Thúc đẩy hợp tác khu vực châu Á - Thái Bình Dương bảo tồn di sản sơn mài

Hội thảo do Trường Khoa học liên ngành và Nghệ thuật, Đại học Quốc gia Hà Nội (VNU-SIS) phối hợp cùng Trung tâm Mạng lưới và Thông tin quốc tế về di sản văn hóa phi vật thể ở khu vực châu Á -Thái Bình Dương (ICHCAP) tổ chức.

Đây là sự kiện học thuật và nghệ thuật quy mô khu vực, quy tụ các nhà khoa học, nhà nghiên cứu, nghệ sĩ, giảng viên, nghệ nhân và sinh viên nghệ thuật đến từ nhiều quốc gia trong khu vực.

PGS.TS. Nguyễn Văn Hiệu - Hiệu trưởng Trường Khoa học liên ngành và Nghệ thuật phát biểu khai mạc hội thảo

Phát biểu khai mạc hội thảo, PGS.TS. Nguyễn Văn Hiệu - Hiệu trưởng Trường Khoa học liên ngành và Nghệ thuật khẳng định: sơn mài không chỉ là một loại hình thủ công mỹ nghệ trang trí, mà còn là kết quả của tri thức bản địa, mối quan hệ hài hòa giữa con người và thiên nhiên, cùng văn hóa hàng nghìn năm.

Từ Đông Á đến Đông Nam Á và Nam Á, sơn mài đã phát triển với nhiều phong cách và kỹ thuật đa dạng, tạo nên một di sản phong phú, vừa mang tính đặc trưng của văn hóa địa phương, vừa chịu ảnh hưởng từ sự giao lưu trong khu vực.

Mỗi sản phẩm sơn mài là một tác phẩm nghệ thuật và là minh chứng sống động cho sự khéo léo, sự kiên nhẫn và tính sáng tạo. Từ nhựa cây sơn, các nghệ nhân đã phủ lên sản phẩm nhiều lớp để tạo ra bề mặt sáng bóng, bền bỉ, tồn tại qua nhiều thế kỷ - giống như cách di sản văn hóa của chúng ta được truyền lại qua nhiều thế hệ.

Tuy nhiên, sơn mài đang phải đối mặt với những thách thức như kiến thức truyền thống đang bị suy giảm, số lượng nghệ nhân bậc thầy ngày càng ít và nhận thức của công chúng còn hạn chế.

Toàn cầu hóa và hiện đại hóa đã khiến thế hệ trẻ xa rời những truyền thống lâu đời này, trong khi những thay đổi về môi trường đang đe dọa các nguồn tài nguyên thiên nhiên thiết yếu cho sản xuất sơn mài.

Ngoài ra, việc thiếu tài liệu và hợp tác khu vực và trên thế giới đang là những nguyên nhân cản trở những nỗ lực bảo tồn và phát huy di sản quý giá này.

Các đại biểu tập trung thảo luận việc bảo tồn di sản sơn mài trong khu vực, đặc biệt trong bối cảnh nghề thủ công sơn mài truyền thống đang đứng trước nguy cơ mai một

Hội thảo mở ra không gian đối thoại giữa truyền thống và hiện đại, giữa khoa học và nghệ thuật, nơi các chuyên gia cùng chia sẻ những nghiên cứu mới, kỹ thuật truyền thống, giải pháp bảo tồn và hướng tiếp cận sáng tạo đối với nghệ thuật sơn mài trong bối cảnh toàn cầu hóa và sáng tạo đương đại.

Bên cạnh đó, các đại biểu cũng hướng đến giải quyết những thách thức đương đại với các mục tiêu cụ thể: thúc đẩy nghiên cứu và tăng cường truyền bá nghề thủ công sơn mài, bảo đảm tính phù hợp liên tục của nó; xác định các nguồn lực quan trọng cho giáo dục và nâng cao nhận thức cộng đồng, khơi dậy sự trân trọng đối với giá trị văn hóa của sơn mài...

Hội thảo diễn ra đến ngày 17/10. Nhân dịp này, các đại biểu sẽ tham quan thực tế làng nghề sơn mài Hạ Thái, Hà Nội.

Ngọc Phương