Thứ trưởng Bộ Y tế: Thuốc giả đang làm ảnh hưởng đến uy tín của ngành y tế

Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên đã nhấn mạnh như trên về tình trạng thuốc giả tràn lan đang gây nhức nhối hiện nay tại Hội thảo “Thuốc giả - hệ lụy thật: Giải pháp nào ngăn chặn?" do báo Tiền Phong phối hợp với Cục Quản lý dược (Bộ Y tế) tổ chức tại TP.HCM hôm nay (26.5).

Công tác phòng, chống thuốc giả còn nhiều bất cập

Trong thời gian qua, nhiều vụ việc sản xuất, kinh doanh thuốc giả đã bị triệt phá, xử lý như vụ thuốc giả Tetracyclin, Clorocid tại Thanh Hóa, Hà Nam có tổ chức và quy mô lớn khiến cho người dân, nhất là những bệnh nhân hết sức hoang mang, lo lắng.

Theo Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên, thuốc là mặt hàng đặc biệt liên quan đến sức khỏe và tính mạng con người. Do đó, việc sản xuất, kinh doanh thuốc giả sẽ để lại những hệ lụy nghiêm trọng đối với xã hội, cần phải lên án và xử lý nghiêm minh.

Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên phát biểu tại Hội thảo “Thuốc giả - hệ lụy thật: Giải pháp nào ngăn chặn?" hôm nay (26.5) - Ảnh: PV

“Tình trạng thuốc giả, kém chất lượng tràn lan như hiện nay không chỉ là hành vi phạm nghiêm trọng pháp luật, vi phạm đạo đức xã hội mà còn đe dọa đến sức khỏe nhân dân và ảnh hưởng uy tín của ngành y tế”, ông Tuyên nhấn mạnh.

Ngoài ra, thuốc giả cũng đang làm suy yếu ngành công nghiệp dược, ảnh hưởng đến sự tồn vong của các doanh nghiệp chân chính. Đó là chưa kể đến hậu quả pháp lý, đạo đức và niềm tin xã hội.

“Bộ Y tế sẽ đấu tranh quyết liệt, xử lý nghiêm tình trạng thuốc giả, với tinh thần, không có vùng cấm, không ngoại lệ. Những đối tượng có hành vi bao che, tiếp tay, thiếu trách nhiệm để thuốc giả tung ra thị trường cũng sẽ bị xử lý nghiêm”, ông Tuyên nói.

TS Tạ Mạnh Hùng – Phó cục trưởng Cục Quản lý dược (Bộ Y tế) cho rằng, công tác quản lý và phòng chống thuốc giả hiện nay còn nhiều bất cập, dù chúng ta đã có hệ thống quản lý dược tương đối đầy đủ.

Thực tế hiện nay, các đối tượng làm thuốc giả ngày càng tinh vi, có thể sản xuất "chui" mà không cần nhà xưởng cố định, chia nhỏ quy trình để tránh bị phát hiện và dùng mạng xã hội làm kênh tiêu thụ. Trong khi đó, một bộ phận nhà thuốc bán lẻ chưa tuân thủ nghiêm ngặt quy định, bán thuốc không hóa đơn, không truy xuất được nguồn gốc, tạo điều kiện cho thuốc giả thâm nhập vào hệ thống chính thống.

Ngoài ra, Việt Nam còn phải đối mặt với nguy cơ gia tăng thuốc giả từ bên ngoài xâm nhập, thông qua các kênh trực tuyến, đặc biệt là mạng xã hội và các sàn thương mại điện tử xuyên biên giới.

Trong khi đó, hiện cả nước có 3 viện trung ương và 62 trung tâm cấp tỉnh thực hiện kiểm nghiệm thuốc nhưng lại thiếu trang thiết bị hiện đại để kiểm tra nhanh tại chỗ, chưa đồng bộ về năng lực. Một số quy định về xử lý vi phạm hành chính còn nhẹ tay, chưa đủ sức răn đe, đặc biệt với thuốc không rõ nguồn gốc có giá trị nhỏ hoặc chưa đủ điều kiện để xử lý hình sự.

Theo PGS-TS Trần Việt Hùng - Viện trưởng Viện Kiểm nghiệm thuốc TP.HCM - hiện nay Việt Nam chưa có một chiến lược toàn diện về phòng, chống thuốc giả. Việc phát hiện và xử lý chủ yếu vẫn dựa vào lực lượng công an, quản lý thị trường, dưới sự điều phối của Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia. Tuy nhiên, cách tiếp cận này chủ yếu mang tính chất hậu kiểm, tức xử lý sau khi vi phạm đã xảy ra, trong khi bối cảnh hiện nay đòi hỏi phải có một hệ thống giám sát chủ động, hiện đại và đồng bộ hơn.

Sẽ nâng mức phạt, xử lý hình sự

Trước thực trạng trên, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên cho biết trước mắt, từ nay đến ngày 15.6, chúng ta phải tiếp tục triển khai, cụ thể hóa Công điện 41, 55, 65 và Chỉ thị 13 của Thủ tướng Chính phủ về thực hiện tháng cao điểm về chống hàng gian hàng giả. Vấn nạn thuốc giả, thực phẩm chức năng giả làm ảnh hưởng đến uy tín của ngành y tế và cả doanh nghiệp làm ăn uy tín.

Công an tỉnh Thanh Hóa triệt phá đường dây sản xuất, buôn bán tân dược giả quy mô lớn - Ảnh: Internet

Đối với Luật Dược sửa đổi 2024 đã được Quốc hội thông qua, có hiệu lực từ 1.7.2025 tới, nhưng Bộ Y tế sẽ tiếp tục rà soát, nếu thấy cần thiết vẫn tham mưu Chính phủ trình Quốc hội tiếp tục sửa đổi. Tiếp đó là Luật An toàn thực phẩm sẽ được Quốc hội thông qua trong thời gian tới. “Hiện, Bộ Y tế cho phép doanh nghiệp được tự công bố hồ sơ. Tuy nhiên, trong 7 ngày chúng tôi sẽ rà soát. Nếu không đạt yêu cầu, sẽ cho thu hồi”, Thứ trưởng Bộ Y tế khẳng định.

Ngoài ra, ông Tuyên cũng cho biết Bộ Y tế đã báo cáo Thủ tướng và được đồng ý cho phép nâng mức xử phạt, xử lý hình sự để đảm bảo đủ tính đe đối với với các cơ sở sản xuất, kinh doanh thuốc giả, kém chất lượng; đồng thời tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, đặc biệt là chính quyền cơ sở và tăng cường kiểm tra đột xuất đối với các doanh nghiệp có sản phẩm nghi ngờ là giả.

Theo TS Tạ Mạnh Hùng để phòng, chống thuốc giả hiệu quả hơn chúng ta cần công khai thông tin đơn vị phân phối và áp dụng truy xuất nguồn gốc bằng mã QR; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ như blockchain, cơ sở dữ liệu ngành dược đồng bộ toàn quốc, và phần mềm theo dõi đơn thuốc, bệnh án điện tử; tăng cường đầu tư cho hệ thống kiểm nghiệm, truyền thông cảnh báo cộng đồng và phối hợp chặt chẽ giữa các bộ ngành, chính quyền địa phương và doanh nghiệp chân chính.

“Cuộc chiến chống thuốc giả là nhiệm vụ khó khăn và lâu dài. Cần cả hệ thống chính trị vào cuộc, cùng với sự tỉnh táo và hợp tác của người dân. Đây là cuộc chiến lâu dài, không thể chủ quan”, TS Tạ Mạnh Hùng nhấn mạnh.

Hồ Quang