Thông tin mới về tiến độ giải phóng mặt bằng đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam

Phối cảnh Dự án Xây dựng đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam.

Bộ Xây dựng vừa có công văn gửi Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Ninh Bình trả lời kiến nghị của cử tri tỉnh này về việc sớm thông tin và bàn giao mốc giải phóng mặt bằng của Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, nhằm giúp địa phương chủ động trong công tác quản lý đất đai, từ đó tránh phát sinh vi phạm trong quá trình thực hiện Dự án.

Theo Bộ Xây dựng, Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư tại Nghị quyết số 172/2024/QH15 ngày 30/11/2024; Chính phủ ban hành Nghị quyết số 106/NQ-CP ngày 23/4/2025 để triển khai thực hiện Nghị quyết số 172/2024/QH15 của Quốc hội.

Trong thời gian qua, để đẩy nhanh tiến độ Dự án, Bộ Xây dựng đã chỉ đạo Ban quản lý dự án Đường sắt (chủ đầu tư) làm việc với các địa phương và Tập đoàn Điện lực Việt Nam phối hợp triển khai công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.

Đến nay, đã có 12/15 địa phương khởi công khu tái định cư vào dịp 19/8/2025; Tổng công ty Điện lực Việt Nam đã chỉ đạo 15/15 công ty điện lực địa phương và 4/4 công ty truyền tải điện khu vực tiến hành rà soát, kiểm đếm, thống kê các điểm giao chéo với Dự án, lập phương án sơ bộ di dời các công trình điện bị ảnh hưởng.

Song song với quá trình làm việc với các địa phương, Ban quản lý dự án Đường sắt đang triển khai đồng thời các công việc lựa chọn tư vấn cho các gói thầu như tư vấn quản lý Dự án, rà phá bom mìn vật nổ, đánh giá tác động môi trường.

Hiện nay, Chính phủ trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10 đề xuất bổ sung cơ chế, chính sách áp dụng cho Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam và đã được Quốc hội thông qua, trong đó có chính sách cho phép tách nội dung bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của Dự án thành các dự án độc lập.

Nguồn vốn được bố trí từ ngân sách trung ương và ngân sách địa phương; các địa phương và cơ quan liên quan tổ chức lập, quyết định đầu tư và thực hiện các dự án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên địa bàn; việc đầu tư các hạng mục liên quan không phải lập chủ trương đầu tư.

Căn cứ tình hình thực tế, Chính phủ được giao hướng dẫn chi tiết quy định này. Sau khi có Nghị quyết của Quốc hội, Bộ Xây dựng sẽ tham mưu Chính phủ hướng dẫn triển khai thực hiện trong tháng 1/2026.

Ngoài ra, Thủ tướng Chính phủ - Trưởng Ban chỉ đạo các công trình trọng điểm, dự án quan trọng quốc gia lĩnh vực đường sắt - thường xuyên họp Ban chỉ đạo để chỉ đạo, đôn đốc tiến độ và giải quyết các vướng mắc của các dự án đường sắt trọng điểm, quan trọng quốc gia.

Hiện nay, Ban quản lý dự án Đường sắt đang thực hiện các thủ tục lựa chọn tư vấn phục vụ công tác lập Báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án. Trên cơ sở kết quả nghiên cứu của tư vấn và quyết định của cấp có thẩm quyền về phương án hướng tuyến, vị trí nhà ga, khu depot, chủ đầu tư sẽ triển khai ngay việc lập hồ sơ ranh giới giải phóng mặt bằng, tổ chức cắm cọc và bàn giao cho địa phương theo quy định.

Theo Nghị quyết số 172/2024/QH15 của Quốc hội, Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam có mục tiêu đầu tư mới toàn tuyến đường đôi, khổ 1.435 mm, tốc độ thiết kế 350 km/h, tải trọng 22,5 tấn/trục; gồm 23 ga hành khách, 5 ga hàng hóa; sử dụng phương tiện, thiết bị hiện đại.

Tuyến đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam sẽ chủ yếu vận chuyển hành khách, đáp ứng yêu cầu lưỡng dụng phục vụ quốc phòng, an ninh và có thể vận tải hàng hóa khi cần thiết.

Sơ bộ tổng mức đầu tư Dự án khoảng 1.713.548 tỷ đồng (tương đương 67,34 tỷ USD), trong đó chi phí giải phóng mặt bằng khoảng 5,9 tỷ USD. Dự án tiến hành lập Báo cáo nghiên cứu khả thi từ năm 2025 và dự kiến cơ bản hoàn thành vào năm 2035.

Theo tính toán sơ bộ trong bước lập Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, tổng nhu cầu chiếm dụng đất của Dự án khoảng 10.827 ha, trong đó gồm 894 ha đất ở, 6.309 ha đất nông nghiệp, 30 ha đất cơ sở sản xuất phi nông nghiệp, 2.567 ha đất rừng và 1.027 ha đất khác (giao thông, sông suối, đất chưa sử dụng).

Anh Minh