Thuế quan 25% của Mỹ: Trung Quốc thoát trong 'gang tấc', các nước láng giềng chịu thiệt

Việc Tổng thống Mỹ Donald Trump đề xuất áp thuế 25% hoặc cao hơn đối với ô tô, dược phẩm và chip nhập khẩu có thể gây ảnh hưởng nặng nề hơn đến các nước láng giềng của Trung Quốc, thay vì chính nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, theo nhận định của giới phân tích.

Hình minh họa một cảng hàng tại Trung Quốc. Ảnh: Journo News

Tuy nhiên, các doanh nghiệp Trung Quốc tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu vẫn có thể chịu tác động gián tiếp khó lường nếu kế hoạch này được triển khai.

Trung Quốc ít chịu tác động trực tiếp

Phát biểu tại một cuộc họp báo hôm thứ Ba tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago ở Florida, Tổng thống Trump cho biết chính quyền của ông sẽ áp thuế tối thiểu 25% đối với ô tô nhập khẩu nhằm khuyến khích các doanh nghiệp chuyển hoạt động sản xuất về Mỹ. Thông báo chính thức dự kiến sẽ được đưa ra vào ngày 2/4.

Tuy nhiên, theo ông Cui Dongshu, Tổng thư ký Hiệp hội Xe du lịch Trung Quốc, biện pháp này sẽ chỉ có tác động hạn chế đến ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc.

"Trung Quốc xuất khẩu trực tiếp rất ít ô tô sang Mỹ", ông Cui nhận định.

Trong khi đó, bà Alicia Garcia-Herrero, kinh tế trưởng khu vực châu Á - Thái Bình Dương tại ngân hàng đầu tư Natixis (Pháp), cho rằng các nền kinh tế bị ảnh hưởng nặng nề nhất sẽ là Hàn Quốc, Nhật Bản và châu Âu.

"Ông Trump dường như đang bỏ qua Trung Quốc mà tập trung áp thuế theo hướng khu vực nhiều hơn", bà nói.

Trung Quốc đã trở thành quốc gia xuất khẩu ô tô lớn nhất thế giới nhờ sự bùng nổ của ngành xe điện trong những năm gần đây. Tuy nhiên, nước này xuất khẩu rất ít xe điện sang Mỹ, do chính quyền Tổng thống Joe Biden đã áp thuế 100% đối với mặt hàng này vào năm 2024.

Theo báo cáo của S&P Global, trong năm 2024, lượng ô tô Trung Quốc xuất khẩu sang Mỹ chỉ chiếm khoảng 2% tổng lượng xuất khẩu ô tô của nước này và 0,4% tổng doanh số bán xe.

Tác động gián tiếp khó lường

Dù ảnh hưởng trực tiếp từ chính sách thuế mới không quá lớn, tác động gián tiếp đối với các công ty ô tô Trung Quốc có thể khó đoán định hơn.

"Những nhà sản xuất linh kiện ô tô Trung Quốc có vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Họ sẽ bị ảnh hưởng nếu một thị trường nào đó đột ngột chịu mức thuế mới từ Mỹ," báo cáo của S&P Global nhận định. "Tình hình thuế quan liên tục thay đổi cũng khiến các kế hoạch đầu tư ra nước ngoài gặp khó khăn".

Một ví dụ điển hình là Mexico, điểm đến quan trọng của các nhà cung cấp linh kiện ô tô Trung Quốc. Theo Hiệp định Mỹ - Mexico - Canada (USMCA) có hiệu lực từ tháng 7/2020, các sản phẩm sản xuất tại Mexico đáp ứng quy tắc xuất xứ có thể vào thị trường Mỹ với thuế suất 0%.

Tuy nhiên, Tổng thống Trump trước đây đã đe dọa tăng thuế 25% đối với toàn bộ hàng nhập khẩu từ Mexico, tạo ra rủi ro lớn cho các doanh nghiệp Trung Quốc đầu tư tại nước này.

Ngành dược phẩm, chip đối mặt áp lực

Cũng trong bài phát biểu hôm thứ Ba, Tổng thống Trump tuyên bố sẽ áp thuế ít nhất 25% đối với dược phẩm và chất bán dẫn nhập khẩu, sau đó tiếp tục tăng dần mức thuế trong vòng một năm.

Bà Garcia-Herrero nhận định Đài Loan sẽ là khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất nếu thuế đối với chip bán dẫn tăng cao. Trong khi đó, Trung Quốc đại lục cũng chịu tác động không nhỏ do là nhà xuất khẩu lớn các loại chip thế hệ cũ.

Với ngành dược phẩm, Ấn Độ sẽ là quốc gia chịu tác động mạnh nhất, theo bà Garcia-Herrero.

Báo cáo của tổ chức Coalition for a Prosperous America cho thấy Trung Quốc và Ấn Độ là hai nguồn cung dược phẩm lớn nhất cho Mỹ xét theo khối lượng vào năm 2023.

Tuy nhiên, nếu xét về giá trị, Trung Quốc chỉ đứng thứ bảy trong số các nguồn nhập khẩu dược phẩm của Mỹ, trong khi Ấn Độ đứng thứ tư. Ba nước dẫn đầu về giá trị xuất khẩu dược phẩm vào Mỹ lần lượt là Ireland, Đức và Thụy Sĩ.

Việt Hà (Theo SCMP)