Thủ tướng tương lai của Đức cảnh báo châu Âu đang đứng trước tình thế nguy cấp

Lời kêu gọi của ông Merz phản ánh tình trạng bất ổn đang bao trùm liên minh xuyên Đại Tây Dương kể từ khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tái đắc cử. Nhiều người lo ngại rằng ông Trump có thể thỏa hiệp với Nga về vấn đề Ukraine mà không cần tham khảo ý kiến của Kiev hay châu Âu.

Hiện tại, liên minh bảo thủ CDU/CSU của ông Merz đang nỗ lực thành lập chính phủ mới sau chiến thắng trong cuộc bầu cử ngày 23/2. Tuy nhiên, tiến trình đàm phán liên minh vốn không dễ dàng và sự cản trở từ phía các đảng đối lập có khả năng sẽ kéo chậm nỗ lực của CDU/CSU.

Lãnh đạo Liên minh Dân chủ Cơ đốc giáo (CDU) Friedrich Merz. Ảnh: Politico

Đối với Đức -nền kinh tế lớn nhất Châu Âu, thời gian cũng đang trở nên vô cùng cấp bách. Các doanh nghiệp nước này đang cần hỗ trợ để duy trì khả năng cạnh tranh, trong khi xã hội Đức đang bị chia rẽ nghiêm trọng vì vấn đề nhập cư. Chính phủ mới cũng phải đối mặt với nguy cơ chính quyền Tổng thống Trump tăng thuế cũng như sức ép từ Nga và Trung Quốc.

“Điều đáng lo ngại nhất là ông Trump có thể tự ý đạt thỏa thuận với Nga về Ukraine mà không tham vấn châu Âu hay Ukraine. Điều này hoàn toàn không thể chấp nhận được đối với cả hai bên”, ông Merz phát biểu trong cuộc họp báo ngày 24/2.

Ông cũng cảnh báo rằng nếu khẩu hiệu “Nước Mỹ trên hết” bị biến thành “Nước Mỹ đơn độc” thì tình hình sẽ trở nên càng khó khăn.

Hiện tại, liên minh bảo thủ của Merz đang tìm cách hợp tác với đảng Dân chủ Xã hội (SPD) của Thủ tướng Olaf Scholz, đảng đứng thứ ba về tỷ lệ ủng hộ trong cuộc bầu cử, sau khi đảng cực hữu Sự Lựa chọn vì nước Đức (AfD) bất ngờ giành vị trí thứ hai.

Tuy nhiên, nỗ lực kết liên minh với đảng Dân chủ Xã hội của ông Merz diễn ra sau một chiến dịch tranh cử căng thẳng đã làm bộc lộ những khác biệt sâu sắc về chính sách, đặc biệt là về vấn đề di cư. Với kết quả bầu cử tệ nhất kể từ sau Thế chiến II, đảng Dân chủ Xã hội có thể sẽ đưa ra nhiều điều kiện khắt khe trong quá trình đàm phán.

Trong khi đó, các đảng cực hữu và cực tả đã chiếm hơn một phần ba số ghế trong Quốc hội, đủ để cản trở bất kỳ thay đổi nào trong hiến pháp nhằm nới lỏng hạn mức vay của nhà nước. Một số chuyên gia cho rằng điều này là cần thiết để vực dậy nền kinh tế Đức đang trì trệ.

Giới hạn nợ công

Ông Merz cho biết đang thảo luận với các đảng khác để cải cách các biện pháp hạn chế nợ và hạn chế vay mượn , ngay cả khi Quốc hội mới chưa chính thức hoạt động. Ông cũng cân nhắc về khả năng thành lập một quỹ đặc biệt ngoài ngân sách nhà nước để tăng cường chi tiêu quốc phòng.

Tuy nhiên, sự vươn lên mạnh mẽ của đảng Cánh tả và đảng cực hữu Sự Lựa chọn vì nước Đức AfD có thể tạo ra thế lực phủ quyết trong Quốc hội. Điều này có nguy cơ cản trở những nỗ lực gia tăng ngân sách quốc phòng cần thiết để củng cố an ninh châu Âu.

Ngày 24/2, Đảng Cánh tả đã bày tỏ mong muốn tăng cường khả năng vay mượn của chính phủ, với điều kiện là nguồn tiền này không được sử dụng cho mục đích tái vũ trang. Cả đảng AfD lẫn đảng Cánh tả đều phản đối việc viện trợ quân sự cho Ukraine.

“Ông Friedrich Merz cần phải chuẩn bị tinh thần ngay từ bây giờ”, ông Jan van Aken, đồng chủ tịch đảng Cánh tả cảnh báo.

Từng là người ủng hộ mạnh mẽ mối quan hệ giữa châu Âu và Mỹ nhưng đến ngày 24/2, ông Merz lại một lần nữa bày tỏ lo ngại về việc liệu Mỹ có còn là đồng minh đáng tin cậy hay không. Ông nhấn mạnh: “Đây thực sự là thời điểm vô cùng nguy cấp đối với châu Âu”.

Hôm 23/2, ông Merz đã lên án những phát ngôn mà ông cho là “không thể chấp nhận được” từ chính quyền Trump trong chiến dịch tranh cử. Ông cũng cảnh báo Mỹ không nên tạo ra sự chia rẽ trong Liên minh châu Âu bằng cách ưu đãi thuế quan cho một số nước thành viên.

Trong một quyết định táo bạo vào ngày 24/2, ông Merz đã mời Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đến thăm Đức, bất chấp lệnh bắt giữ đối với nhà lãnh đạo Israel do Tòa án Hình sự Quốc tế ban hành liên quan đến cáo buộc xung đột ở Gaza.

Theo kết quả kiểm phiếu sơ bộ, liên minh bảo thủ CDU/CSU của ông Merz đã giành vị trí dẫn đầu trong cuộc bầu cử ngày 23/2 với 28,5% phiếu bầu. Trong khi đó, đảng AfD phá kỷ lục với số phiếu bầu cán mốc 20,8%.

Dù vậy, các đảng lớn vẫn khẳng định sẽ không hợp tác với AfD do đảng này đang bị cơ quan an ninh Đức giám sát vì nghi ngờ có tư tưởng cực đoan. Tuy vậy, AfD vẫn nhận được sự ủng hộ từ một số nhân vật có ảnh hưởng tại Mỹ, bao gồm tỷ phú Elon Musk.

CTV Hà Ngọc/VOV.VN (biên dịch) Theo Reuters