Thực phẩm chức năng kém chất lượng tràn lan, ĐBQH truy trách nhiệm

Thực phẩm chức năng kém chất lượng, thổi phồng công dụng

Đề nghị làm rõ trách nhiệm và giải pháp để quản lý thực phẩm chức năng kém chất lượng, đại biểu Trần Thị Thu Hằng (đoàn Đắk Nông) phản ánh, hiện nay vấn đề quản lý thực phẩm chức năng và dược, mỹ phẩm đang nhận được sự quan tâm của dư luận trong một thời gian dài với những tồn tại vẫn chưa được giải quyết dứt điểm.

Trên thị trường tràn lan các sản phẩm chức năng, dược, mỹ phẩm không rõ nguồn gốc, kém chất lượng, không có giấy phép nhưng được thổi phồng công dụng, quảng cáo sai sự thật dẫn đến rủi ro cho sức khỏe của người tiêu dùng.

Đại biểu Trần Thị Thu Hằng (đoàn Đắk Nông) chất vấn.

Đại biểu đề nghị Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết các nguyên nhân chủ quan của tình trạng trên; đồng thời làm rõ trách nhiệm của Bộ đối với các tồn tại, hạn chế trong quản lý các mặt hàng này và giải pháp trong thời gian tới.

Cùng mối quan tâm, đại biểu Đặng Thị Bảo Trinh (đoàn Quảng Nam) nêu thực tế, với tâm lý thực phẩm chức năng bổ dưỡng, không có tác dụng phụ, được giới thiệu là hàng xách tay, người tiêu dùng không tiếc tiền chi cho các sản phẩm ấy.

Đại biểu đề nghị Bộ trưởng Bộ Y tế làm rõ trách nhiệm quản lý nhà nước và giải pháp trong thời gian tới để kiểm soát việc mua bán các sản phẩm này.

Đại biểu Đặng Thị Bảo Trinh (đoàn Quảng Nam) đặt câu hỏi với Bộ trưởng Bộ Y tế chiều 11/11.

Trả lời câu hỏi của các đại biểu, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, "thực phẩm chức năng xách tay" là từ được sử dụng bởi người tiêu dùng, chỉ các sản phẩm nhập khẩu do người đi nước ngoài mang về.

Trong các văn bản pháp quy hiện không có khái niệm này. Khi các thực phẩm chức năng mang từ nước ngoài về, sử dụng cho cá nhân thì không trong diện quản lý.

Nhưng nếu các thực phẩm đó được mang ra buôn bán, thì điều kiện để kinh doanh thực phẩm chức năng là phải được cơ quan quản lý an toàn thực phẩm tiếp nhận bản đăng ký công bố sản phẩm, sản phẩm đó phải được dán nhãn phụ theo quy định của pháp luật Việt Nam.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan giải trình làm rõ các chất vấn của đại biểu Quốc hội.

Tuy nhiên, hiện nay có tình trạng các thực phẩm chức năng, mỹ phẩm xách tay không rõ nguồn gốc được bán tại các cửa hàng, hoặc bán qua mạng xã hội, sàn thương mại điện tử. Bộ trưởng khẳng định, nếu đã bán hàng thì phải đáp ứng được đầy đủ các quy định liên quan tới đăng ký, công bố sản phẩm.

Bán hàng với các sản phẩm không có công bố này là vi phạm pháp luật. Đối với các sản phẩm quảng cáo, theo quy định của pháp luật về quảng cáo, sản phẩm quảng cáo phải có giấy xác nhận nội dung quảng cáo được các cơ quan có thẩm quyền cung cấp. Việc bán hàng online không rõ nguồn gốc xuất xứ, không đáp ứng đầy đủ các quy định thì đều là vi phạm.

Phân tích nguyên nhân của hiện trạng này, Bộ trưởng cho rằng do mức lợi nhuận khiến một số người bất chấp các quy định của pháp luật.

Bên cạnh đó, người tiêu dùng cũng có nhu cầu dùng hàng xách tay, cho rằng hàng xách tay tốt hơn hàng nhập khẩu.

"Khi điều kiện kinh tế xã hội tăng lên, nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng cao hơn cũng khiến con người có nhu cầu sử dụng loại mặt hàng này", bà Lan nói.

Một nguyên nhân khác là do việc kiểm soát buôn bán hàng trên mạng xã hội còn gặp nhiều khó khăn.

Bộ trưởng cho hay, trong thời gian tới, Bộ Y tế sẽ tích cực phối hợp với Bộ Công thương, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Thông tin và Truyền thông để tăng cường kiểm soát việc bán hàng trên thị trường, đẩy mạnh thông tin, tuyên truyền để người tiêu dùng có nhận thức đúng đắn.

Bộ Y tế cùng các Bộ đã thành lập đội phản ứng nhanh, khi phát hiện các sai phạm, theo chức năng nhiệm vụ của từng cơ quan, Bộ cũng có cách thức xử lý.

Tuy nhiên, vướng mắc lớn nhất hiện nay là liên quan đến mạng xã hội, khi máy chủ đặt ở nước ngoài, nên việc kiểm soát nằm ngoài phạm vi của cơ quan chức năng.

Không được phép sử dụng hình ảnh y bác sĩ để quảng cáo

Dùng quyền chất vấn, đại biểu Khang Thị Mào (Đoàn ĐBQH tỉnh Yên Bái) đề nghị Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết việc những người mặc áo blue trắng xưng danh bác sĩ bệnh viện thực hiện quảng cáo thực phẩm chức năng có phù hợp theo quy định hay không? Nếu sai sẽ bị xử lý như thế nào?

Trả lời đại biểu, Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho biết, hiện nay quảng cáo liên quan đến thuốc, thực phẩm chức năng, dược phẩm, mỹ phẩm đã có đầy đủ các quy định của pháp luật liên quan tới nội dung này.

Đại biểu Khang Thị Mào (đoàn Yên Bái) yêu cầu làm rõ việc người xưng danh bác sĩ thực hiện quảng cáo thực phẩm chức năng.

Và trong Luật Quảng cáo hiện nay đang sửa đổi cũng như các quy định, hướng dẫn triển khai thực hiện đã quy định rất rõ việc sử dụng hình ảnh của các bác sĩ, y sĩ, của các cơ sở y tế để quảng cáo là không được phép.

Bộ luật Hình sự cũng đã quy định rất rõ các mức độ liên quan tới xử lý hình sự nếu vi phạm pháp luật về quảng cáo.

Do đó, Bộ trưởng khẳng định, việc sử dụng này các hình ảnh này là sai quy định. Về phía Bộ Y tế đã có văn bản gửi tới tất cả các Sở Y tế cũng như các cơ sở y tế trên toàn quốc để nhắc nhở và đề nghị mỗi cán bộ, nhân viên ngành y tế không tham gia quảng cáo sai quy định.

Kiểm soát quảng cáo trên mạng xã hội là thách thức lớn

Nêu thực trạng thực phẩm chức năng là hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng vẫn tràn lan bán công khai trên mạng xã hội, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Dương) đề nghị Bộ trưởng Y tế cho biết sự phối hợp của Bộ với các đơn vị liên quan để xử lý vi phạm này và giải pháp để quản lý tốt hơn trong thời gian tới.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Dương).

Về nội dung này, Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho biết khi phát hiện thông tin về sản phẩm giả, như thuốc, mỹ phẩm hoặc thực phẩm chức năng, các cơ quan chức năng sẽ nhanh chóng vào cuộc để xử lý.

Với những sản phẩm đã được công bố thông tin đầy đủ, việc xác định hàng giả trở nên dễ dàng hơn.

Với các sản phẩm được rao bán trên các trang thương mại điện tử hoặc mạng xã hội, trách nhiệm quản lý sẽ thuộc về Bộ Công thương.

Tuy nhiên, nữ Bộ trưởng thừa nhận rằng việc kiểm soát quảng cáo trên các nền tảng mạng xã hội xuyên biên giới đang là một thách thức lớn. Để giải quyết, Bộ Y tế sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Bộ Công thương, Bộ Thông tin và Truyền thông cùng các cơ quan chức năng khác để tăng cường kiểm soát thị trường, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Đã công khai danh sách doanh nghiệp được cấp phép sản xuất thực phẩm chức năng

Phản ánh thực tế thực phẩm chức năng giả, nhái kém chất lượng khiến cử tri vô cùng lo lắng bức xúc, đại biểu Nguyễn Thị Xuân (đoàn Đắk Lắk) đề nghị Bộ trưởng Bộ Y tế nêu rõ giải pháp giải quyết, đảm bảo sức khỏe và quyền lợi người dân.

Đại biểu Nguyễn Thị Xuân (đoàn Đắk Lắk).

Trả lời đại biểu, Bộ trưởng Đào Hồng Lan đánh giá hệ thống văn bản pháp luật về quản lý thực phẩm chức năng đã tương đối hoàn thiện, tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển ngành hàng này.

Hiện sản phẩm thực phẩm chức năng của Việt Nam đã được xuất khẩu đến hơn 30 quốc gia, khẳng định chất lượng và uy tín.

Để đảm bảo an toàn thực phẩm và sức khỏe người tiêu dùng, Bộ Y tế đã ban hành quy định bắt buộc các nhà máy sản xuất phải tuân thủ nghiêm ngặt tiêu chuẩn thực hành tốt. Bộ luật Hình sự đã quy định rõ các mức xử phạt đối với hành vi sản xuất, kinh doanh và quảng cáo thực phẩm chức năng giả, kém chất lượng.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Bộ Y tế xác nhận, việc sản xuất và kinh doanh thực phẩm chức năng giả vẫn còn diễn biến phức tạp, nguyên nhân vì lợi nhuận cao. Nhiều đối tượng đã lợi dụng sự thiếu hiểu biết của người tiêu dùng để quảng cáo phóng đại công dụng sản phẩm, gây ảnh hưởng đến sức khỏe và niềm tin của người dân. Đặc biệt, tình trạng buôn lậu thực phẩm chức năng giả qua biên giới cũng là một thách thức lớn.

Để giải quyết vấn đề này, Bộ Y tế đã công khai danh sách các doanh nghiệp được cấp phép sản xuất thực phẩm chức năng, giúp người tiêu dùng dễ dàng lựa chọn sản phẩm uy tín và đã phối hợp với các cơ quan chức năng tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm.

Trang Trần

Phùng Đô