dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định tiêu chuẩn của đơn vị hành chính.
Dự thảo Nghị quyết gồm 3 chương, 12 điều, đã được chỉnh lý trên cơ sở tiếp thu ý kiến thẩm tra của Ủy ban Pháp luật và Tư pháp.
Một trong những nội dung trọng tâm là xây dựng lại hệ thống tiêu chuẩn đối với các loại đơn vị hành chính, bảo đảm vừa kế thừa quy định hiện hành, vừa có điều chỉnh phù hợp với bối cảnh mới.
Đối với đơn vị hành chính nông thôn, dự thảo tiếp tục giữ các tiêu chuẩn về quy mô dân số và diện tích tự nhiên, đồng thời bổ sung tiêu chuẩn về định hướng phát triển kinh tế - xã hội theo hướng nông thôn hiện đại, văn minh và bền vững.
Đối với đơn vị hành chính đô thị, dự thảo có nhiều điều chỉnh đáng chú ý.
Cụ thể, tiêu chuẩn đối với thành phố trực thuộc Trung ương được nâng lên rõ rệt, cả về quy mô dân số, diện tích tự nhiên lẫn yêu cầu về vị trí, chức năng và trình độ phát triển hạ tầng đô thị.
Tỷ lệ đô thị hóa tối thiểu được xác định từ 45% trở lên; tỷ lệ phường trên tổng số đơn vị hành chính cấp xã được điều chỉnh theo hướng linh hoạt hơn, phù hợp với thực tiễn sau sắp xếp.
Riêng đối với phường, dự thảo Nghị quyết điều chỉnh mạnh về quy mô dân số, tăng gấp hai đến ba lần so với trước, trong khi vẫn giữ tiêu chuẩn diện tích tự nhiên tối thiểu. Đáng chú ý, dự thảo không quy định phường phải gắn với loại đô thị cụ thể, thể hiện rõ quan điểm "không giới hạn đô thị là một đơn vị hành chính", phù hợp với định hướng chung của Trung ương.
Ở góc độ thẩm tra, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp tán thành với sự cần thiết ban hành các Nghị quyết, đánh giá các hồ sơ dự án Nghị quyết đã được chuẩn bị công phu, nghiêm túc, đúng quy định, đủ điều kiện trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định theo trình tự, thủ tục rút gọn.
Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng.
Sau thảo luận, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định phát biểu kết luận cho biết Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản tán thành với các dự thảo Nghị quyết đã được Chính phủ tiếp thu ý kiến thẩm tra.
Ông đề nghị Chính phủ tiếp tục phối hợp với Ủy ban Pháp luật và Tư pháp tiếp thu đầy đủ ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, nội dung được cơ quan thẩm tra đề nghị tiếp tục nghiên cứu để hoàn chỉnh hai dự thảo Nghị quyết.
"Việc hoàn chỉnh cần bảo đảm phù hợp với các văn kiện của Đảng, kể cả dự thảo văn kiện dự kiến trình Đại hội XIV; bảo đảm sự phù hợp, thống nhất với các luật, nghị quyết của Quốc hội, trong đó có các nghị quyết về phát triển kinh tế - xã hội, các chỉ tiêu về đô thị, giường bệnh…", Phó chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.
Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đề nghị Bộ Xây dựng, Bộ Nội vụ phối hợp với Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, trên cơ sở ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, hoàn chỉnh hai Nghị quyết và xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội bằng văn bản, trình Chủ tịch Quốc hội ký ban hành trước ngày 31/12 tới đây.
Hai Nghị quyết sẽ có hiệu lực từ ngày 1/1/2026 để bảo đảm tính thống nhất.
Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội biểu quyết về hai Nghị quyết. Ảnh: Media Quốc hội.
Tại phiên họp, 100% Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội có mặt tán thành biểu quyết thông qua Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về tiêu chuẩn của đơn vị hành chính và Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về phân loại đô thị.
