Thứ trưởng Bộ Y tế lưu ý các bệnh viện cần tránh nguy cơ khủng hoảng y tế do dịch bệnh

Tại hội nghị “Chiến lược sử dụng kháng sinh, kháng nấm và vai trò của phối hợp đa chuyên khoa trong điều trị bệnh nhiễm trùng đa kháng thuốc hiện nay tại Việt Nam” diễn ra hôm 29.3 tại TP.HCM, TS-BS Lê Quốc Hùng - Trưởng khoa Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết hiện nay tình trạng vi khuẩn kháng kháng sinh đang lan rộng khắp thế giới như một “đại dịch”.

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Tri Thức trao đổi và chỉ đạo tại hội nghị - Ảnh: PV

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) xác định đây cũng chính là vấn đề hàng đầu đe dọa đến sức khỏe loài người, với khoảng 5 triệu ca tử vong mỗi năm.

Tại Việt Nam, vấn đề này dần trở nên cấp bách hơn khi tình trạng nhiễm trùng đa kháng thuốc ở người bệnh tại các bệnh viện đang ngày càng gia tăng chóng mặt. Chỉ trong năm 2020, ước tính có hơn 2 triệu ca nhiễm nấm xâm lấn. Riêng ở Bệnh viện Chợ Rẫy, trung bình mỗi tháng có 480 ca nhiễm khuẩn Gr(-) đa kháng khó điều trị và khoảng 200 ca nhiễm khuẩn Gr(+) kháng thuốc, với nguyên nhân chủ yếu do nhiễm khuẩn cộng đồng gây ra. Điều này làm tăng tỷ lệ tử vong lên 1,6 lần, tăng tổng chi phí điều trị lên gần 2 lần và tăng chi phí thuốc kháng sinh lên gấp 3 lần so với bình thường.

Theo các chuyên gia, có nhiều nguyên nhân gây nên tình trạng kháng kháng sinh. Điển hình như vi khuẩn kháng thuốc. Các loại vi khuẩn gây bệnh thường biến đổi không ngừng để thích nghi với cơ thể. Chúng có thể đột biến gien, phân hủy hoặc tạo ra những thay đổi trong cấu trúc làm mất tác dụng của thuốc.

Ngoài ra, việc tự ý dùng thuốc kháng sinh khi chưa có chỉ định của bác sĩ cũng là một trong những nguyên nhân thường gặp dẫn đến nhiễm trùng đa kháng thuốc. Thống kê cho thấy có hơn 80% phụ huynh chưa biết sử dụng kháng sinh đúng cách cho con dưới 2 tuổi. Điều này cũng phần nào phản ánh được sự nghiêm trọng của vấn đề sử dụng kháng sinh tại Việt Nam.

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Tri Thức cho rằng tình trạng vi sinh vật kháng thuốc đang trở thành vấn đề y tế cấp bách toàn cầu. Thực trạng này làm tăng thời gian nằm viện, chi phí điều trị và tỷ lệ biến chứng nặng dẫn đến tử vong cho bệnh nhân, ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe cộng đồng.

Các bác sĩ phải hết sức cân nhắc trên từng bệnh nhân, từng điều kiện để chọn kháng sinh hợp lý nhất trong quá trình điều trị - Ảnh: PV

Để tránh tình trạng vi sinh vật kháng thuốc, theo Thứ trưởng Nguyễn Tri Thức, các bác sĩ phải hết sức cân nhắc trên từng bệnh nhân, từng điều kiện để chọn kháng sinh hợp lý nhất.

“Việc sử dụng kháng sinh không chỉ đòi hỏi sự chính xác về loại thuốc, liều lượng mà còn phải cân nhắc dựa trên tình trạng cụ thể của từng bệnh nhân, ở từng điều kiện khác nhau. Sự phối hợp chặt chẽ giữa bác sĩ lâm sàng, bác sĩ vi sinh và dược sĩ lâm sàng sẽ giúp đưa ra phương hướng lựa chọn sử dụng kháng sinh một cách hợp lý nhất, giảm tác dụng phụ do thuốc gây ra, ngăn chặn sự lan rộng của vi sinh vật kháng thuốc”, ông Thức giải thích.

Ngoài ra, các bệnh viện cần chú trọng nâng cao hiệu quả điều trị, việc kịp thời phát hiện và ngăn chặn nhiễm trùng đa kháng cũng là một vấn đề quan trọng.

Thứ trưởng Bộ Y tế nhấn mạnh chiến lược quản lý, tối ưu hóa sử dụng kháng sinh, công cụ chẩn đoán nhanh, phối hợp đa chuyên ngành trong điều trị nhiễm trùng đa kháng là bước quan trọng để đối phó với vấn đề này.

Việc triển khai đồng bộ và hiệu quả các chiến lược sẽ giúp kiểm soát và giảm thiểu sự phát triển của vi sinh vật kháng thuốc, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và hệ thống y tế trong tương lai.

“Điều này sẽ giúp các bệnh viện có thể tránh được nguy cơ khủng hoảng y tế do dịch bệnh bùng phát xảy ra. Đây cũng là hoạt động thuộc Kế hoạch hành động quốc gia của Bộ Y tế về phòng chống kháng thuốc tại Việt Nam giai đoạn 2023-2030”, Thứ trưởng Bộ Y tế lưu ý.

Hồ Quang