Thu gom, xử lý chất thải rắn còn nhiều khó khăn

Đống chất thải rắn do một doanh nghiệp đổ trái phép cạnh đường Violet thuộc địa phận phường Sa Pa, thị xã Sa Pa.

Nhiều khó khăn trong quản lý, thu gom

Phường Bắc Cường có tốc độ phát triển đô thị lớn của thành phố Lào Cai, điều này đồng nghĩa với lượng chất thải rắn từ hoạt động xây dựng phát sinh khá lớn. Mặc dù việc quản lý, thu gom chất thải rắn được chính quyền phường quan tâm nhưng nhiều hộ, doanh nghiệp và các lái xe tải dịch vụ thiếu ý thức vẫn đổ rác thải, chất thải rắn bừa bãi ven sông Hồng và dọc tuyến đường Võ Nguyên Giáp…

Theo ông Nguyễn Trường Sơn, Phó Chủ tịch UBND phường Bắc Cường, từ năm 2018, UBND phường đã tổ chức nhiều đợt ra quân thu gom, dọn những khu vực người dân đổ thải tự phát. Trong 3 năm gần đây, UBND phường đã xử lý hàng chục trường hợp đổ trộm chất thải không đúng nơi quy định, xử phạt hơn 15 triệu đồng.

Thực tế, ngoài Bắc Cường thì các phường như Nam Cường, Kim Tân, Lào Cai, Bình Minh… vẫn diễn ra tình trạng đổ chất thải rắn không đúng nơi quy định, nhất là ven sông, suối và ở các khu công nghiệp Bắc Duyên Hải và Đông Phố Mới. Trong khi đó, lực lượng thu gom của Công ty Cổ phần Môi trường - Đô thị tỉnh chỉ thường xuyên thu gom ở những tuyến phố có dân cư, còn ở những tuyến đường và tuyến phố chưa có dân cư thì không thể thu gom nên lượng chất thải rắn vẫn tồn nhiều.

Thị xã Sa Pa có mật độ xây dựng chỉ đứng sau thành phố Lào Cai. Hằng năm, địa phương này đón lượng khách du lịch lớn nên lượng chất thải, rác thải rắn phát sinh tăng. Theo thống kê sơ bộ, lượng chất thải rắn trong 6 tháng đầu năm 2020 thu gom ở đô thị là hơn 2.773 tấn và vùng nông thôn là 240 tấn. Theo đánh giá của Phòng Tài nguyên - Môi trường thị xã, việc thu gom, vận chuyển rác thải rắn và rác thải nói chung còn nhiều hạn chế do ý thức của người dân chưa cao, đường đi lại chưa thuận tiện cho việc thu gom.

Trao đổi với phóng viên, ông Trần Đức Việt, Chủ tịch UBND phường Phan Si Păng (thị xã Sa Pa) cho biết: Từ hơn 1 năm nay, tuyến đường Điện Biên và Nguyễn Chí Thanh nằm trên địa bàn phường thường xuyên xảy ra tình trạng các xe tải đổ trộm chất thải rắn. Chỉ tính riêng từ đầu năm đến nay, phường đã phát hiện và nhắc nhở, xử lý hơn 10 trường hợp vi phạm.

Những ngày gần đây, dư luận bất bình trước việc những đống chất thải rắn do các lái xe tải đổ trộm trên tuyến đường Violet thuộc địa phận phường Sa Pa (thị xã Sa Pa). Trong đống rác thải đó có nhiều chất thải nguy hại như thép vụn, nhựa vụn, thủy tinh… Ngay sau khi người dân phản ánh, Phòng Quản lý đô thị và Phòng Tài nguyên - Môi trường thị xã Sa Pa đã xác minh chiếc xe tải đổ trộm rác và xử phạt vi phạm hành chính đơn vị có nguồn rác cũng như lái xe.

Theo thống kê của Phòng Tài nguyên và Môi trường thị xã Sa Pa, trong năm 2019 và 6 tháng đầu năm 2020, thị xã Sa Pa đã tổ chức giám sát 14 điểm; kiểm tra, nhắc nhở, xử lý 30 đơn vị sản xuất, kinh doanh với tổng số tiền phạt hơn 132 triệu đồng.

Không chỉ ở thành phố Lào Cai và thị xã Sa Pa, ở các địa phương trong tỉnh, nhất là dọc các tuyến tỉnh lộ, quốc lộ, không khó để thấy những đống chất thải rắn tự phát ngay tại lề đường. Theo thống kê từ Chi cục Môi trường (Sở Tài nguyên và Môi trường), chất thải rắn có nguồn phát sinh khá đa dạng: Từ các khu dân cư, từ sản xuất nông nghiệp, cơ sở y tế, các cơ sở sản xuất công nghiệp… Ước tính trung bình mỗi ngày chất thải rắn từ các khu dân cư nông thôn và đô thị là hơn 150 tấn, từ các cơ sở sản xuất nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và xây dựng khoảng 200 tấn. Đây là con số khá lớn nên nếu không có phương án, biện pháp thu gom, xử lý khoa học và triệt để thì nguy cơ ảnh hưởng đến môi trường là rất lớn.

Cần có giải pháp thu gom, xử lý phù hợp

Theo ông Phạm Văn Tân, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần Môi trường - Đô thị tỉnh Lào Cai, tỷ lệ thu gom rác ở các đô thị đạt khoảng 95% và ở vùng nông thôn đạt khoảng 80%. Tuy nhiên, việc thu gom, xử lý chất thải rắn còn nhiều hạn chế, như việc phối hợp giữa cơ quan, đơn vị, địa phương chưa chặt chẽ; ý thức của một số người dân, đơn vị và doanh nghiệp chưa cao, còn tình trạng không phân loại rác tại nguồn và xả thải bừa bãi chất thải rắn. Đặc biệt, vẫn còn cơ sở sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp không phân loại và tập trung chất thải rắn.

Rác thải rắn vứt ven Quốc lộ 4E (đoạn qua xã Thống Nhất).

Hầu hết các địa phương đang gặp khó khăn trong việc quy hoạch điểm tập kết và việc đổ thải, xử lý chất thải rắn chưa được quan tâm. Việc xây dựng các bãi chôn lấp chất thải rắn ở nhiều nơi không được người dân ủng hộ do lo ngại gây ô nhiễm môi trường, vì thế chủ yếu được xử lý bằng phương pháp đốt, chôn lấp tại chỗ hoặc đổ thải tự do.

Trong thời gian qua, các cấp, các ngành trong tỉnh đã ban hành nhiều chính sách, văn bản làm cơ sở triển khai thu gom chất thải rắn nhưng trên thực tế, công tác quản lý chất thải rắn tại các địa phương còn có sự chồng chéo, chưa phân cấp rõ ràng, gây khó khăn trong triển khai thực hiện. Cụ thể, về quản lý lĩnh vực môi trường do phòng tài nguyên - môi trường phụ trách nhưng việc quản lý về các dịch vụ, thu gom, xử lý vi phạm lại do phòng kinh tế - hạ tầng phụ trách.

Để thực hiện tốt việc thu gom, xử lý chất thải rắn, cần đẩy nhanh việc xây dựng các điểm tập kết chất thải rắn, bãi chôn lấp phù hợp; tăng cường huy động mọi nguồn lực đầu tư cho hoạt động thu gom, vận chuyển, tái chế và xử lý chất thải rắn. Cùng với đó, cần có biện pháp nâng cao nhận thức, ý thức của người dân trong việc phân loại, thu gom, xử lý chất thải rắn gắn và phát huy vai trò giám sát của người dân đối với các hoạt động xả thải chất thải rắn để xử lý các tổ chức, cá nhân vi phạm theo quy định.

Phạm Sơn