Thu hút 44% vốn đầu tư khởi nghiệp cả nước, Thành phố Hồ Chí Minh đang ở đâu trên hành trình trở thành Top 100 hệ sinh thái startup toàn cầu?

SIHUB được kỳ vọng là hạ tầng kết nối các nguồn lực trong hệ sinh thái khởi nghiệp, nơi thử nghiệm các chính sách mới.

Sự kiện khánh thành Trung tâm Khởi nghiệp sáng tạo Saigon Innovation Hub (SIHUB) vừa qua là một bước đi bản lề, thể hiện quyết tâm cụ thể hóa Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về đột phá khoa học, công nghệ và chuyển đổi số quốc gia.

Phát biểu tại Lễ khánh thành, ông Lâm Đình Thắng, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh nhấn mạnh: Hệ sinh thái startup của thành phố được định giá khoảng 7,4 tỷ USD, thu hút vốn đầu tư mạo hiểm 260 triệu USD. Thành phố cũng ghi dấu ấn ở nhiều lĩnh vực công nghệ cao trên bản đồ thế giới, như top 2 Đông Nam Á về khởi nghiệp blockchain, xếp hạng 56 toàn cầu về Fintech.

Trong bối cảnh Nghị quyết 57-NQ/TW về phát triển 10 doanh nghiệp công nghệ số dẫn đầu và Nghị quyết 68 về thúc đẩy kinh tế tư nhân, những điều kiện trên là nền tảng giúp Thành phố Hồ Chí Minh theo đuổi tham vọng trở thành trung tâm tài chính quốc tế (IFC).

Bên cạnh đó, các câu chuyện thành công từ khu vực tư nhân ngày càng củng cố vị thế hệ sinh thái startup dẫn đầu khu vực của thành phố. Đơn cử như MoMo và Sky Mavis - hai kỳ lân công nghệ xuất phát từ Thành phố Hồ Chí Minh - là những thí dụ điển hình cho hành trình vươn lên từ startup bằng khả năng dung hòa giữa chính sách, đổi mới và thực thi.

Hiện nay, MoMo đang phục vụ hơn 30 triệu người dùng và hơn 300.000 đối tác kinh doanh trên toàn quốc. Điều đáng chú ý là trong suốt hơn 15 năm hoạt động, nền tảng này đã không ngừng chuyển mình, nâng cấp từ dịch vụ thanh toán sang các dịch vụ về tài chính, cung cấp một hệ sinh thái các sản phẩm dịch vụ đáp ứng mọi nhu cầu hàng ngày của người Việt, đồng thời, cung cấp trọn bộ giải pháp số hóa cho tiểu thương, hộ kinh doanh và SMEs.

Trong bài phát biểu tại Hội nghị thượng đỉnh Công nghệ tài chính Thành phố Hồ Chí Minh thuộc khuôn khổ khánh thành SIHUB, ông Nguyễn Bá Diệp, đồng sáng lập MoMo chỉ ra một thực tế: 97% doanh nghiệp Việt Nam là tiểu thương và hộ kinh doanh, chiếm 45% GDP và sử dụng 60% lực lượng lao động. Đây là “xương sống của nền kinh tế” nhưng lại phần lớn lại đang đứng ngoài dòng chảy dữ liệu.

Ông Nguyễn Bá Diệp, đồng sáng lập MoMo phát biểu tại Hội nghị.

Hệ thống bán lẻ truyền thống ở Việt Nam phân mảnh và vận hành bằng tay. Một cửa hàng tạp hóa có thể làm việc với hơn 100 nhà cung cấp nhưng hoàn toàn ghi chép thủ công. Dữ liệu doanh thu không có, giao dịch chủ yếu bằng tiền mặt, khiến việc tiếp cận tài chính chính thống trở nên xa vời. Ở điểm rơi này, chiến lược xây hạ tầng số vi mô mà MoMo đang triển khai cho hàng triệu tiểu thương được xem là giải pháp “chạm đích”.

Đáng chú ý, chiến lược số hóa dữ liệu cho nhóm tiểu thương, SMEs đã được MoMo kiên định theo đuổi từ rất sớm, tập trung xây dựng giải pháp cho những cửa hàng tạp hóa, quán ăn vỉa hè, sạp hàng chợ truyền thống, vốn chiếm tỷ trọng áp đảo trong nền kinh tế. Với kinh nghiệm hỗ trợ hàng trăm nghìn hộ kinh doanh, MoMo xác định lộ trình chuyển đổi số với ba bước triển khai: thanh toán, vận hành và tín dụng. Thiết kế này sát với thực tế và giúp tiểu thương vốn ngại công nghệ có thể tiếp cận dần dần thay vì phải áp dụng ngay những mô hình phức tạp. Công nghệ được tối ưu hóa theo hướng thân thiện và chi phí thấp, biến fintech thành hạ tầng phổ thông, phù hợp với mọi quy mô kinh doanh.

Ở lớp thanh toán, MoMo phổ biến QR đa ngân hàng và thiết bị Soundbox giúp tiểu thương xác nhận giao dịch tức thì, hình thành dòng dữ liệu minh bạch ngay từ khâu bán hàng. Ở lớp vận hành, nền tảng và các đơn vị thành viên như iPOS, Nhanh.vn cung cấp công cụ quản lý bán hàng và kê khai thuế điện tử, giúp chuẩn hóa quy trình kinh doanh. Khi lượng dữ liệu tích lũy đủ lớn, MoMo phối hợp cùng ngân hàng để mở rộng tiếp cận vốn cho tiểu thương dựa trên hệ thống chấm điểm tín dụng khách quan, chính xác.

Loa thông báo giao dịch MoMo và bộ thiết bị quản lý bán hàng F&B từ iPOS.

Trong bối cảnh Việt Nam được đánh giá là thị trường có tỷ lệ giao dịch tài chính qua điện thoại cao nhất Đông Nam Á (Google, Temasek & Bain 2024), chiến lược của MoMo càng cho thấy tác động vĩ mô rõ rệt. Khi một tiệm tạp hóa nhỏ lẻ có thể chấp nhận thanh toán không tiền mặt, quản lý doanh thu và tiếp cận tín dụng, đó không chỉ là thay đổi ở quy mô cửa hàng, mà còn là nền móng giúp kinh tế số cắm rễ vào đời sống thực.

Bên cạnh MoMo, Sky Mavis cũng là một kỳ lân công nghệ ghi dấu ấn với hành trình mang công nghệ đến với đại chúng. Bắt đầu với tựa game blockchain Axie Infinity thu hút hàng triệu người chơi trên thế giới, Sky Mavis đã không ngừng đổi mới và hiện sở hữu sàn giao dịch nhân vật, vật phẩm trong game với tổng giá trị giao dịch đạt 4,3 tỷ USD. Không chỉ phát triển game, kỳ lân này còn xây dựng nhiều công cụ hỗ trợ và hạ tầng blockchain, tạo nền tảng kết nối các bên tham gia và đưa sản phẩm đến gần hơn với người dùng.

MoMo hay Sky Mavis là những ví dụ điển hình cho thấy sức vươn của startup Việt trong dòng chảy chuyển đổi số quốc gia và cụ thể hóa tinh thần của Nghị quyết 57, qua đó, đóng góp trực tiếp vào định hướng đưa Thành phố Hồ Chí Minh vào Top 100 hệ sinh thái khởi nghiệp toàn cầu và Top 5 Đông Nam Á.

Lê Linh