Thuế quan của Mỹ báo hiệu tương lai ảm đạm của ngành công nghiệp ôtô

Ôtô di chuyển qua khu vực cửa khẩu ở San Ysidro, bang California, Mỹ. (Ảnh: AFP/TTXVN)

Các đề xuất thuế quan của Tổng thống Mỹ Donald Trump đối với hàng hóa từ Mexico và Canada sẽ giáng đòn mạnh vào các nhà cung cấp phụ tùng ôtô hơn là các nhà sản xuất ôtô, nhưng những khó khăn của họ có thể nhanh chóng gây ra hiệu ứng lan tỏa trong toàn ngành.

Theo dữ liệu báo cáo thương mại liên bang, hầu hết các phương tiện được sản xuất ở Bắc Mỹ đáp ứng các yêu cầu về thương mại tự do theo Hiệp định thương mại tự do Mỹ-Mexico-Canada (USMCA), nhưng số lượng các bộ phận riêng lẻ đáp ứng các tiêu chuẩn nghiêm ngặt theo thỏa thuận thương mại Bắc Mỹ năm 2020 do ông Trump đàm phán lại ít hơn nhiều.

Việc tuân thủ USMCA rất quan trọng đối với các nhà sản xuất ôtô và nhà cung cấp. Các sản phẩm đáp ứng các tiêu chuẩn, đặc biệt bao gồm các quy tắc về nơi sản xuất một bộ phận hoặc vật liệu, hiện có thể tránh được thuế quan 25% của Bắc Mỹ cho đến khi các khoản thuế mở rộng có hiệu lực vào ngày 2/4.

Các công ty đang vận động hành lang chính quyền Tổng thống Trump để tiếp tục cho phép các bộ phận và phương tiện đáp ứng các quy định của USMCA được miễn thuế.

Thuế quan như vậy là những thách thức gia tăng đối với chuỗi cung ứng ôtô hậu COVID-19 vốn đã suy yếu, đối mặt với lãi suất cao, thiếu hụt lao động và lợi nhuận thấp hơn.

Ôtô nhập khẩu được vận chuyển tại cảng Long Beach, California, Mỹ. (Ảnh: Getty Images/TTXVN)

Số lượng nhà cung cấp nhiều hơn đáng kể so với các nhà sản xuất ô tô, nhiều nhà cung cấp trong số đó có thể chỉ sản xuất một vài bộ phận, từ đó có thể gây ra sự gián đoạn sản xuất nếu họ buộc phải đóng cửa do chi phí cao hơn.

Cổ phiếu của nhiều nhà cung cấp lớn được “lên sàn” như American Axle & Manufacturing Holdings, Magna International và Adient, đã giảm hai chữ số trong năm nay do thuế quan. Những cổ phiếu công ty khác như Aptiv và Lear Corp. gần như không thay đổi.

Tiêu chuẩn USMCA

Khoảng 63% phụ tùng ôtô nhập khẩu từ Mexico vào Mỹ năm 2024 tuân thủ các tiêu chuẩn USMCA. Con số này so với 92,1% đối với xe cơ giới.

Theo Hiệp hội các nhà sản xuất phụ tùng ôtô ở Canada, 74,6% phụ tùng ôtô và 96,9% phương tiện được nhập khẩu miễn thuế theo USMCA vào năm 2024. Điều đó bao gồm 170 nhà cung cấp phụ tùng của Canada có cơ sở hoạt động tại 26 tiểu bang.

Việc xác định xem xe cộ và phụ tùng nhập khẩu có tuân thủ các quy định thương mại hay không dựa trên dữ liệu công khai từ Ủy ban Thương mại Quốc tế Mỹ.

Một số ít hàng hóa không tuân thủ, mà không thuộc diện ưu đãi từ các chương trình thương mại như USMCA, vẫn có thể được nhập khẩu miễn thuế nếu chúng được bán cho chính phủ hoặc vì những lý do đặc biệt khác.

Để tuân thủ USMCA, 75% hàm lượng xe phải có nguồn gốc từ Mỹ, Canada hoặc Mexico, với các yêu cầu bổ sung, chẳng hạn như 40% bộ phận cốt lõi và 70% thép và nhôm phải có nguồn gốc trong khu vực.

Collin Shaw, chủ tịch hiệp hội các nhà cung cấp thiết bị gốc MEMA, đại diện cho hơn 800 nhà cung cấp ôtô ở Bắc Mỹ, cho biết chuỗi cung ứng "có khả năng phục hồi" nhưng khá "mong manh," khiến cho những thay đổi lớn trong chính sách khó có thể giải quyết nhanh chóng.

Ông Shaw cho biết có thể mất nhiều năm để di chuyển một nhà máy và xây dựng một nhà máy mới. Việc xin phép cho một nhà máy mới có thể mất từ sáu đến 12 tháng.

Và có thể mất thêm 12 đến 18 tháng, thậm chí là lâu hơn, để xây dựng cơ sở, sau đó là một năm hoặc hơn để lắp đặt thiết bị và tăng cường sản xuất.

Việc một chiếc xe có tuân thủ các quy định hay không phụ thuộc vào các bộ phận cấu thành. Trong khi các bộ phận chính như động cơ và hộp số thường được lắp ráp trong nước, giúp xe dễ dàng đáp ứng các quy định, thì các bộ phận nhỏ hơn như bộ dây điện và ắc quy thường không được như vậy, có thể gây khó khăn cho việc tuân thủ.

BMW đưa ra ví dụ cụ thể về việc xe sản xuất tại Mexico của hãng không tuân thủ USMCA do động cơ được nhập khẩu từ châu Âu.

Điều này giải thích cho việc các bộ phận lớn như động cơ thường được sản xuất hoặc lắp ráp gần nơi sản xuất xe, trong khi các bộ phận nhỏ hơn có xu hướng được nhập khẩu nhiều hơn.

Kristin Dziczek, một chuyên gia về chính sách ôtô, cho biết đây là một thỏa thuận phức tạp với các quy định khác nhau cho các loại hàng hóa khác nhau và các ngưỡng tỷ lệ nội địa hóa khác nhau mà các nhà sản xuất phải đáp ứng để được hưởng ưu đãi thuế quan.

Các ngưỡng này được tăng dần theo thời gian, đòi hỏi các nhà sản xuất phải liên tục điều chỉnh chuỗi cung ứng của mình.

Kể từ khi USMCA của ông Trump có hiệu lực và thay thế Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA) vào năm 2020, tỷ lệ xe và phụ tùng nhập khẩu từ Mexico đáp ứng các yêu cầu của hiệp định (và do đó được hưởng ưu đãi thuế quan) đã giảm đáng kể.

Xe miễn thuế đã giảm từ 99,7% năm 2019 xuống 92,1% năm 2024, trong khi phụ tùng xe giảm từ khoảng 75% năm 2019 xuống 62,5% năm 2024. Điều này cho thấy rằng các nhà nhập khẩu có thể đang phải trả nhiều thuế quan hơn.

Phụ tùng ôtô tuân thủ thương mại tự do của Canada đã giảm từ 83,1% năm 2019 xuống còn khoảng 75% năm 2024. Nhập khẩu xe miễn thuế từ Canada giảm nhẹ từ 98,8% năm 2019 xuống còn khoảng 97% vào năm ngoái.

"Vấn đề của ngành"

Các nhà cung cấp ôtô kiên quyết rằng họ sẽ không hoặc không thể gánh chịu mức tăng chi phí 25% do thuế quan áp dụng cho các bộ phận không đáp ứng yêu cầu của USMCA.

Các khoản thuế này còn có thể cộng thêm vào các khoản thuế đã áp dụng trên thép, nhôm và các vật liệu khác, khiến tình hình càng thêm khó khăn.

Ông Swamy Kotagiri, Giám đốc điều hành của Magna có trụ sở tại Canada, một nhà cung cấp toàn cầu lớn cho các nhà sản xuất ôtô, cũng thực hiện một số hợp đồng sản xuất cho các nhà sản xuất ôtô. Ông mô tả các mức thuế đề xuất là "gây rối loạn cho ngành."

Ông Kotagiri, một chuyên gia lâu năm trong ngành ôtô nhấn mạnh rằng vấn đề thuế quan và chi phí gia tăng là vấn đề chung của toàn ngành và không thể được giải quyết bởi bất kỳ một công ty hay nhà cung cấp riêng lẻ nào. Ông khẳng định rằng các nhà cung cấp ôtô không thể tự mình gánh vác toàn bộ chi phí này, do quy mô quá lớn của vấn đề.

Một cuộc khảo sát hồi đầu tháng này với 139 nhà cung cấp do MEMA thực hiện cho thấy phần lớn các nhà sản xuất phụ tùng bị ảnh hưởng bởi thuế quan thép và nhôm, trong đó 97% bày tỏ lo ngại về tình trạng khó khăn tài chính do thuế quan gây ra ở các nhà cung cấp nhỏ hơn, "cấp dưới."

Các nhà cung cấp như vậy thường sản xuất các bộ phận nhỏ nhưng có thể dễ dàng gây ra sự gián đoạn trong chuỗi cung ứng nếu sản xuất của họ bị ảnh hưởng.

Tầm quan trọng của các nhà cung cấp như vậy đã được nêu bật trong giai đoạn COVID-19, khi chuỗi cung ứng toàn cầu thường xuyên bị đảo lộn do gián đoạn các bộ phận.

Các giám đốc điều hành của nhà cung cấp ôtô Forvia có trụ sở tại Pháp hồi đầu tháng này cho biết công ty và khách hàng của họ, bao gồm cả các nhà sản xuất ôtô, đã lên kế hoạch cho các kế hoạch dự phòng khác nhau cho thuế quan.

Giám đốc điều hành Forvia Martin Fischer cho biết, trong một sự kiện truyền thông rằng toàn bộ chuỗi cung ứng ôtô không thể tự mình gánh chịu mức tăng chi phí 25% do thuế quan.

Nếu thuế quan tiếp tục kéo dài, giá xe hơi sẽ tăng lên, ảnh hưởng đến người tiêu dùng. Ông nhấn mạnh rằng các công ty không thể bán xe với giá lỗ./.

(TTXVN/Vietnam+)