Thúc đẩy liên kết giữa nông dân, doanh nghiệp và nhà khoa học trong ứng dụng khoa học-công nghệ

Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam, Lương Quốc Đoàn trả lời câu hỏi băn khoăn của hợp tác xã Đầu tư phát triển Sông Giá (Hải Phòng).

Cần cơ chế để hợp tác xã, nông dân tham gia nghiên cứu khoa học

Bà Đỗ Thị Thúy Hà, Chủ tịch Hội đồng quản trị, Giám đốc Hợp tác xã Đầu tư phát triển Sông Giá (Hải Phòng), nêu vấn đề: Đột phá khoa học-công nghệ và chuyển đổi số là yếu tố quyết định cho phát triển nông nghiệp, nông thôn trong giai đoạn mới. Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị cũng yêu cầu làm chủ công nghệ sinh học, công nghệ chọn tạo giống, nhanh chóng ứng dụng công nghệ dữ liệu lớn (big data), trí tuệ nhân tạo (AI), internet vạn vật (IoT) trong sản xuất, truy xuất nguồn gốc và quản lý thị trường nông sản.

Bà Đỗ Thị Thúy Hà, Chủ tịch Hội đồng quản trị, Giám đốc hợp tác xã Đầu tư phát triển Sông Giá (Hải Phòng) nêu những băn khoăn về lĩnh vực khoa học-công nghệ.

Từ thực tiễn của đơn vị, bà Hà cho biết Hợp tác xã Sông Giá đang định hướng triển khai ứng dụng quản lý cloud, giúp xã viên cùng tham gia giám sát, sở hữu và chia sẻ lợi nhuận. Tuy nhiên, để thực hiện, hợp tác xã rất cần sự đồng hành của các viện, trường trong triển khai ứng dụng khoa học-công nghệ, cũng như cơ chế để nông dân, hợp tác xã được tham gia trực tiếp vào các đề tài khoa học công nghệ cấp thành phố, cấp bộ, cấp quốc gia với vai trò đồng chủ trì, thay vì chỉ là đối tượng thụ hưởng.

Bà Hà đưa ra câu hỏi trực tiếp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường: "Thời gian tới Bộ sẽ có cơ chế, chính sách như thế nào để đẩy mạnh việc liên kết ứng dụng khoa học công nghệ giữa các viện, trường với nông dân? Có cơ chế nào để nông dân/hợp tác xã được tham gia trực tiếp các đề tài khoa học công nghệ cấp thành phố, cấp bộ, cấp quốc gia với vai trò đồng chủ trì thay vì chỉ là đối tượng thụ hưởng?”.

Giải đáp nội dung này, ông Nguyễn Văn Long, Vụ trưởng Vụ Khoa học, Công nghệ và Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết: "Hiện nay, Đảng, Nhà nước và Bộ đã ban hành nhiều quy định, hướng dẫn cụ thể, tạo điều kiện cho mọi tổ chức, cá nhân, trong đó có hội viên Hội Nông dân Việt Nam tham gia nghiên cứu, triển khai các nhiệm vụ khoa học và công nghệ. Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang kêu gọi các tổ chức, cá nhân chủ động đặt hàng đề tài, dự án phù hợp với nhu cầu sản xuất, nhằm giải quyết trực tiếp các "bài toán" thực tiễn của ngành nông nghiệp".

Theo ông Long, tất cả các nhiệm vụ khoa học công nghệ đều được công khai, minh bạch; Bộ Nông nghiệp và Môi trường mời gọi các nhà khoa học, doanh nghiệp và nông dân cùng tham gia. Đặc biệt, Bộ đã có quy định cho phép thành lập các quỹ, tổ chức để triển khai nghiên cứu khoa học bất kỳ thời điểm nào trong năm, thay vì chờ kế hoạch thường niên như trước đây.

Về quản lý, Bộ đang chuyển đổi số toàn diện trong lĩnh vực khoa học-công nghệ: 100% nhiệm vụ đều được theo dõi, giám sát trên hệ thống số, giúp các tổ chức, cá nhân dễ dàng tiếp cận, cập nhật tiến độ và kết quả nghiên cứu.

Ông Long nhấn mạnh: “Thời gian tới, Bộ tiếp tục phát huy các cơ chế này, đồng thời kêu gọi doanh nghiệp, hội viên nông dân liên hệ, đề xuất đặt hàng các dự án hỗ trợ khoa học-công nghệ phù hợp với nhu cầu của mình”.

Bổ sung thêm ý kiến, Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam, Lương Quốc Đoàn cũng khẳng định, Hội đang đổi mới phương thức tập hợp hội viên để tăng cường liên kết, phối hợp trong ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số.

Ông Đoàn cho biết, nông dân hiện rất thiếu thông tin chính thống để định hướng sản xuất và ứng dụng kỹ thuật mới. Trong quá trình phối hợp với google để tổ chức các lớp đào tạo, Hội Nông dân Việt Nam nhận thấy nhiều nông dân đã có điện thoại thông minh nhưng chưa tận dụng hết tiềm năng của công nghệ số để học tập, trao đổi và nâng cao hiệu quả sản xuất.

Theo Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam, để hỗ trợ hội viên, Hội Nông dân Việt Nam đã triển khai ứng dụng “App nông dân”, đến nay có khoảng 4,5 triệu người tham gia, tạo nền tảng chia sẻ thông tin, kết nối tiêu thụ sản phẩm. Bên cạnh đó, Hội đang phối hợp với VNPT và Coopmart hướng dẫn hội viên đưa nông sản lên sàn thương mại điện tử, mở rộng kênh tiêu thụ. Hội cũng sẽ tiếp tục thúc đẩy nghiên cứu, nhân rộng các mô hình sản xuất hiệu quả, liên kết giữa nông dân và nhà khoa học để lan tỏa sáng kiến trong cộng đồng.

Ông Nguyễn Văn Long, Vụ trưởng Vụ Khoa học, Công nghệ và Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) trả lời giải đáp thắc mắc của hợp tác xã.

Đẩy mạnh truy xuất nguồn gốc và bảo tồn dược liệu Việt

Cùng chung những băn khoăn về việc ứng dụng khoa học-công nghệ vào thực tiễn sản xuất, bà Phạm Thị Lý, Nhà khoa học của nhà nông năm 2024, Giám đốc Trung tâm Doanh nghiệp hội nhập và phát triển, đồng thời là Giám đốc Liên hiệp Hợp tác xã nông nghiệp hữu cơ và dược liệu Việt Nam, nêu vấn đề: “Từ nhiều năm nay, chúng tôi đã hoàn thiện công nghệ truy xuất nguồn gốc CheckVN và hiện đang nghiên cứu bảo tồn giống sâm Nhất Dương Sinh. Năm 2021, khi Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (cũ) triển khai áp dụng công nghệ truy xuất nguồn gốc hàng hóa, công nghệ của chúng tôi đã được đưa vào ứng dụng. Tuy nhiên, thời gian gần đây việc áp dụng công nghệ này đang bị gián đoạn. Hiện chúng tôi đã hoàn thiện và sẵn sàng chuyển giao, mong muốn Bộ Nông nghiệp và Môi trường tiếp tục cho triển khai áp dụng. Thực tế cho thấy, trong bối cảnh ngành nông nghiệp hiện nay đang gặp nhiều khó khăn trong truy xuất nguồn gốc và quản trị chuỗi cung ứng, thí dụ như trái sầu riêng thời gian gần đây, cả nông dân lẫn doanh nghiệp đều rất cần công cụ này. Xin Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết kế hoạch tiếp nhận và sử dụng hệ thống mà chúng tôi đã bàn giao sẽ được triển khai như thế nào trong thời gian tới?”

Bà Phạm Thị Lý, “Nhà khoa học của nhà nông 2024”, Giám đốc Trung tâm Doanh nghiệp hội nhập và phát triển, kiêm Giám đốc Liên hiệp hợp tác xã nông nghiệp hữu cơ và dược liệu Việt Nam chia sẻ tại Diễn đàn.

Trả lời nội dung bà Lý nêu ra, ông Nguyễn Văn Long, Vụ trưởng Vụ Khoa học, Công nghệ (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, Bộ trưởng đã giao xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc toàn ngành, với yêu cầu hoàn thành trong một tháng. Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang làm việc với các chuyên gia hàng đầu để hoàn thiện cơ sở dữ liệu, bảo đảm kết nối đồng bộ giữa các hệ thống quản lý. Ông Long mời bà Lý làm việc trực tiếp với Bộ trong sáng mai (ngày 3/11) để thống nhất kế hoạch hợp tác, ứng dụng công nghệ CheckVN.

“Bộ rất hoan nghênh sự chủ động của các doanh nghiệp. Chúng tôi chắc chắn sẽ tiếp tục hợp tác với bên chị Lý để đưa công nghệ này vào vận hành đồng bộ trong toàn ngành”, ông Long nhấn mạnh.

Liên quan đến đề xuất bảo tồn sâm Nhất Dương Sinh, ông Long thông tin, Viện Di truyền Nông nghiệp Việt Nam đã có những nghiên cứu thành công về sâm Ngọc Linh và sẵn sàng phối hợp với doanh nghiệp triển khai nghiên cứu, phát triển sâm Nhất Dương Sinh trong thời gian tới.

Ông Long khẳng định: “Bộ Nông nghiệp và Môi trường luôn mong muốn huy động sự tham gia của các nhà khoa học, doanh nghiệp và nông dân trong nghiên cứu, ứng dụng công nghệ mới, góp phần bảo tồn và phát triển các nguồn dược liệu quý của Việt Nam”.

THANH TRÀ