Thư viện trường học cần được xây dựng và hoạt động theo nhu cầu học sinh

Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Hữu Độ phát biểu tại hội thảo

Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Hữu Độ cho biết, từ năm 1998, Bộ GD&ĐT đã ban hành Quy chế tổ chức và hoạt động thư viện trường phổ thông, nhằm thực hiện Nghị quyết Trung ương 2 khóa 8 về xây dựng một nền giáo dục chuẩn hóa. Năm 2003, Bộ tiếp tục ban hành Quyết định 01/2003/QĐ-BGDĐT về Tiêu chuẩn thư viện trường phổ thông, trong đó đề ra các các tiêu chuẩn quan trọng cho một thư viện như: số lượng đầu sách, cơ sở vật chất (diện tích phòng thư viện, quy định bàn ghế, máy tính…), cán bộ thư viện, công tác quản lý quản trị, tổ chức hoạt động của thư viện. Yêu cầu tối thiểu cho một trường học đạt chuẩn quốc gia là phải có thư viện đạt chuẩn và vai trò của thư viện theo đó được nâng cao.

Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ cho hay, 100% trường Tiểu học trên cả nước (13.994 trường) đều có thư viện, trong đó nhiều địa phương như thành phố Hà Nội có hơn 1.000 thư viện đạt chuẩn trên khoảng hơn 1.000 trường phổ thông đạt chuẩn quốc gia là minh chứng cho sự quan tâm của ngành giáo dục và các địa phương đối với việc phát triển và phát huy hiệu quả vai trò của thư viện trong trường học.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ, trong những năm vừa qua, các thư viện trường học đã phát huy được vai trò, tác dụng của mình, nhất là với cấp Tiểu học khi triển khai dạy học 2 buổi/ngày. Theo đó, song song với các giờ học trên lớp, học sinh có giờ học tại thư viện với những mô hình dạy học tích cực, phương thức giáo dục mở, thân thiện, giúp học sinh được tự do, chủ động tìm hiểu, khám phá kiến thức. Đây cũng là tinh thần chương trình giáo dục phổ thông mới hướng tới khi chú trọng phát triển năng lực, phẩm chất cho học sinh và một trong những năng lực cốt lõi là tự học, tự chủ.

Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ trao tặng bằng khen của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT cho đại diện tổ chức Room to Read

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác thư viện tại các trường học vẫn tồn tại một số hạn chế và phát triển chưa đồng bộ. Trang thiết bị cơ sở vật chất và nguồn học liệu của một số thư viện chưa đáp ứng được nhu cầu sử dụng. Một số nơi chưa chú trọng công tác bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ cán bộ thư viện, khiến hoạt động vận hành thư viện chưa phát huy hết hiệu quả. Một số trường học chưa thực sự quan tâm nên thư viện mới chỉ là “cái kho” để chứa sách, là nơi cho học sinh và giáo viên mượn sách. Hoạt động thư viện chưa phát huy được hiệu quả, chưa thu hút được nhiều học sinh đến học tập và trải nghiệm ở không gian này.

Một trong giải pháp quan trọng để nâng cao hiệu quả hoạt động thư viện trong trường học, theo Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ là phải khảo sát được nhu cầu của học sinh theo từng vùng miền, từng lứa tuổi, để từ đó lên kế hoạch mua sắm, xác định nguồn tài liệu phù hợp nhu cầu học tập, giải trí của các em. Đây cũng là hình thức thu hút học sinh đến với thư viện nhà trường. Các cơ sở giáo dục phải xây dựng kế hoạch hoạt động thư viện đảm bảo phù hợp, có hình thức hoạt động linh hoạt, phong phú nhằm tạo hứng thú cho học sinh đến đọc và học.

Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ nhấn mạnh: Chúng ta cần nghiên cứu để tổ chức thư viện thành không gian mở, ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý và cung cấp học liệu. Cán bộ thư viện cần làm tốt công tác tuyên truyền giới thiệu sách để thu hút học sinh đến thư viện nhà trường. 4 yếu tố gồm: nguồn tài liệu, cán bộ thư viện, người đọc, cơ sở vật chất/hạ tầng kỹ thuật cần được liên kết, đồng bộ để phát huy hiệu quả hoạt động thư viện trong các nhà trường.

Tại hội thảo, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Tiểu học Thái Văn Tài chia sẻ về dự thảo Thông tư quy định tiêu chuẩn thư viện trưởng tiểu học mới; Phó Giám đốc phụ trách khu vực Đông Nam Á của tổ chức Room to Read - ông David Strawbridge đã báo cáo những kết quả tích cực tổ chức này đạt được trong việc phát triển và phát huy vai trò của thư viện trong trường học Việt Nam.

Nhân dịp này, Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ đã trao bằng khen của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT cho tổ chức Room to Read để ghi nhận và biểu dưỡng những đóng góp tích cực mà tổ chức này đã đạt được nhằm phát triển thư viện trường học ở Việt Nam.

N.H