Thu hồi quyết định đạt chuẩn nông thôn mới: Việc cực chẳng đã

Ngày 2/8/2022, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 18 về việc Quy định điều kiện, trình tự, thủ tục, hồ sơ xét, công nhận, công bố và thu hồi quyết định công nhận địa phương đạt chuẩn nông thôn mới, đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu và hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025, trong đó bổ sung nội dung “quy định xét, thu hồi quyết định công nhận đạt chuẩn nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu, hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới”. Đây là nội dung mới so với Quyết định số 2540 ngày 30/12/2016 của Thủ tướng Chính phủ.

Mặc dù thời gian thực hiện còn khá dài nhưng tỉnh Lào Cai đã sớm ban hành Văn bản hướng dẫn số 5311 ngày 9/11/2022 về việc thực hiện một số nội dung tại Quyết định 18 của Thủ tướng Chính phủ. Điều này cho thấy sự chỉ đạo quyết liệt của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, sự đồng lòng của các ngành, các địa phương trong xây dựng nông thôn mới.

Ông Nguyễn Trung Kiên, Phó Chánh Văn phòng chuyên trách Văn phòng Điều phối nông thôn mới tỉnh cho rằng, việc rà soát, đánh giá hiện trạng nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao theo Bộ tiêu chí nông thôn mới cấp xã của tỉnh Lào Cai giai đoạn 2022 - 2025 rất cần thiết và là cơ sở để các xã xây dựng kế hoạch duy trì các tiêu chí đã đạt, khắc phục các tiêu chí “rớt chuẩn”, giúp các xã không bị thu hồi quyết định công nhận đạt chuẩn nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao.

Theo quy định mới, tỉnh sẽ rà soát, xem xét việc thực hiện các tiêu chí đối với 62 xã đã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới; 4 xã đã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao; 2 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn nông thôn mới, hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới, nếu đơn vị nào không đảm bảo chất lượng các tiêu chí sẽ thu hồi quyết định công nhận từ ngày 1/8/2024. Điều này đặt ra áp lực lớn, buộc các địa phương phải triển khai giải pháp duy trì và nâng cao các tiêu chí đạt chuẩn, đặc biệt là với các xã đã đạt chuẩn nông thôn mới giai đoạn trước.

Trung tâm xã Mường Hum (Bát Xát).

Đạt chuẩn nông thôn mới năm 2018 nhưng sau khi rà soát lại theo Bộ tiêu chí nông thôn mới cấp xã tỉnh Lào Cai giai đoạn 2022 - 2025, xã Mường Hum (huyện Bát Xát) chỉ còn 12 tiêu chí đạt chuẩn (“rớt chuẩn” 7 tiêu chí). Ông Sí Trung Kiên, Chủ tịch UBND xã Mường Hum cho biết: Quyết định số 18 của Thủ tướng Chính phủ đặt ra áp lực rất lớn cho những xã đã đạt chuẩn nông thôn mới, đặc biệt là xã vùng cao. Giai đoạn tới có rất nhiều tiêu chí có chỉ tiêu cao, khó thực hiện, nhưng không vì thế mà xã Mường Hum ngừng nỗ lực, cố gắng. Chúng tôi luôn tích cực vận động người dân thực hiện các tiêu chí bị “rớt chuẩn” với mục tiêu cốt lõi là nâng cao đời sống, thu nhập cho người dân, phát triển kinh tế - xã hội; quyết tâm không để bị thu hồi quyết định xã đạt chuẩn nông thôn mới.

Theo đánh giá của Văn phòng Điều phối nông thôn mới tỉnh, Bộ tiêu chí nông thôn mới cấp xã tỉnh Lào Cai giai đoạn 2022 - 2025 có bổ sung một số chỉ tiêu, tiêu chí mới, mức độ đạt chuẩn cao hơn nên việc một số địa phương đã được công nhận đạt chuẩn giai đoạn trước không duy trì được 100% số tiêu chí đạt chuẩn là điều tất yếu. Giai đoạn này, có một số tiêu chí khó thực hiện đối với các xã của tỉnh. Ví dụ, để đạt chuẩn nông thôn mới, các xã cần đạt thu nhập bình quân đầu người 39 triệu đồng/năm; tỷ lệ nghèo đa chiều còn dưới 13%; tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế đạt từ 95% trở lên. Ngoài ra, một số tiêu chí như “Tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn”, “Môi trường”, “Chất lượng môi trường sống”… cũng có nhiều chỉ tiêu thành phần cao hơn giai đoạn trước.

Nhằm duy trì những kết quả đã đạt trong xây dựng nông thôn mới và phấn đấu trở thành huyện nông thôn mới nâng cao vào năm 2025, cấp ủy đảng, chính quyền huyện Bảo Thắng đã đặt ra các mục tiêu cụ thể, như 100% xã duy trì đạt chuẩn nông thôn mới; 7 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao; 2 xã đạt chuẩn xã nông thôn mới kiểu mẫu; 3 thị trấn đạt chuẩn đô thị văn minh.

Người dân tích cực phát triển chăn nuôi gia súc.

Bên cạnh việc tham mưu cho UBND tỉnh ban hành Đề án xây dựng huyện Bảo Thắng đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao đến năm 2025, Huyện ủy Bảo Thắng đã kiện toàn ban chỉ đạo các chương trình mục tiêu quốc gia cấp huyện, cấp xã; đẩy mạnh tuyên truyền với những khẩu hiệu thiết thực, gần gũi với người dân như: “Đường rộng, điện sáng, nhiều hoa/Nhân dân đồng lòng, nông thôn phát triển”; “Đường rộng, hè thoáng, văn minh; xóm, thôn không rác; nhà nhà chung tay”… Ông Trần Minh Sáng, Bí thư Huyện ủy, Trưởng Ban Chỉ đạo Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững huyện Bảo Thắng khẳng định: Huyện Bảo Thắng sẽ rà soát các tiêu chí để tiếp tục đầu tư, phấn đấu không có xã bị thu hồi danh hiệu nông thôn mới.

Theo ông Nguyễn Trung Kiên, Phó Chánh Văn phòng chuyên trách, Văn phòng Điều phối nông thôn mới tỉnh Lào Cai, để tránh bị thu hồi quyết định đạt chuẩn nông thôn mới giai đoạn trước, các địa phương phải đẩy mạnh phong trào thi đua “Thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia” giai đoạn 2022 - 2025; tiếp tục thúc đẩy phong trào xây dựng nông thôn mới phát triển rộng khắp, đi vào chiều sâu, hiệu quả, thiết thực hơn, trong đó tuyên truyền, vận động để người dân nhận thức rõ vai trò, trách nhiệm trong thực hiện.

Bên cạnh đó, các cấp, ngành cần thường xuyên theo dõi, đôn đốc, kiểm tra và giám sát nhằm kịp thời phát hiện những khó khăn, vướng mắc trong thực hiện tại cơ sở, đưa ra các giải pháp khắc phục; lồng ghép hiệu quả các nguồn lực để xây dựng đồng bộ kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội vùng nông thôn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số; thu hút, kêu gọi doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn. Bên cạnh đó, tiếp tục đào tạo nghề gắn với nhu cầu và giải quyết việc làm cho người dân; xây dựng nông thôn mới luôn phải gắn với phát triển đô thị văn minh cả về không gian kinh tế, sản xuất, thị trường, văn hóa, kết nối du lịch, dịch vụ, thương mại đảm bảo đồng bộ và phát triển bền vững...