Thu giữ hàng chục phong bì chứa tiền tỷ tại phòng làm việc của cựu Thứ trưởng Nguyễn Bá Hoan

Tiền trở thành “chìa khóa vạn năng”

cựu Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Nguyễn Bá Hoan.

Cơ quan Cảnh sát điều tra (C03) Bộ Công an vừa hoàn tất kết luận điều tra, đề nghị truy tố 21 bị can trong vụ án “Nhận hối lộ”, “Môi giới hối lộ” và “Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Cục Quản lý lao động ngoài nước (Bộ LĐ-TB&XH) và các doanh nghiệp liên quan.

Một trong những chi tiết gây chú ý đặc biệt là việc lực lượng chức năng thu giữ 25 phong bì ghi rõ tên doanh nghiệp, cá nhân tại nơi làm việc của ông Nguyễn Bá Hoan, cựu Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH, bên trong là 999,5 triệu đồng và 156.100 USD.

Theo hồ sơ vụ án, Cục Quản lý lao động ngoài nước là đơn vị được giao thực hiện chức năng quản lý nhà nước đối với hoạt động đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài. Mọi hợp đồng cung ứng lao động, mọi giấy phép xuất khẩu lao động đều phải được thẩm định, trình lãnh đạo Bộ phê duyệt. Nắm rõ mấu chốt này, nhiều doanh nghiệp không chọn cách tuân thủ đầy đủ pháp luật, mà chủ động tiếp cận, dùng tiền để tác động ngược trở lại bộ máy quản lý.

Cơ quan điều tra xác định, trong giai đoạn giữ chức Thứ trưởng (2020–2025), ông Nguyễn Bá Hoan được phân công phụ trách trực tiếp Cục Quản lý lao động ngoài nước, là người ký quyết định cuối cùng đối với các giấy phép xuất khẩu lao động. Đây cũng chính là “điểm đích” mà các doanh nghiệp tìm mọi cách tiếp cận.

“Giấy phép con” mang tên thủ tục

Từ năm 2022, khi triển khai chương trình đưa lao động sang Hàn Quốc theo diện visa E7-3, một quy trình thẩm định riêng đã được xây dựng, phát sinh thêm nhiều điều kiện ngoài quy định pháp luật. Trên thực tế, đây là những rào cản mà doanh nghiệp rất khó đáp ứng đầy đủ nếu không có “tác động bên ngoài”.

Theo kết luận điều tra, chính những rào cản hành chính bị “cài cắm” này đã tạo ra điểm nghẽn, buộc doanh nghiệp muốn đi nhanh phải tìm cách “mở khóa” bằng tiền.

Trong bối cảnh đó, ông Nghiêm Quốc Hưng, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Công ty Hoàng Long, nhiều lần tiếp cận ông Nguyễn Bá Hoan để “nhờ hỗ trợ”. Đổi lại, doanh nghiệp chi tiền theo “đầu người” lao động xuất cảnh, từ 100–200 USD/người.

Kết quả, trong giai đoạn 2023–2025, ông Hoan đã hai lần nhận tổng cộng 170.000 USD từ Công ty Hoàng Long để chỉ đạo phê duyệt cho 129 lao động đi Hàn Quốc. Ngoài ra, ông còn nhận 50 triệu đồng từ Công ty Sona khi giải quyết nhanh hồ sơ cho doanh nghiệp này.

Không dừng ở những khoản chi trực tiếp cho từng hồ sơ, kết luận điều tra cho thấy, doanh nghiệp còn thiết lập cơ chế “chăm sóc” dài hạn đối với lãnh đạo có thẩm quyền. Trong các dịp lễ, tết hoặc khi cần giải quyết công việc phát sinh, các công ty Hoàng Long, Sona, Incoop3 tiếp tục “biếu” cho ông Nguyễn Bá Hoan tổng cộng 450.000 USD và 90 triệu đồng.

Tổng số tiền ông Hoan bị xác định đã nhận để tạo điều kiện cho doanh nghiệp lên tới 5,25 tỷ đồng, trong đó riêng các khoản liên quan visa E7-3 là 4,3 tỷ đồng.

Theo lời khai của Tống Hải Nam, cựu Cục trưởng Cục Quản lý lao động ngoài nước cho thấy, việc nhận tiền không mang tính cá nhân đơn lẻ, mà là một chuỗi hành vi có tổ chức, có phân công vai trò rõ ràng. Theo đó, doanh nghiệp thông qua các “đầu mối” môi giới, chi tiền cho chuyên viên, lãnh đạo phòng để hồ sơ được “ưu tiên”, sau đó tiền tiếp tục được đẩy lên cấp cao hơn. Sau mỗi giấy phép được ký, ông Nam thường đưa cho Thứ trưởng phụ trách khoảng 100 triệu đồng, với lời giải thích là “doanh nghiệp cảm ơn”.

Cơ quan điều tra xác định, 29 doanh nghiệp với 30 hồ sơ đã chi tổng cộng 15,384 tỷ đồng để “chạy” giấy phép xuất khẩu lao động. Trong đó, ông Hoan nhận 5,2 tỷ đồng, ông Nam nhận 7,9 tỷ đồng; nhiều chuyên viên, môi giới hưởng lợi hàng tỷ đồng.

Quá trình điều tra, các bị can và người liên quan đã nộp khắc phục gần 52 tỷ đồng. Riêng ông Nguyễn Bá Hoan nộp lại hơn 15,8 tỷ đồng. Cơ quan điều tra cũng kê biên 4 bất động sản trị giá khoảng 220 tỷ đồng của vợ chồng ông Nghiêm Quốc Hưng; thu giữ tại Công ty Hoàng Long 39 tỷ đồng tiền mặt, nhiều vàng, tài sản giá trị lớn.

Theo C03, hành vi của các bị can đã làm biến dạng nghiêm trọng hoạt động quản lý nhà nước, tạo ra môi trường “xin – cho”, khiến pháp luật bị vô hiệu hóa bởi đồng tiền.

Cơ quan điều tra kết luận, các bị can đã phạm tội “Nhận hối lộ” theo Điều 354, “Môi giới hối lộ” theo Điều 365 Bộ luật Hình sự.

Minh Đức