Thúc đẩy phát triển thị trường sản xuất, tiêu thụ hàng hóa vùng đồng bào dân tộc thiểu số

Đa dạng chính sách hỗ trợ tiêu thụ nông sản miền núi

Tại tọa đàm Phát triển thị trường vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi tổ chức ngày 20/9, bà Lê Việt Nga cho biết, Quyết định số 1719/QĐ-TTg là động lực thúc đẩy phát triển thị trường, tạo ra nền tảng căn bản cho sản xuất sản phẩm, hàng hóa khu vực đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Tiếp sức cho mục tiêu quốc gia phát triển thị trường vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Ảnh: Nguyễn Vân

Cụ thể hóa Quyết định số 1719/QĐ-TTg về các chính sách, các bộ, ngành đã có những giải pháp cũng như Chương trình để triển khai các chỉ đạo của Đảng và Chính phủ. Giai đoạn trước năm 2019 là các Đề án phát triển thị trường trong nước gắn với Cuộc vận động Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam, Chương trình Xúc tiến thương mại quốc gia, Chương trình Khuyến công, Chương trình đưa hàng hóa, thực phẩm an toàn vào các kênh phân phối…

Nhiều đề án, chương trình khác cũng dành một lượng không gian cũng như kinh phí cho các tỉnh có đông đồng bào dân tộc thiểu số triển khai. Đây chính là những giải pháp quan trọng để hỗ trợ đưa những hàng hóa của đồng bào dân tộc thiểu số đến với người tiêu dùng trong nước và quốc tế.

“Những sản phẩm hàng hóa của vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi có nhiều lợi thế, tiềm năng, đậm đà bản sắc dân tộc và sự khác biệt với những sản phẩm, hàng hóa khác. Các sản phẩm đang được người tiêu dùng trong nước và được quốc tế quan tâm, cũng như đang hướng tới xu hướng tiêu dùng xanh, tiêu dùng bền vững, đúng xu hướng mà thế giới hướng tới” - bà Lê Việt Nga nêu rõ.

Nhờ vậy, giai đoạn vừa qua đã có những bước tiến quan trọng trong việc thương mại hóa và đưa những sản phẩm của vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi vào với các kênh phân phối tại thị trường trong nước cũng như xuất khẩu.

Đặc biệt, đến năm 2019, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 88 phê duyệt về Đề án phát triển tổng thể kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số đến năm 2030. Đây là văn kiện hết sức quan trọng là cơ sở để Chính phủ phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số giai đoạn đến năm 2030.

Ở góc độ phía các địa phương, ông Nguyễn Trọng Nghĩa - Phó Giám đốc Sở Công thương tỉnh Lạng Sơn chia sẻ, thụ hưởng những chính sách của Chính phủ, các bộ, ngành, đối với việc phát triển thị trường sản phẩm, tỉnh Lạng Sơn cũng đã quan tâm đến các hoạt động xúc tiến thương mại, quảng bá, xúc tiến rồi tìm các đối tác để làm đầu ra cho sản phẩm.

Theo đó, Sở Công thương Lạng Sơn đã triển khai rất nhiều các biện pháp phát triển thị trường thông qua các chương trình xúc tiến thương mại quốc gia và của tỉnh và ban hành các chính sách khuyến khích đầu tư phát triển hợp tác, liên kết sản xuất sản phẩm nông nghiệp, nông thôn trên địa bàn tỉnh. Các chương trình phát triển thương mại điện tử, hỗ trợ quảng bá, trưng bày sản phẩm tại các hội chợ, triển lãm quốc tế cũng được tổ chức thường xuyên.

“Sở Công thương tỉnh Lạng Sơn đã phối hợp với Bằng Tường, Trung Quốc để tổ chức các Hội chợ thương mại quốc tế Việt - Trung thường niên. Thông qua hội chợ, chúng tôi đã tạo cơ hội cho các doanh nghiệp kinh doanh trưng bày, quảng bá, giới thiệu và kết nối tiêu thụ sản phẩm trong nước cũng như tại thị trường Trung Quốc” – ông Nghĩa chia sẻ.

Khơi thông "đầu ra"nông sản, đặc sản" vùng đồng bào dân tộc thiểu số

Tại tọa đàm, đồng thuận với nhận định nêu trên, các chuyên gia kinh tế cho cho rằng, thông qua các hoạt động “Hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi” theo Quyết định số 1719/QĐ-TTg đã góp phần hình thành chuỗi cung ứng, kích thích sự tham gia của nhiều thành phần kinh tế và phát triển sản xuất, tiêu thụ cho sản phẩm vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Tuy nhiên, vùng đồng bào dân tộc thiểu số còn gặp nhiều khó khăn trong khâu tiêu thụ sản phẩm.

Ông Nguyễn Trọng Nghĩa, sản phẩm nông sản, đặc sản của tỉnh Lạng Sơn ngày càng được nâng cao về chất lượng đáp ứng yêu cầu tiêu đùng trong nước và xuất khẩu. Hiện tại tỉnh Lạng Sơn đã có trên 94 sản phẩm được cấp giấy chứng nhận OCOP từ 3 - 4 sao, từ 79 chủ thể, trong đó có những sản phẩm hết sức đặc thù mang tính chất văn hóa cũng như đặc thù của địa phương, như là na Chi Lăng, hồng Vành Khuyên… được tiêu thụ rất tốt cả trong và ngoài tỉnh.

Đơn cử, hiện nay, các siêu thị như Coop mart, Hapro… đều dành nhiều diện tích để trưng bày, bán các sản phẩm đặc sản miền núi. Nhiều sản phẩm miền núi như nông sản Sơn La, Lai Châu, Lạng Sơn… đã xuất khẩu thành công ra nước ngoài. Tuy nhiên, việc tìm đầu ra"nông sản, đặc sản" vùng đồng bào dân tộc thiểu số vẫn là bài toán khó đối với địa phương.

Gian hàng của đồng bào dân tộc tham gia Tuần hàng quảng bá nông sản diễn ra trong tháng 9 tại Hà Nội. Ảnh: Hải Anh

Thấu hiểu khó khăn này, ông Trần Hoàng - Giám đốc Siêu thị Co.opmart Victoria Hà Nội cho hay, phải khẳng định, các kênh bán lẻ đang dành ưu ái cho việc tiêu thụ nông sản miền núi. Việc tiêu thụ này vẫn còn nhiều vấn đề.

Ông Trần Hoàng phân tích, điểm yếu của nguồn nông sản này, thứ nhất, là vấn đề nguồn hàng và sản lượng. Theo đó, nhu cầu của thị trường hiện nay đối với các sản phẩm đặc sản vùng miền và các sản phẩm nông sản an toàn rất cao.

Tuy nhiên, các nhà sản xuất khu vực miền núi, đồng bào dân tộc chủ yếu có quy mô sản xuất nhỏ lẻ, vì vậy đôi khi lượng hàng cung ứng thường bị đứt gãy hoặc gián đoạn. Khi nhu cầu của khách hàng tăng cao, muốn đặt hàng thêm thì các nhà cung cấp sẽ khó mà đảm bảo được sản lượng. Do đó, doanh nghiệp mong muốn là các nhà sản xuất sẽ chủ động hơn trong việc dự báo nhu cầu thị trường để có sản lượng phù hợp, đáp ứng được nhu cầu của khách hàng.

Thứ hai là vấn đề vận chuyển. Đối với những hợp tác xã hoặc là các nhà sản xuất ở đồng bào dân tộc miền núi thì quá trình vận chuyển hàng hóa về những điểm giao hàng, về trung tâm và những điểm bán hàng của hệ thống đang còn khá là khó khăn, cung đường vận chuyển rất dài. Các sản phẩm của bà con chủ yếu là những sản phẩm nông nghiệp thì cần điều kiện bảo quản khá tốt.

Như vậy, đối với những sản phẩm mà có thời gian bảo quản lâu như đồ khô, măng, gạo… thì quá trình bảo quản được đảm bảo. Tuy nhiên, đối với những sản phẩm như là rau lá, hoa quả như đào Sa Pa, na Lạng Sơn… thì khó hơn bởi thường rất nhanh hỏng hoặc chất lượng bị suy giảm.

"Tiếp sức cho mục tiêu quốc gia phát triển thị trường vùng đồng bào dân tộc thiểu số, cần sự quan tâm hơn nữa từ phía nhà nước trong việc hỗ trợ về công tác logistics, vận chuyển, hậu cần… giúp giúp bàn con trong việc đưa được sản phẩm có chất lượng tốt, rất ngon đến được tay người tiêu dùng trong nước và có thể vươn ra thị trường xuất khẩu" - ông Hoàng đề xuất giải pháp.

Giai đoạn I từ 2021 - 2025, tại Quyết định số 1719/QĐ-TTg, Chính phủ chỉ đạo hai nhiệm vụ quan trọng đó là đầu tư xây dựng và cải tạo, nâng cấp được mạng lưới chợ của vùng đồng bào dân tộc thiểu số là hạ tầng thương mại quan trọng ở vùng này, thúc đẩy được thương mại hai chiều, đưa được hàng hóa lên với đồng bào dân tộc cũng như là đưa hàng hóa của đồng bào dân tộc về xuôi, về các cái vùng miền mà có thị trường sôi động.

Hỗ trợ để tiêu thụ sản phẩm của vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi để đưa được cái hàng hóa đi xa hơn, tham gia vào thị trường trong nước. Biến những sản phẩm cũng như là lợi thế của vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trở thành những lợi thế cạnh tranh, tham gia sâu rộng vào chuỗi cung ứng quốc tế.

Hải Anh