Thu gom, xử lý bao bì thuốc bảo vệ thực vật còn nhiều hạn chế
Nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh thời gian qua đã chú trọng triển khai các giải pháp xử lý chất thải nguy hại từ hoạt động sản xuất nông nghiệp như: bao gói, vỏ chai thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) sau khi sử dụng, nhưng thực tế vẫn còn nhiều điểm hạn chế, chưa thể thực hiện triệt để.
Nhiều người dân chưa có thói quen phân loại rác và bỏ rác từ thuốc BVTV đúng quy định sau khi sử dụng
Không phủ nhận việc sử dụng thuốc BVTV có tác dụng lớn trong việc diệt sâu bệnh trên cây trồng, nhưng mặt trái của loại chất này cùng với vỏ bao bì gây ảnh hưởng xấu đến môi trường sống cũng như sức khỏe của con người. Trong khi đó, Lâm Đồng là địa phương có diện tích canh tác nông nghiệp lớn với tổng diện tích gieo trồng năm 2024 đạt gần 412.000 ha, tăng 8,2% so với cùng kỳ. Đặc biệt, diện tích nông nghiệp công nghệ cao theo tiêu chí mới đạt 69.600 ha năm 2024, chiếm 21,2% diện tích canh tác, tăng 2.764 ha so với năm 2023. Với diện tích trên, lượng thuốc BVTV sử dụng trung bình hằng năm tại Lâm Đồng lên khoảng 4.200 - 4.600 tấn. Theo ước tính, tỷ lệ bao bì trên khối lượng thuốc BVTV đối với chai nhựa khoảng 10%, gói và các loại khác khoảng 5%.
Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường, trong năm 2024 đến nay, Sở đã thường xuyên tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho các tổ chức, hộ nông dân trực tiếp sản xuất nông, lâm nghiệp sau khi sử dụng thuốc BVTV phải thu gom đúng quy định thông qua các hình thức như: đài truyền thanh của xã, thị trấn; lồng ghép trong các buổi họp thôn, tổ dân phố, chương trình tập huấn xây dựng nông thôn mới... Trong năm 2024, Sở đã phối hợp với UBND huyện Lạc Dương tổ chức lễ phát động ra quân thu gom, xử lý rác thải nông nghiệp, bao gói thuốc BVTV tại khu vực đầu nguồn hồ Đan Kia - Suối Vàng. Tổng lượng chất thải nông nghiệp đã thu gom, xử lý đúng quy định khoảng 5 tấn rác thải, trong đó có 0,3 tấn bao gói thuốc BVTV.
Bên cạnh đó, Sở đã chủ trì tập huấn cho Hội Nông dân huyện Lâm Hà, Đam Rông; Hội Cựu chiến binh huyện Di Linh, Bảo Lâm. Hỗ trợ 50 thùng chứa cho Hội Nông dân huyện Đơn Dương. Tổ chức thu gom bao, gói thuốc BVTV sau sử dụng tại huyện Đơn Dương và TP Đà Lạt khoảng 800 kg.
Kết quả đến hết năm 2024, các đơn vị, địa phương đã xây dựng được 3.117 bể chứa (tăng 279 bể so với năm 2023) và 22 khu vực lưu chứa. Trong đó, đã thu gom được 103,5 tấn (tăng 21,6 tấn so với năm 2023); xử lý được 101,7 tấn (tăng 25 tấn so với năm 2023); còn tồn 1,8 tấn (giảm 3,3 tấn so với năm 2023). Qua đó cho thấy tình trạng ô nhiễm môi trường từ bao gói thuốc BVTV sau sử dụng phần nào được cải thiện, ý thức bảo vệ môi trường của cá nhân, tập thể, người sản xuất nông nghiệp dần được nâng cao, công tác thu gom bao gói thuốc BVTV sau sử dụng của chính quyền địa phương cũng được quan tâm.
Tuy nhiên, theo đánh giá, bên cạnh kết quả đạt được, nhận thức của người dân về tác hại của bao gói thuốc BVTV sau sử dụng và việc tổ chức thu gom bao gói thuốc BVTV sau sử dụng vẫn còn hạn chế. Vẫn còn tình trạng rác thải sinh hoạt thu gom trong bể chứa bao gói thuốc BVTV. Công tác quản lý, thu gom, xử lý bao gói thuốc BVTV tại một số địa phương như Bảo Lâm, Bảo Lộc, Đức Trọng… chưa được quan tâm đúng mức. Một số địa phương đã lắp đặt hệ thống bể chứa nhưng chưa duy trì thường xuyên việc thu gom bao gói thuốc BVTV nên tỷ lệ bao gói được thu gom, xử lý đúng quy định còn thấp; tập trung tại các huyện: Đức Trọng, Bảo Lâm và TP Bảo Lộc. Phổ biến nhất là người dân chưa có thói quen bỏ bao gói thuốc BVTV sau sử dụng vào thùng chứa, bỏ không đúng nơi quy định, còn vứt ra ngoài đồng, sông, suối hoặc đốt trực tiếp tại đồng ruộng gây ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng đến cảnh quan.
Hiện nay, khó khăn là trên địa bàn tỉnh chưa có đơn vị có chức năng để thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải nguy hại theo quy định. Trong khi đó, kinh phí tiêu hủy bao gói thuốc BVTV ở mức cao, từ 25.000 - 30.000 đồng/kg bao gói thuốc BVTV, do phải vận chuyển ra ngoài tỉnh để xử lý.Để triển khai thực hiện việc thu gom, vận chuyển và xử lý bao gói thuốc BVTV sau sử dụng trên địa bàn tỉnh được đồng bộ và hiệu quả, hướng đến một nền nông nghiệp xanh, sạch, bền vững, thân thiện với môi trường, Sở Nông nghiệp và Môi trường cho biết đã có văn bản kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường sớm ban hành quy định chi tiết về xử lý bao gói thuốc BVTV phát sinh trong hoạt động nông nghiệp theo Nghị định số 08/2022/NĐ-CP. Đồng thời, sẽ tiếp tục phối hợp với các địa phương tăng cường công tác tuyên truyền sâu rộng tới người dân. Chú trọng đầu tư xây dựng, lắp đặt các bể chứa, khu lưu chứa bao gói thuốc BVTV sau sử dụng, phân bổ kinh phí và tổ chức thực hiện việc thu gom, xử lý bao gói thuốc BVTV sau sử dụng...
