Thúc đẩy khai thác hiệu quả các FTA trong khuôn khổ ASEAN

Hội thảo có sự tham gia của đại diện các đơn vị chức năng của Bộ Công Thương: Vụ Chính sách thương mại đa biên, Cục Phòng vệ thương mại, Cục Xuất nhập khẩu…; đại diện Sở Công Thương Thành phố Hồ Chí Minh, Ban Pháp chế, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam chi nhánh Khu vực Thành phố Hồ Chí Minh và các doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng liên quan.

Hội thảo thu hút đông đảo sự quan tâm của đại diện các Bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp

ASEAN luôn là đối tác kinh tế - thương mại quan trọng của Việt Nam

Phát biểu khai mạc, bà Nguyễn Việt Chi, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên, Bộ Công Thương cho biết, sau 30 năm kể từ khi Việt Nam gia nhập ASEAN, ASEAN luôn là đối tác kinh tế - thương mại quan trọng của Việt Nam. Quan hệ kinh tế - thương mại giữa Việt Nam và khu vực thị trường ASEAN không ngừng phát triển trong các năm qua và đạt được các thành tựu đáng kể. ASEAN là thị trường xuất khẩu lớn thứ tư của doanh nghiệp Việt Nam, sau Mỹ, Trung Quốc và Liên minh châu Âu (EU).

Theo số liệu của Cục Hải quan, năm 2024, giá trị xuất khẩu của Việt Nam sang ASEAN đạt gần 36,9 tỷ USD, tăng 13,3% so với năm 2023; chiếm 9,09% tổng giá trị xuất khẩu của Việt Nam ra thế giới. Trong 9 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu từ Việt Nam sang ASEAN đạt 28,5 tỷ USD, tăng 2,8% so với cùng kỳ năm 2024.

Bà Nguyễn Việt Chi, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên, Bộ Công Thương nhấn mạnh ASEAN luôn là đối tác kinh tế - thương mại quan trọng của Việt Nam

Theo đó, thị trường ASEAN là khu vực thị trường giàu tiềm năng đối với doanh nghiệp Việt Nam do nhiều yếu tố: (i) Dân số lớn thứ ba thế giới (sau Trung Quốc và Ấn Độ) mang đến quy mô thị trường rộng mở; (ii) Vị trí địa lý gần gũi giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí vận chuyển, chi phí lưu kho bãi, doanh nghiệp có thể lựa chọn các phương thức vận chuyển hàng hóa khác nhau như vận tải đường biển, đường bộ, hàng không; (iii) Thói quen, thị hiếu tiêu dùng gần gũi, giao thoa, nhiều nét tương đồng do có chung nền tảng văn hóa nông nghiệp; (iv) Doanh nghiệp đáp ứng được các yêu cầu của thị trường ASEAN về chất lượng cũng như giá thành, là bước đầu để hàng hóa Việt Nam tiếp tục thâm nhập các thị trường khác yêu cầu cao hơn và khó tính hơn.

Thúc đẩy các FTA trong khuôn khổ ASEAN hỗ trợ doanh nghiệp mở rộng hợp tác kinh doanh, đa dạng hóa thị trường

Với mong muốn thúc đẩy hợp tác, hội nhập kinh tế trong ASEAN, năm 2015, các nhà lãnh đạo ASEAN đã nhất trí thành lập Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) nhằm mục đích: tạo dựng một thị trường và cơ sở sản xuất thống nhất cho các quốc gia thành viên ASEAN; thúc đẩy dòng chu chuyển tự do của hàng hóa, dịch vụ, đầu tư, lao động có tay nghề trong ASEAN; thúc đẩy phát triển kinh tế một cách công bằng, thiết lập khu vực kinh tế có năng lực cạnh tranh cao; và với năng lực cạnh tranh này, ASEAN có thể hội nhập đầy đủ vào nền kinh tế toàn cầu.

Để đạt được các mục tiêu nêu trên, các nước thành viên đã đàm phán, ký kết, thực thi nhiều hiệp định, thỏa thuận, chương trình, sáng kiến, tuyên bố, ...; trong đó có các hiệp định thương mại tự do (FTA). Các FTA trong khuôn khổ Cộng đồng Kinh tế ASEAN khi được đưa vào thực thi đã hỗ trợ doanh nghiệp mở rộng cơ hội hợp tác kinh doanh; đa dạng hóa thị trường xuất khẩu; cải thiện năng lực cạnh tranh; tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu. Hiện nay Việt Nam là thành viên của 8 FTA của ASEAN và ASEAN với đối tác (AFTA, ACFTA, AKFTA, AJCEP, AIFTA, AANZFTA, AHKFTA, RCEP) và đang cùng ASEAN đàm phán mới 1 FTA (ACAFTA).

Vừa qua, Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 47 diễn ra tại Malaysia vào tháng 10/2025 đã thông qua các văn kiện định hướng hợp tác, chiến lược dài hạn cho ASEAN từ nay đến 2045 gồm Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045, các Kế hoạch Chiến lược triển khai 3 trụ cột Cộng đồng Chính trị - An ninh, Kinh tế, Văn hóa - Xã hội và Kết nối. Trong đó, Kế hoạch chiến lược Cộng đồng Kinh tế ASEAN 2026 - 2030 là tài liệu định hướng hoạt động của trụ cột kinh tế ASEAN giai đoạn 5 năm tới, bao gồm 6 định hướng chiến lược, 44 mục tiêu và 192 nhiệm vụ, hướng tới mục tiêu đưa ASEAN trở thành nền kinh tế lớn thứ tư trên thế giới.

Nhận thấy cơ hội, tiềm năng của khu vực ASEAN đối với doanh nghiệp, thực hiện Quyết định số 1160/QĐ-TTg ngày 13/7/2021 về việc phê duyệt Chương trình hành động của Chính phủ về tuyên truyền, quảng bá ASEAN giai đoạn 2021 - 2025, trong những năm qua, Bộ Công Thương thường xuyên tổ chức các hội thảo trực tuyến và trực tiếp tại một số tỉnh, thành phố trên cả nước để tuyên truyền, giới thiệu về các cam kết của Việt Nam trong khuôn khổ Cộng đồng Kinh tế ASEAN.

“Qua các chương trình,, chúng tôi nhận thấy nhu cầu tìm hiểu thông tin về các cam kết của Việt Nam trong ASEAN, đặc biệt là cách thức tận dụng các ưu đãi từ các hiệp định thương mại tự do của doanh nghiệp là rất lớn”, bà Nguyễn Việt Chi nhấn mạnh.

Ông Nguyễn Trường Thi, Phó Giám đốc Sở Công Thương Thành phố Hồ Chí Minh phát biểu tại hội thảo

Tại Hội thảo, đại diện các đơn vị thuộc Bộ Công Thương và Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam chi nhánh Khu vực Thành phố Hồ Chí Minh đã giới thiêu, cập nhật về các nội dung như: Ông Quyền Anh Ngọc, Trưởng phòng ASEAN, Vụ Chính sách thương mại đa biên, Bộ Công Thương tham luận về chủ đề “Cộng đồng Kinh tế ASEAN - Tình hình thực thi, rà soát nâng cấp và đàm phán các Hiệp định thương mại tự do trong ASEAN và giữa ASEAN và các đối tác”; bà Lê Thu Trà, Chuyên viên Phòng Điều tra thiệt hại và tự vệ, Cục Phòng vệ thương mại, Bộ Công Thương tham luận về chủ đề: “Phòng vệ thương mại trong các hiệp định thương mại tự do trong ASEAN”; bà Nguyễn Thị Trọng Nghĩa, Phó Trưởng phòng Quản lý Xuất nhập khẩu khu vực Thành phố Hồ Chí Minh tham luận về “Tổng kết các điểm mới trong Quy tắc xuất xứ hàng hóa của các Hiệp định thương mại tự do trong ASEAN”; ông Vũ Xuân Hưng, Trưởng Phòng Pháp chế và Xác nhận chứng từ thương mại, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam - Chi nhánh Khu vực Thành phố Hồ Chí Minh tham luận về “Khuyến nghị cho các ngành hàng xuất khẩu sang thị trường ASEAN mà doanh nghiệp địa phương quan tâm”.

Ông Quyền Anh Ngọc, Trưởng phòng ASEAN, Vụ Chính sách thương mại đa biên, Bộ Công Thương tham luận về “Cộng đồng Kinh tế ASEAN - Tình hình thực thi, rà soát nâng cấp và đàm phán các Hiệp định thương mại tự do trong ASEAN và giữa ASEAN và các đối tác”

Bà Lê Thu Trà, Chuyên viên Phòng Điều tra thiệt hại và tự vệ, Cục Phòng vệ thương mại, Bộ Công Thương tham luận về chủ đề: “Phòng vệ thương mại trong các hiệp định thương mại tự do trong ASEAN”

Các diễn giả đến từ các Bộ, ngành, hiệp hội ngành hàng đã trao đổi về các giải pháp nhằm hỗ trợ hiệu quả các doanh nghiệp tận dụng các cơ hội hợp tác kinh tế với khu vực thị trường ASEAN và đối tác, đa dạng hóa và phát triển bền vững hoạt động kinh doanh, đặc biệt là thị trường xuất khẩu trong bối cảnh hiện nay.

“Bộ Công Thương sẽ tiếp tục đồng hành cùng địa phương, doanh nghiệp, triển khai các hoạt động thuộc Kế hoạch chiến lược Cộng đồng Kinh tế ASEAN 2026 - 2030 và các hoạt động liên quan đến đàm phán, ký, thực thi và tuyên truyền các FTA của ASEAN một cách hiệu quả, mang lại lợi ích thiết thực, cụ thể cho người dân và cộng đồng doanh nghiệp…”, bà Nguyễn Việt Chi khẳng định.

Kim Huệ