Thúc đẩy phát triển nhanh các nguồn năng lượng mới tại Việt Nam

Chiều 31/3, tại Hà Nội, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam chủ trì, phối hợp với Tạp chí Kinh tế Việt Nam tổ chức Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2025 với chủ đề: “Năng lượng xanh, sạch kiến tạo kỷ nguyên kinh tế mới - Giải pháp thúc đẩy phát triển nhanh các nguồn năng lượng mới”.

Nhu cầu điện năng phải tăng 12-16%/năm phục vụ mục tiêu tăng trưởng

Phát biểu khai mạc Diễn đàn, TS Chử Văn Lâm, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam cho biết, năm 2025 Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế đạt trên 8% và phấn đấu đạt tăng trưởng hai con số; giai đoạn từ năm 2026 đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế đạt hai con số (tức từ 10% trở lên).

TS Chử Văn Lâm, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam.

Cùng với đó là các cuộc cách mạng về chuyển đổi số, chuyển đổi xanh với tốc độ và mức độ ứng dụng công nghệ cao, trí tuệ nhân tạo ngày càng nhanh và phổ biến.

Để đạt được các mục tiêu tăng trưởng kinh tế cũng như đáp ứng sự thay đổi mang tính chiến lược về phương thức hoạt động (gồm từ học tập, lao động, sản xuất) chủ yếu dựa trên nền tảng số, đòi hỏi các nguồn lực phục vụ cho quá trình này phải có những điều chỉnh và hoạch định phù hợp và hiệu quả hơn.

Một trong những nguồn lực có tính nền tảng và huyết mạch, đó chính là điện năng và các nguồn năng lượng xanh, sạch.

Đáp ứng yêu cầu cấp bách phục vụ các mục tiêu phát triển, nhu cầu điện năng đã được các cơ quan quản lý và các chuyên gia tính toán cần phải tăng từ 12 đến 16% mỗi năm. Theo TS Chử Văn Lâm, điều này đòi hòi cần có sự điều chỉnh trong các chiến lược và quy hoạch phát triển điện và các nguồn năng lượng.

Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2025 nhằm mục tiêu cập nhật các định hướng mới, những điều chỉnh về cơ chế, chính sách phát triển ngành công nghiệp năng lượng giúp các bên quan tâm, đặc biệt là các nhà đầu tư, doanh nghiệp nắm bắt đầy đủ thông tin.

Tham luận ý kiến, trao đổi, phân tích đánh giá của các chuyên gia, các nhà đầu tư phát triển dự án về xu hướng và kinh nghiệm quốc tế, thực tiễn đầu tư và phát triển các dự án năng lượng tại Việt Nam gắn với các chủ trương, chiến lược của Việt Nam.

Đồng thời, đề xuất, hiến kế các giải pháp bao gồm cả giải pháp chính sách nhằm thực thi hiệu quả và phát huy vai trò đóng góp của chuỗi giá trị ngành công nghiệp năng lượng đối với các mục tiêu tăng trưởng và phát triển bền vững kinh tế đất nước.

Cần giải pháp kịp thời phát triển nguồn điện, đặc biệt là điện sạch và bền vững

Trong bài phát biểu chào mừng, PGS, TS Huỳnh Thành Đạt, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương nhấn mạnh, trong nhiều năm qua, Đảng và Nhà nước ta đã luôn quan tâm phát triển năng lượng quốc gia, với chủ trương “năng lượng cần phải đi trước một bước” để tạo nền tảng hạ tầng thiết yếu cho phát triển kinh tế-xã hội.

Toàn cảnh Diễn đàn.

Điều này được thể hiện trong nhiều văn bản định hướng chiến lược như: Nghị quyết số 55-NQ/TW, ngày 11/2/2020 của Bộ Chính về định hướng Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 17/11/2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Đặc biệt, trong bối cảnh cần có sự tăng tốc, bứt phá, đưa đất nước vững bước tiến vào Kỷ nguyên mới - Kỷ nguyên vươn mình, ngày 25/11/2024, Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII đã thống nhất chủ trương tái khởi động Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận và tiếp tục nghiên cứu Chương trình điện hạt nhân tại Việt Nam, nhằm bảo đảm vững chắc an ninh năng lượng quốc gia, đáp ứng mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội, tăng cường tiềm lực khoa học, công nghệ, phát triển bền vững đất nước.

Ngày 15/5/2023, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050 (Quy hoạch điện VIII), trong đó đã đưa ra định hướng cụ thể phát triển các nguồn năng lượng, đặc biệt ưu tiên phát triển các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng xanh, sạch. Đến nay, để khắc phục một số hạn chế đã bộc lộ và đáp ứng yêu cầu phù hợp với thực tiễn, Chính phủ đã chỉ đạo rà soát điều chỉnh Quy hoạch điện VIII, bổ sung các nhà máy điện hạt nhân, mở ra cơ hội phát triển khoa học công nghệ trong lĩnh vực năng lượng hạt nhân.

Cũng theo PGS, TS Huỳnh Thành Đạt, tại Kỳ họp bất thường lần thứ 9, Quốc hội khóa XV đã thông qua Nghị quyết về bổ sung Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2025, với mục tiêu tăng trưởng kinh tế đạt từ 8% trở lên. Giai đoạn 2026-2030, mục tiêu tăng trưởng đặt ra ở mức hai con số, kéo theo nhu cầu điện năng tăng gấp 1,5 lần, tương đương mức tăng từ 12% đến 16% mỗi năm.

Ông cho rằng, đây là một thách thức rất lớn, nếu không có giải pháp kịp thời phát triển nguồn điện, đặc biệt là điện sạch và bền vững, nguy cơ thiếu điện trong giai đoạn 2026-2028 là điều hoàn toàn có thể xảy ra. Trong bối cảnh đó, việc rà soát, đánh giá và hoàn thiện cơ chế chính sách về năng lượng có ý nghĩa quyết định đến sự thành công của các mục tiêu đã đề ra.

"Quốc hội và Chính phủ đang hết sức nỗ lực, chỉ đạo khẩn trương thực hiện điều này, trong đó, Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi) đang được tham vấn và tích cực hoàn thiện để thông qua nhằm thể chế hóa chủ trương phát triển điện hạt nhân, đáp ứng nhu cầu năng lượng trong tương lai", PGS, TS Huỳnh Thành Đạt thông tin. Dự án Luật được kỳ vọng sẽ tạo hành lang pháp lý chặt chẽ cho việc nghiên cứu, ứng dụng và phát triển công nghệ hạt nhân an toàn, bền vững, giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch.

Đồng thời, các quy định trong Luật giúp thu hút đầu tư, chuyển giao công nghệ hiện đại, nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng hạt nhân trong phát điện, y tế, công nghiệp và môi trường. Nhờ đó, năng lượng hạt nhân có thể trở thành một giải pháp quan trọng trong quá trình chuyển đổi năng lượng, góp phần phát triển bền vững và bảo vệ hệ sinh thái.

Quang cảnh phiên thảo luận tại Diễn đàn.

Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2025 gồm 2 phiên. Phiên tham luận tập trung làm rõ xu hướng chuyển dịch năng lượng xanh, sạch trên thế giới và Việt Nam; nhu cầu điện năng đáp ứng các mục tiêu trong ngắn hạn, trung hạn và dài hạn của Việt Nam; thực trạng các dự án năng lượng tái tạo đang triển khai tại Việt Nam; cập nhật và phân tích những điểm mới về chủ trương, chiến lược của Việt Nam đối với phát triển năng lượng nói chung và các nguồn năng lượng mới.

Trong phiên thảo luận, các diễn giả trao đổi về khả năng phát triển của các nguồn năng lượng mới trên cơ sở các định hướng chiến lược và cơ chế chính sách về lĩnh vực năng lượng của Việt Nam đã công bố và đang được tiến hành sửa đổi, điều chỉnh và bổ sung; đánh giá tính phù hợp và tạo thuận lợi trong cách tiếp cận sửa đổi các luật hiện hành liên quan đến phát triển năng lượng cũng như quy hoạch phát triển điện và năng lượng; nhận định và đánh giá khả năng cung ứng điện năng từ các nguồn năng lượng như mục tiêu đặt ra, đáp ứng yêu cầu phục vụ tăng trưởng kinh tế trong giai đoạn trung hạn và dài hạn. Qua đó, đề xuất, hiến kế các giải pháp nhằm thúc đẩy nhanh tiến trình hoàn thiện chính sách cũng như đẩy nhanh tiến độ, hiệu quả thực thi các dự án năng lượng tái tạo, xanh, sạch đã phê duyệt thời gian qua đồng thời tạo sức hấp dẫn cho các dự án mới.

VĂN TOẢN