Thủ đô sớm về đích mục tiêu giảm nghèo bền vững

Đến cuối năm 2024, thành phố chính thức không còn hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều, hoàn thành sớm một năm so với chỉ tiêu giai đoạn 2022-2025 và trở thành một trong những địa phương dẫn đầu cả nước trong thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững.

Hà Nội đã triển khai đồng bộ các chương trình, dự án giảm nghèo bền vững giúp đạt kết quả vượt bậc trong công tác giảm nghèo giai đoạn qua. Ảnh: Minh Phú

Những quyết sách “đúng và trúng” từ hệ thống chính trị

Ngay sau khi Quốc hội ban hành Nghị quyết số 24/2021/QH15 về Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, Hà Nội đã chủ động xây dựng hệ thống văn bản chỉ đạo, phân công rõ vai trò từng cơ quan, đơn vị. Thành phố sớm thành lập Ban Chỉ đạo các Chương trình mục tiêu quốc gia từ cấp thành phố đến cấp huyện; đồng thời ban hành Quyết định số 1362/QĐ-UBND phê duyệt kế hoạch giảm nghèo bền vững giai đoạn 2022-2025, đặt mục tiêu rõ ràng là đến cuối năm 2025, Hà Nội cơ bản không còn hộ nghèo.

Hàng loạt chính sách đặc thù được cụ thể hóa thông qua các nghị quyết của HĐND thành phố như Nghị quyết số 17/2021/NQ-HĐND quy định chính sách đặc thù hỗ trợ giảm nghèo bền vững; Nghị quyết số 03/2022/NQ-HĐND về hỗ trợ thêm tiền đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện; hay Nghị quyết số 09/2021/NQ-HĐND quy định mức chuẩn trợ giúp xã hội và đối tượng bảo trợ xã hội của Hà Nội. Trước khi thực hiện sắp xếp lại bộ máy (năm 2025), các sở, ngành cũ được giao trọng trách cụ thể: Sở Lao động - Thương binh và Xã hội đóng vai trò cơ quan thường trực; Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì các dự án về sinh kế; Sở Thông tin và Truyền thông đảm nhiệm giảm nghèo về thông tin; trong khi đó Sở Y tế và Sở Giáo dục - Đào tạo triển khai nhiệm vụ cải thiện dinh dưỡng và chăm sóc sức khỏe cho trẻ em nghèo.

Cách làm bài bản, khoa học, rõ trách nhiệm đã tạo nền tảng quan trọng giúp Hà Nội đạt được những kết quả vượt bậc trong công tác giảm nghèo giai đoạn qua.

Trong bức tranh giảm nghèo của Hà Nội, các dự án hỗ trợ sinh kế đóng vai trò mũi nhọn, giúp người nghèo có thêm điều kiện phát triển sản xuất, kinh doanh. Dự án Đa dạng hóa sinh kế được triển khai với tổng kinh phí hơn 49,4 tỷ đồng, hỗ trợ trực tiếp nhiều nhóm đối tượng như hộ nghèo, cận nghèo, hộ thoát nghèo và người khuyết tật. Thành phố đã tạo điều kiện cho hơn 510 hộ tham gia mô hình sản xuất nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, thương mại - dịch vụ, góp phần mở ra nguồn thu nhập mới, ổn định và bền vững hơn.

Các địa phương đồng thời chủ động phát triển mô hình nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới. Đặc biệt, với nguồn lực ủy thác qua Ngân hàng Chính sách xã hội lên tới 8.718 tỷ đồng, hàng chục nghìn hộ nghèo và đối tượng chính sách khác đã có cơ hội tiếp cận nguồn vốn ưu đãi để mở rộng sản xuất. Nhiều hộ nghèo được hỗ trợ phương tiện lao động như máy khâu, xe máy, máy ép nước mía… từ nguồn xã hội hóa, qua đó có thêm điều kiện tạo sinh kế lâu dài.

Song song hỗ trợ sinh kế, Hà Nội còn triển khai mạnh mẽ các mô hình sản xuất nông nghiệp công nghệ cao. Đến nay, toàn thành phố có hơn 200 mô hình ứng dụng công nghệ mới trong trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản và mô hình kết hợp, tập trung tại các xã: Mê Linh, Gia Lâm, Thường Tín, Đông Anh, Thanh Oai và Đan Phượng… Nhiều mô hình mang lại hiệu quả kinh tế nổi bật, điển hình như khu sinh thái nông nghiệp công nghệ cao Thung lũng Ngọc Linh vận hành theo công nghệ Nhật Bản và Đức, hay mô hình sản xuất rau hữu cơ Cuối Quý...

Gắn với xây dựng nông thôn mới, hạ tầng nông thôn ở Hà Nội được đầu tư đồng bộ, giúp người dân thuận lợi trong phát triển kinh tế - xã hội. Trong ảnh: Làng quê thôn Bài, xã Yên Bài. Ảnh: Minh Phú

Cùng với hỗ trợ sinh kế, các chương trình cải thiện dinh dưỡng, chăm sóc sức khỏe cho trẻ em dưới 16 tuổi thuộc hộ nghèo, cận nghèo được thành phố đặc biệt quan tâm thông qua các chương trình như “Sức khỏe Việt Nam” hay “Sức khỏe học đường”. 100% trẻ em nghèo được theo dõi sức khỏe, trong khi tỷ lệ suy dinh dưỡng liên tục giảm qua từng năm theo đúng chỉ tiêu thành phố đề ra.

Ở lĩnh vực việc làm và giáo dục nghề nghiệp, Hà Nội tiếp tục duy trì nhiều giải pháp hiệu quả nhằm hỗ trợ người lao động, đặc biệt là nhóm yếu thế. Năm 2024, thành phố đã tạo việc làm cho hơn 225.800 lao động; riêng nguồn vốn ủy thác ngân sách giúp 53.826 lao động có việc làm mới. Các phiên giao dịch việc làm diễn ra sôi động với hơn 19.000 người lao động tìm được việc làm sau phỏng vấn, trong đó gần 5.000 người được đưa đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng. Nhờ sự vào cuộc đồng bộ, tỷ lệ thất nghiệp khu vực thành thị giảm, còn 2,54%, thấp hơn mục tiêu đề ra.

Cùng năm, hệ thống giáo dục nghề nghiệp của thành phố tuyển sinh tới 250.000 lượt người, cung cấp nguồn lao động chất lượng cao cho thị trường. Tỷ lệ lao động được đào tạo chuyên môn kỹ thuật đạt 74,25%, khẳng định chất lượng nguồn nhân lực của Thủ đô tiếp tục được nâng lên.

Về đích sớm mục tiêu giảm nghèo

An sinh xã hội là trụ cột quan trọng trong công tác giảm nghèo. Hà Nội đã thực hiện đầy đủ chính sách hỗ trợ bảo hiểm y tế cho 100% người thuộc hộ nghèo, cận nghèo; miễn học phí, hỗ trợ chi phí học tập cho học sinh nghèo; hỗ trợ tiền điện, trợ cấp xã hội hằng tháng; thăm hỏi, hỗ trợ đột xuất cho các nạn nhân thiên tai, hỏa hoạn.

Từ năm 2022 đến 2024, thành phố đã hỗ trợ bảo hiểm y tế cho hơn 179.000 người thuộc hộ nghèo, cận nghèo và hộ có mức sống trung bình, với tổng kinh phí hơn 137,8 tỷ đồng. Đồng thời, các chương trình hỗ trợ đột xuất được triển khai kịp thời, giúp người dân vượt qua khó khăn sau thiên tai, hỏa hoạn và các biến cố nghiêm trọng.

Riêng trong năm 2024, Hà Nội hoàn thành 714 căn nhà cho hộ nghèo, cận nghèo nhân kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô, nâng tổng số nhà ở được hỗ trợ giai đoạn 2022-2024 lên 3.520 căn. Đây là hoạt động có ý nghĩa nhân văn sâu sắc, củng cố nền tảng để người nghèo an cư, lạc nghiệp, vươn lên thoát nghèo bền vững.

Đời sống người dân khu vực dân tộc miền núi của Thủ đô ngày một nâng cao. Ảnh: Minh Phú

Bên cạnh nguồn lực ngân sách, phong trào ủng hộ Quỹ Vì người nghèo được lan tỏa rộng khắp. Giai đoạn 2021-2024, Quỹ đã huy động hơn 153 tỷ đồng, góp phần hỗ trợ xây sửa hơn 1.800 ngôi nhà, cung cấp phương tiện sản xuất và hỗ trợ đột xuất cho hàng chục nghìn lượt người nghèo. Các tổ chức chính trị - xã hội như Hội Phụ nữ, Hội Nông dân, Đoàn Thanh niên… cũng tích cực vào cuộc với các hoạt động vay vốn, dạy nghề, hỗ trợ nhà ở và tạo việc làm. Nguồn vốn tín dụng chính sách đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc giúp người nghèo và các đối tượng chính sách có điều kiện phát triển kinh tế. Giai đoạn 2021-2024, Chi nhánh Ngân hàng Chính sách xã hội Hà Nội đã giải ngân hơn 23.243 tỷ đồng, hỗ trợ 458.575 lượt hộ vay vốn. Tổng dư nợ đến cuối năm 2024 đạt 16.567 tỷ đồng, tăng 6.401 tỷ đồng so với năm 2020.

Nguồn vốn ưu đãi này đã mang lại hiệu quả rõ rệt: 4.001 lượt hộ nghèo, cận nghèo và hộ mới thoát nghèo được vay vốn sản xuất; 208.000 lao động được tạo việc làm; hơn 118.500 hộ được hỗ trợ cải tạo, xây dựng công trình nước sạch, vệ sinh; hàng trăm người sau án phạt tù có cơ hội vay vốn khởi sự lại cuộc sống. Trong giai đoạn dịch Covid-19, nguồn vốn này càng thể hiện tính nhân văn khi hỗ trợ học sinh – sinh viên mua máy tính học online, hỗ trợ doanh nghiệp trả lương ngừng việc và phục hồi sản xuất, giúp hàng nghìn cơ sở giáo dục ngoài công lập vượt qua giai đoạn khó khăn.

Theo kết quả rà soát, năm 2022, Hà Nội còn 2.134 hộ nghèo (0,095%); đến năm 2023 giảm, còn 690 hộ (0,03%); đến cuối năm 2024, thành phố chính thức không còn hộ nghèo. Chỉ tiêu giảm nghèo bền vững giai đoạn 2022-2025 vì vậy hoàn thành sớm một năm, khẳng định sự nỗ lực vượt bậc của hệ thống chính trị và nhân dân Thủ đô.

Số hộ cận nghèo đến cuối năm 2024 còn 9.928 hộ, chiếm 0,43%, thành quả nổi bật trong bức tranh an sinh xã hội của Hà Nội. Qua thống kê khi chuyển sang mô hình chính quyền địa phương 2 cấp (tháng 7-2025), thành phố có 126 xã, phường thì 100% xã, phường không còn hộ nghèo, trong đó 43 đơn vị không còn hộ nghèo và hộ cận nghèo. Đến tháng 9-2025, các xã, phường trên địa bàn đã hỗ trợ giảm thêm 103 hộ cận nghèo, góp phần cải thiện đáng kể đời sống người dân nông thôn, tạo nền tảng vững chắc để Hà Nội hướng tới mục tiêu phát triển bao trùm, bền vững.

Thành phố xác định tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền để nâng cao nhận thức của người dân về giảm nghèo bền vững; hoàn thiện các chính sách hỗ trợ có điều kiện; tập trung hỗ trợ sinh kế, mở rộng mô hình sản xuất phù hợp với từng địa phương; tổ chức rà soát hộ nghèo, cận nghèo hằng năm, bảo đảm công khai, minh bạch. Hà Nội cũng sẽ tiếp tục nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ làm công tác giảm nghèo ở cơ sở; tăng cường kiểm tra, giám sát; phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội trong giám sát việc thực hiện chính sách.

Từ một địa phương có hơn 3.600 hộ nghèo vào đầu năm 2022, Hà Nội đã trở thành địa phương không còn hộ nghèo vào cuối năm 2024. Đây là minh chứng cho quyết tâm chính trị, cho cách làm đúng đắn và sự đồng lòng của cả hệ thống chính trị cùng người dân. Hà Nội không chỉ hoàn thành mục tiêu giảm nghèo mà còn xây dựng được hệ thống an sinh xã hội ngày càng hoàn thiện, hướng tới mục tiêu cao nhất: Mọi người dân đều được thụ hưởng thành quả phát triển và không ai bị bỏ lại phía sau.

Minh Phú